A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

Merton College MS. 37

Former shelfmark: B. 3. 1

WORKS OF AUGUSTINE; S. XIV

Contents

Language(s): Latin

fols. 1, 2v, 3 blank. On fol. 3 is a long table of contents in an anglicana hand of c. 1300, with many additions of ss. xvi and xvii.

1. (fols. 4–6v)
Augustine, Epist. 137
Rubric: De uirginitate genitricis incipit epistola Augustini ad Volusianum
Incipit: Domino illustri et merito insigni
Incipit: Legi litteras tuas in quibus uidi
Explicit: prestanciam uestram salutat

CSEL 44 (1904), pp. 96–125.

2. (fols. 7–13)
Augustine, De Bono Coniugali
Rubric: Incipit liber Sancti Augustini de bono coniugali
Incipit: Quia unusquisque homo humani generis
Explicit: propter Christum coniuges patres fuerunt
Final rubric: Explicit ...

CPL 299; CSEL 41 (1900), pp. 185–231.

3. (fols. 13–23)
Augustine, De Coniugiis Adulterinis
Rubric: Incipit liber beati Augustini de adulterinis coniugiis
Incipit: Prima questio est frater dilectissime Pollenti
Explicit: probacioris occasio castitatis
Final rubric: Explicit ...

CPL 302; CSEL 41 (1900), pp. 345–410.

4. (fols. 23–7v)
Augustine, De Decem Chordis (Serm. 9)
Rubric: Incipit sermo beati Augustini de x. cordis
Incipit: Dominus et Deus noster misericors et miserator
Explicit: desideramus uel inueniemus amen
Final rubric: Explicit ...

CCSL 41 (1961), pp. 100–51.

5. (fols. 28–46)
Augustine, De Nuptiis et Concupiscentia
Rubric: Incipit liber Augustini de nupciis et concupiscentia ad Valerium
Incipit: Heretice noui d. f. Valeri qui medicinam Christi
Explicit: possit esse et ipsorum
Final rubric: Explicit ...

CPL 350; CSEL 42 (1902), pp. 211–319.

6. (fols. 46–62)
Augustine, De Symbolo ad Catechumenos Tractatus IV
Rubric: Incipit primus sermo Augustini de simbolo
Incipit: Accipite regulam fidei quod symbolum dicitur
Explicit: suo aduentui sperauit amen

CPL 309, 401–3; CCSL 46 (1969), pp. 179–99; CCSL 60 (1976), pp. 305–63. II-IV are by Quodvultdeus.

7. (fols. 62–77)
Augustine, De Gratia Christi et Peccato Originali
Rubric: Incipit liber eiusdem contra Pelagium et Celestium de gracia Christi
Incipit: Quantum de uestra corporali et maxime spirituali salute
Explicit: aliquando finiendus est
Final rubric: Explicit ...

CPL 349; CSEL 42 (1902), pp. 123–206.

8. (fols. 77–87)
Augustine, De Sancta Virginitate
Rubric: Incipit liber beati Augustini de sancta uirginitate
Incipit: Librum de bono coniugali nuper edidimus
Explicit: exaltate eum in secula amen
Final rubric: Explicit ...

CPL 300; CSEL 41 (1900), pp. 233–302.

9. (fols. 87–8)
Ps.-Augustine, De Honestate Mulierum (Serm. app. 293)
Rubric: Incipit liber de inhonesta mulierum familiaritate
Incipit: Nemo dicat f. de temporibus uestris martirum
Explicit: euellet de laqueo pedes meos, prestante ...
Final rubric: Explicit ...

PL 39. 2301–3.

10. (fols. 88–9v)
Ps.-Augustine, De Antichristo
Rubric: Incipit liber de antichristo
Incipit: Descripcio cuiusdam sapientis breuiter de codicibus excerpta ad reginem Gerbergam Heinrici Saxorum nobilissimi regis filiam de antichristo in omnibus malificio atque in probitate digno. In primis proferendum est nobis quia dicitur antichristus. Ideo uidelicet quia in cunctis Christo contrarius erit et Christo contraria faciet
Explicit: iudicandum esse prefixit
Final rubric: Explicit

PL 40. 1131–4, without the words ‘Descripcio … antichristus’ .

11. (fols. 89v-93)
Ps.-Augustine, De Duodecim Abusionibus
Rubric: Augustinus de duodecim abusionibus
Incipit: In hiis duodecim abusionibus suffocatur iusticia
Incipit: Primo si sine operibus bonis
Explicit: incipiat esse in futuris
Final rubric: Explicit ...

CPL 1106; ed. S. Hellmann (Leipzig, 1909).

12. (fols. 93–5v)
Augustine, De Disciplina Christiana
Rubric: Augustinus de disciplina Christianorum
Incipit: Locutus est ad nos sermo Dei
Explicit: sumus conuersi ad Dominum amen
Final rubric: Explicit ...

CPL 310; CCSL 46 (1969), pp. 205–24.

13. (fols. 96–100)
Ps.-Augustine, De Visitatione Infirmorum
Rubric: Incipit liber de uisitationibus infirmorum
Incipit: Visitacionis gratia Nepoti meo carissimo morienti
Explicit: iustificatus ab Ipso qui ...
Final rubric: Explicit ...

PL 40. 1147–58.

14. (fols. 100–1)
Ps.-Augustine, De Igne Purgatorio (Serm. app. 104)
Rubric: Incipit sermo eiusdem de igne purgatorio
Incipit: In lectione apostolica que nobis paulo ante recitata est
Explicit: largitate redimere prestante ...
Final rubric: Explicit ...

PL 39. 1946–9.

15. (fols. 101–2)
Ps.-Augustine, Serm. app. 13
Rubric: Incipit sermo Sancti Augustini episcopi de sancto Ioseph
Incipit: Quociens uobis k. lecciones de testamento ueteri
Explicit: excusare correcta quod Ipse prestare ...
Final rubric: Explicit ..

PL 39. 1765–7.

16. (fols. 102–4v)
Ps.-AUGUSTINE (QUODVULTDEUS), De Cantico Nouo
Rubric: Incipit sermo eiusdem de cantico nouo
Incipit: Omnis qui baptismum Christi desiderat
Explicit: adiuuetis nos orationibus uestris
Final rubric: Amen. Explicit ..

CPL 405; CCSL 60 (1976), pp. 379–92.

17. (fols. 104v-24v)
Augustine, Adnotationes in Iob
Rubric: Incipit liber beati Augustini episcopi anotacionum in Iob
Incipit: Et opera magna erant ei super terram. Quia operabatur de ipsis operibus
Explicit: ne recedat a Deo amen
Final rubric: Explicit ...

CPL 271; CSEL 28, 2 (1895), pp. 507–628.

18. (fols. 124v-7v, 127v-130, 130–2)
Augustine, Sermones 56, 180, 389
Rubric: Sermo beati Augustini de oratione dominica
Incipit: Beatus apostolus tempora ista
Rubric: Incipit eiusdem de periurio
Incipit: Prima lectio que nobis hodie recitata est Iacobi apostoli
Rubric: Incipit sermo eius de elemosina
Incipit: Admonet nos Dominus de lectione euuangelica loquamur nobis
Explicit: date et dabitur uobis
Final rubric: Explicit ...

PL 38. 377–86, 972–9, 1701–5.

19. (fols. 132–4)
Augustine, De Vrbis Excidio
Rubric: De excidio sermo urbis beati Augustini
Incipit: Intueamur primam leccionem Sancti Danielis prophete
Explicit: ut sustinere possitis
Final rubric: Explicit ...

CPL 312; CCSL 46 (1969), pp. 243–62.

20. (fols. 134v-6v)
Patrick of Dublin, De Triplici Habitaculo
Rubric: Sermo Augustini de gaudiis electorum et ponis[sic] reproborum
Incipit: Tria sunt sub omnipotentis Dei manu habitacula
Explicit: omnipotentem benignum misericordem cui ...
Final rubric: Explicit ...

ed. A. Gwynn (Scriptores Latini Hiberniae 1: Dublin, 1955), pp. 106–25.

21. (fols. 136v-40v)
Ps.-Augustine(Pelagius), De Vita Christiana
Rubric: Incipit liber beati Augustini de uita Christiana ad sororem suam
Incipit: Vt ego peccator et ultimus insipientior
Explicit: conferamus absentes
Final rubric: Explicit ...

CPL 730; PL 40. 1031–46.

22. (fols. 140v-4v)
Augustine, De Praesentia Dei (Epist. 187)
Rubric: Incipit liber beati Aurelii Augustini episcopi de presencia Dei
Incipit: (c. 2) Queris utrum mediator Dei et hominum
Explicit: qua conceditis et ueniam
Final rubric: Explicit ...

PL 33. 833–48.

23. (fols. 144v-7v)
Gennadius, De Ecclesiasticis Dogmatibus

Preceded by capitula

Rubric: Incipit capitula de ecclesiasticis dogmatibus edita ab Augustino
Incipit: Credimus unum esse Deum
Explicit: ut reatus qui generatione contrahitur regeneracione saluatur
Final rubric: Explicit liber dogmatis in Christo Iesu Domino nostro

Here numbered in 54 chapters, corresponding to the printed text of the recensio altera (Bachiarius) in PL 58. 979–1054, chs 1–21, 52–4, 56–8, 63–5, 67, 69–84, 86–7, Augustine, De Dono Perseuerantiae, 2. 4. CPL 958a.

24. (fols. 148–74v)
Augustine, De Libero Arbitrio
Rubric: Aurelii Augustini episcopi liber incipit qui appellatur Vnde malum
Incipit: Dic mihi queso te utrum Deus non sit auctor mali
Explicit: requiescere aliquando compellit
Final rubric: Explicit liber

CPL 260; CCSL 29 (1970), pp. 205–321.

25. (fols. 175–86)
Augustine, Soliloquia

Preceded by the relevant extract from Retract.

Rubric: Incipit liber soliloquiorum primus
Incipit: Voluenti michi multa ac uaria
Explicit: hoc fiat ut speramus
Final rubric: Explicit ...

CPL 252; CSEL 89 (1986), pp. 1–98.

26. (fols. 186rv, 186v-96v)
Augustine, De Musica

Preceded by the relevant extract from Retract.

Rubric: Incipit prologus Augustini in sextum musice sue
Incipit: Satis diu penes te atque a Deo
Explicit: necessitate fecisse iuderemus
Final rubric: Explicit ...

CPL 258; PL 32. 1081–1194.

27. (fols. 196v-206)
Augustine, De Correptione et Gratia
Rubric: Liber Augustini de correpcione et gratia
Incipit: Lectis litteris uestris Valentine
Explicit: cooperit multitudinem peccatorum
Final rubric: Explicit ...

CPL 353; PL 44. 915–46.

28. (fols. 206–11v)
Augustine, De Natura Boni

Preceded by the relevant extract from Retract.

Rubric: Incipit liber beati Augustini de natura boni
Incipit: Summum bonum quo superius nichil est Deus est
Explicit: uitam eternam quam proponant
Final rubric: Explicit liber Augustini de natura boni

CPL 323; CSEL 25, 2 (1892), pp. 853–89.

29. (fols. 212–19v)
Augustine, De Videndo Deo (Epist. 147)
Rubric: Incipit liber beati Augustini de uidendo Deo ad Paulinam
Incipit: Memor debiti quod ex tua peticione
Explicit: quid disputare ualeamus
Final rubric: Explicit ...

CSEL 44 (1904), pp. 274–331.

30. (fols. 220–2)
Ps.-Augustine, Responsiones ad Capitula Obiectionum Vincentiarum
Rubric: Incipit liber beati Augustini intelligatur [sic] de falsis articulis sibi inpositis
Incipit: Quidam Christiane ac fraterne caritatis obliti
Explicit: sencient uindicantem

PL 45. 1843–50.

31. (fols. 222–30v)
Augustine, De Gratia et Libero Arbitrio
Rubric: Incipit liber Sancti Augustini de gracia et libero arbitrio
Incipit: Propter eos qui liberum hominis arbitrium sic predicant
Explicit: manifestationi Domini et Saluatoris nostri Iesu Christi cui ..

CPL 352; PL 44. 881–912.

32. (fols. 230v-46)
Augustine, De Vera Religione
Rubric: Incipit liber beati Augustini de beata uita
Incipit: Cum omnis uite bone ac beate
Explicit: beate uiuimus unum Deum ex quo omnia ...

CPL 264; CCSL 32 (1962), pp. 187–260.

33. (fols. 246–53v)
Ps.-Augustine, Dialogus Quaestionum LXV
Rubric: Incipit liber beati Augustini ad Orosium de sexaginta quinque questionibus Orosii
Incipit: Licet multi ac probatissimi uiri
Explicit: qui preesse desiderat non prodesse

CPL 373a; PL 40. 733–52.

34. (fols. 253v-66)
Augustine, De Natura et Gratia
Rubric: Incipit liber beati Augustini de natura et gratia
Incipit: Librum quem misistis k. f. Timasci et Iacobe
Explicit: et sanitati cooperatur ipsa est est enim gratia Dei per I. C. D. n. qui ...
Final rubric: .Explicit ...

CPL 344; CSEL 60 (1913), pp. 231–99.

35. (fols. 266v-76)
Augustine, De Praedestinatione Sanctorum
Rubric: Incipit liber beati Augustini de predestinacione sanctorum ii
Incipit: Dixisse apostolum simus[sic] in epistola ad Philipenses
Explicit: ne offendat unius nimia longitudo
Final rubric: Explicit ...

CPL 354; PL 44. 959–92.

36. (fols. 276–82v)
Ps.-Augustine, De Vera et Falsa Paenitentia
Rubric: Incipit liber beati Augustini de uera et falsa penitencia
Incipit: Quantum sit appetenda gratia penitencie
Explicit: in odorem suauitatis amen
Final rubric: Explicit ...

PL 40. 1113–30; Bloomfield 4419.

37. (fols. 282v-7v)
Augustine, De Vtilitate Agendae Paenitentiae I (Serm. 351)
Rubric: Incipit liber beati Augustini de penitencia
Incipit: Quam sit utilis et necessaria penitencie medicina
Explicit: mors eterna uiuatur

PL 39. 1535–49.

38. (fol. 287rv)
Ps.-Augustine, De Poenitentibus (Serm. 393)
Incipit: Penitentes penitentes penitentes
Explicit: et tene certum
Final rubric: Explicit sermo Sancti Augustini episcopi de penitencia

PL 39. 1713–15.

39. (fols. 287v-301)
Ps.-Augustine, Hypomnesticon

Bks 1–4

Rubric: Incipit liber beati Augustini qui dicitur yponosticon
Incipit: Aduersarii catholice fidei
Explicit: subuenerit salutaris
Final rubric: Explicit ...

CPL 381; ed. J. E. Chisholm (2 vols, Paradosis 20–1: Fribourg, 1967, 1980), II, pp. 101–72.

40. (fols. 301–9)
Augustine, De Mendacio
Rubric: Incipit liber beati Augustini de mendacio
Incipit: Magna questio est de mendacio
Explicit: ut possitis sustinere
Final rubric: Aurelii Augustini doctoris egregii Yponensis episcopi de mendacio liber explicit

CPL 303; CSEL 41 (1900), pp. 411–66.

41. (fols. 309–18)
Augustine, Contra Mendacium
Incipit: Incipit liber Aurelii Augustini Yponensis episcopi contra mendacium ad Consentinum. Multa mihi legenda misisti
Explicit: quem loco isto fiximus ueniremus

CPL 304; CSEL 41 (1900), pp. 467–528.

42. (fols. 318–19, 319–84v)
Ps.-Augustine (Ambrosiaster), Quaestiones Veteri et Novi Testamenti

Preceded by capitula

Rubric: Liber questionum Sancti Augustini ueteris et noui testamenti incipit
Incipit: Quid est Deus
Explicit: qua uestibus mundos esse oportet in s. s.
Final rubric: Expliciunt questiones Augustini de ueteri et noua lege

CPL 185; CSEL 50 (1908).

43. (fols. 384v, 385, 385, 387rv)
Augustine, Sermones 346–8, 350
Rubric: Incipit sermo beati Augustini de timore Dei
Incipit: Recordamini nobiscum d. f. dixisse apostolum
Rubric: Item de timore Dei
Incipit: Multa nobis f. de timore Dei precepta sunt
Incipit: Non dubito d. f. insitum esse cordibus uestris
Rubric: Incipit sermo beati Augustini de laude caritatis
Incipit: Diuinarum scripturarum multiplicem habundanciam
Explicit: sit grauis etiam breuis
Final rubric: Explicit sermo sancti Augustini de laude caritatis

PL 39. 1522–9, 1553–5. fols. 388–9v blank but for a pen-trial on 389v.

Physical Description

Secundo Folio: (fol. 5) admodum hoc simul
Form: codex
Support: Parchment
Extent: 389 leaves
Dimensions (leaf): 325 × 200 mm.
Dimensions (written): 240 × 135 mm.
The edges lightly retrimmed and stained yellow.

Collation

A4(4 canc.), 1–3212, a bifolium; catchwords in ornamental frames; red leaf-lettering. fols. 2 and 3 were once in reverse order, as fol. 2v has offsets from the decoration on fol. 4, while fol. 3 has a clearer impression of the chain-staple and straps formerly on the front board than f. 2.

Layout

Ruled with pencil in 2 cols of 51 lines. Prepared for running heads between lines ruled right across the page; filled in by hands of s. xvi, one writing humanistica.

Hand(s)

English gothic rotunda bookhands of medium quality.

Decoration

On fol. 4 an 11-line initial D in colours (pink, blue, orange) and gold, historiated in two registers: the Nativity above, Augustine preaching to a cleric below; three-sided bar border with vine-leaves, on the lower limb a hound chasing a ?rabbit (excised). Red and blue flourished initials; red initials flourished with violet, blue initials flourished in red; red or blue paraphs.

Binding

Modern, style of MS 36, but with new boards; sewn on six bands. An earlier binding had two straps or clasps, and an iron chain-staple in the middle of the foot of the front board.

History

Origin: S. XIV 2/4 ; England, Oxford

Provenance and Acquisition

Doubtless made professionally at Oxford.

Coxe, p. 27, records a note on the verso of the former end flyleaf, now lost: ‘Caucio M. Ricardi Elyngdon exposita domui scolarium de Merton in Oxonia pro xx. s. in festo S. Fredeswyde anno Domini millesimo CCCº quinquagesimo’. Elindon (BRUO 634) occ. as fellow in 1334–5, 1353, rector of Lapworth, d. by Dec. 1367.

On fol. 1v ‘Varii Tractatus Augustini quaere Titulos fol. 2 p:2’ and ‘N. 3. 11. Art:’, s. xvii, the second canc. and replaced with ‘B. 3. 1 (XXXVII)’, in red.

On fol. 2 ‘M. A. 3. 6’ (canc.) and ‘Liber Collegii Mertonensis Oxon:’, s. xvii. On fol. 3v is the College bookplate.

Record Sources

R. M. Thomson, A descriptive catalogue of the medieval manuscripts of Merton College, Oxford (Cambridge: D. S. Brewer), 2009.

Availability

For enquiries relating to this manuscript please contact Merton College Library.

Bibliography

    Coxe, pp. 25–7; Powicke, no. 341; Römer 2. 304–5; Alexander & Temple, no. 298 and pl. XXI.

Funding of Cataloguing

Conversion of the printed catalogue to TEI funded by the Warden and Fellows of Merton College .

Last Substantive Revision

2018-08-01: First online publication

See the Availability section of this record for information on viewing the item in a reading room.