A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

Merton College MS. 49

Former shelfmark: C. 1. 10

HUGH OF ST VICTOR, AUGUSTINE &c.; S. XV med., S. XIV

Contents

Language(s): Latin

fols. ii-iv blank. fol. irv is a waste leaf from a slightly larger book of similar date to I, written upside down in 2 cols, lacking decoration. From near the beginning of a grammatical treatise. On fol. ivv is a neat and formal table of contents to the whole book, using the foliation.

Physical Description

Two separate books, together soon after the writing of I.
Secundo Folio: cupiuit cuius
Form: codex
Support: Parchment
Extent: 360 leaves (iv + 356)
Dimensions (leaf): 210 × 140 mm.
The edges savagely retrimmed and spattered with red.
Foliation: Contemporary foliation in red, 1–316, 333–68 (352).

Collation

A4, 1–358, 364, 37–408 / 41–312, B4; catchwords; quire-signatures of the usual late medieval form, mostly cropped. Two quires were missing after 40 before the present binding.

Binding

Standard Merton s. xvii; sewn on five bands; formerly chained from the usual position.

History

Provenance and Acquisition

Made in England, probably not at the College long before 1600. At the head of fol. 355 is ‘prec’ xxx s.’, s. xv.

Near the head of fol. i is the James no. ‘4’ (wrongly), twice, s. xvii in. On fol. ivvis the College bookplate and ‘N. 4. 10. Art:’, s. xvii, repeated inside the front board, where it is canc. and replaced with ‘C. 1. 10 (XLIX)’ in red. ‘10’ is inked on the foredge.

Merton College MS. 49 – Part I

Contents

Language(s): Latin

1. (fols. 1–33)
Hugh of St Victor, De Archa Noe Morali et Mystica
Rubric: Incipit liber primus Hugonis de Sancto Victore de archa Noe
Incipit: Cum sederem aliquando in conuentu fratrum
Explicit: affectum suum prouocet. Sit Deus benedictus ...

In five books. PL 176, 617–704; ed. P. Sicard (Paris, 1984); Goy, pp. 226, 241.

2. (fols. 33v-43v)
Ps.-BERNARD OF CLAIRVAUX; Ps.-Hugh of St Victor, De Bona Conscientia (and other titles)
Incipit: Domus hec in qua habitamus ex omni parte ruinam minatur
Explicit: celestium contemplatione, ad quam ...

PL 184. 507–52; Bloomfield 1787.

3. (fols. 43v-72v)
Hugh of St Victor, Adnotationes Elucidatoriae in Threnos Ieremiae
Rubric: Exposicio magistri H. super lamentaciones Ieremie
Incipit: Quomodo sedet ...; Quantum ad litteram spectat desolacionem Ierusalem
Explicit: quanta miseria conseruatur

PL 175. 255–322; Stegmüller, Bibl 3823; Goy, p. 71.

4. (fols. 73–6)
Hugh of St Victor, short pieces
4.1. (fol. 73rv)
Rubric: Sermo Hugonis
Incipit: Cum esset Iesus annorum duodecim et cetera. Sicut mundus iste dupliciter seruit homini
Explicit: ueritas cognoscitur

Schneyer 63

4.2. (fols. 73v-4v)
Incipit: Qui habitatis terram cum panibus occurrite fugienti. Quare f. scripture sacre tanto opere nobis fugam persuadet
Explicit: ad exultacionem

Victorine: also in Paris, Bibl. S. Genev. 2656, and Bibl. de l’Arsenal 854, fol. 34v (Schneyer, 6. 517)

4.3. (fols.74v-5v )
Incipit: Ignoscite michi. Vnum est in quo peccasse me fateor ecce nunc dico plus de uobis
Explicit: uos faciat ualete
Final rubric:

pr., from this and Elverum, Folkebibl. 1, fols. 90v-1v (s. xii2, English), by L. Gjerl∅w, RB 82 (1972), 329–30.

4.4. (fols. 75v)
Incipit: Dilecto fratri R. H. peccator.
Incipit: Caritas nunquam ex⟨ci⟩dit. Audierat hoc
Explicit: et ora pro me. Dominus Iesus Christus tecum sit

PL 176. 1011; 177. 506; Goy, p. 449.

4.5. (fols. 75v-6)
Incipit: Dominis et patribus reuerendis canonicis Lucensibus
Explicit: Valete et orate pro me

ed. Gjerl∅w, p. 331; Goy, p. 483.

Final rubric: Sermones magistri Hugonis
(3)-(5) are found, in the same order, in the Elverum MS: Gjerl∅w, pp. 329–31.
5. (fols. 76–8v)
REMIGIUS OF AUXERRE, De Oratione Dominica (part of De Celebratione Missae, which is Liber de Diuinis Officiis, c. 40)
Rubric: De dominica oratione
Incipit: Pater noster qui es in celis. Hec autem obsecratio oratio dominica uocatur
Explicit: ut liberemur a temptacione dyaboli et tribulacione huius seculi in futuro enim nec diabolus nocebit bonis nec ulla aduersitas exit

PL 101. 1265B-9B; Bloomfield 8366.

6. (fols. 78v-9)
Anon., Commentary on the Lord’s Prayer
Incipit: Iacobus apostolus Orate sine intermissione
Explicit: melius est anime conuocantur

unpr.; Bloomfield 8445, this copy only.

7. (fol. 79rv; 80rv blank.)
Commentary on the Lord's Prayer
Rubric: ⟨S⟩equitur deuota exposicio istius orationis Pater noster
Incipit: Pater. Perfectus amor continetur in hoc uerbo
Explicit: et non intelligere

unpr.; Bloomfield 8846, 8874, this copy only.

8. (fols. 81–2v)
Rubric: Indiculum omnium scriptorum magistri Hugonis de Sancto Victore que scripsit

The unique and authoritative list of Hugh of St Victor’s works, ed. J. de Ghellinck, ‘La table des matières de la première édition des oeuvres de Hugues de Saint-Victor’, Recherches des sciences religieuses 1 (1910), 270–89, 385–96; R. Stammberger, ‘Die Editionen der Werke Hugos von Sankt Viktor durch Abt Gilduin’, in Schrift, Schreiber, Schenker. Studien zur Abtei Sankt Viktor in Paris und den Viktorinern, ed. R. Berndt (Berlin, 2005), pp. 119–231, esp. 119–23, 194–228 (edition), and pls. 1–4.

9. (fols. 82v-92)
Hugh of St Victor, short pieces
9.1. (fols. 82v-3)
Rubric: Hugo interroganti respondet super quinque dubitacionibus
Incipit: Insipientem doctus interrogas. Queris quid tibi faciendum sit pro eo quod in habitu religionis positus
Explicit: donec intus extinguatur

Misc. I, 74 (PL 177. 509–10)

9.2. (fols. 83rv)
Rubric: De tribus locis et quid nos in singulis simus uel agamus
Incipit: Tria sunt loca Egiptus desertum terra promissionis
Explicit: et multe et sole

Schneyer 379.

9.3. (fols. 83v-6v)
Rubric: De iudicio ueri et boni. Hugo de Sancto Victore.
Incipit: Spiritalis diudicat omnia. Spiritus s. spiritalem facit ipse spiritus
Explicit: cooperante natura

Schneyer 363.

9.4. (fols. 86v-9)
Rubric: De duabus uoluntatibus in Christo. Hugo de Sancto Victore.
Incipit: Queris de uoluntate Dei et de uoluntate hominis
Explicit: Quod enim uiuit uiuit Deo

De Quatuor Voluntatibus in Christo: PL 176. 841–6; Goy, p. 175.

9.5. (fols. 89–90)
Rubric: Si pares sunt potestas Dei et uoluntas
Incipit: Queritur eciam de potestate Dei si maior est uoluntate eius
Explicit: destinauit sed presciuit

De Potestate et Voluntate Dei: PL 176. 839–42; Goy, pp. 177–81 (not this copy).

9.6. (fols. 90–2)
Rubric: De unione spiritus et corporis
Incipit: Quod natum ex carne caro est
Explicit: racionem scienciam facit

De Vnione Corporis et Spiritus: PL 177. 285–9; Goy, pp. 95–8.

10. (fols. 92–111v)
RICHARD OF ST VICTOR, De Exterminatione Mali
Rubric: Tractatus sermonis Ricardi de sancto Victore super Quid est tibi mare
( capitula )
Incipit: Quid est tibi mare quod fugisti...; Exclamacio est uox ista prophete cum ammiracione
Explicit: promoueri non meretur

PL 196. 1073–1116; Bloomfield 4779.

11. (fols. 111v-32)
RICHARD OF ST VICTOR, De Statu Interioris Hominis post Lapsum
Incipit: Sero quidem misi penitenti ...; Inter hec amice amici animi mei
( capitula )
Incipit: Omne caput languidum ...; Nouit Dominus figmentum
Explicit: neque fota oleo
Final rubric: Expliciunt tractatus de dictis Ysaie prophete super Omne caput languidum ...

ed. J. Ribaillier in AHDLMA 34 (1967), 61–128; PL 196. 1115–60; Stegmüller, Bibl 7333, not this copy.

12. (fols. 132–7)
JOHN CHRYSOSTOM, De Muliere Chananaea
Rubric: Incipit omelia sancti Iohannis episcopi Constantinopolitani de muliere chananea sub persecucionis figura
Incipit: Multe tempestates et inquietudo aeris
Explicit: potestas per immortalia s
Final rubric: s

CPG 4529; CPL 645; ICO 2. 1170–2, 1180–8; PL 66. 116–24; Wilmart no. 19.

13. (fols. 137v-45)
‘Augustinus de uanitate seculi et de die iudicii et de penis inferni.’
Incipit: F. k. quam tremenda est dies illa in qua Christus redemptor omnium
Explicit: commendo spiritum meum. Respice in me Domine Deus ueritatis et prepara mihi Deus meus ut pace tua dormiam et requiescam qui in Trinitate perfecta uiuis ...

Cf. Serm. app. 251; Römer 1. 378, listing nine English copies including this one.

14. (fols. 145–7)
EUSEBIUS GALLICANUS, Serm. 24
Rubric: Augustinus de beato latrone
Incipit: Deus erat mundi[sic] in Christo reconsilians sibi id est diuinitas
Explicit: cum ueneris in regnum tuum

CCSL 101 (1970), pp. 279–90.

15. (fol. 147)
AUGUSTINE, De Anima et eius Origine (extract, 1. 9. 11)
Incipit: Latro ille non ante
Explicit: felicitatem statum contulit
Incipit: Sed etiam quis non consideret quanta fide quanta spe
Explicit: baptizatum non fuisse quoniam nemo nostrum nouit nemo conuincit

CSEL 60 (1913), pp. 311–12 line 7.

16. (fols. 147–8v)
AMBROSE, Sermo in Cena Domini
Rubric: Sermo beati Ambrosii in cena Domini
Incipit: Quoniam hodierna die de latrone fecimus mencionem
Explicit: aut includit ad mortem

PL 57. 343–50.

17. (fols. 148v-51v)
Ps.-AUGUSTINE (PATRICK OF DUBLIN), De Triplici Habitaculo
Rubric: Incipit libellus beati Augustini de gaudiis electorum et suppliciis dampnatorum
Incipit: Tria sunt sub omnipotentis Dei manu habitacula
Explicit: benignum et misericordem cui ...
Final rubric: Explicit liber Aurelii Augustini doctoris excellentissimi de gaudiis electorum et suppliciis dampnatorum

ed. A. Gwynn (Scriptores Latini Hiberniae 1: Dublin, 1955), pp. 106–25.

18. (fols. 151v-2v)
Ps.-AUGUSTINE, De Honestate Mulieris (Serm. app. 293)
Rubric: Incipit liber beati Augustini de honestate mulierum
Incipit: Nemo dicat fratres quod corporibus nostris
Explicit: ad pedes meos prestante Domino &c
Final rubric: Explicit liber beati Augustini de societate et familiaritate mulierum a clericis precipue uitanda et de eadem materia peropportune scribit beatus Ieronimus ad Oceanum epistola 42 de uita clericorum intitulata que sic incipit Sophronius et Eusebius Ieronimus Oceano salutem

PL 39. 2301–3.

19. (fols. 153rv, 153v-63)
AUGUSTINE, Expositio quarundam Propositionum ex Epistola ad Romanos

Preceded by the relevant extract from Retract.

Incipit: Sensus hii sunt in epistola ad Romanos Pauli apostoli
Explicit: Quorum Deus uenter est
Final rubric: Explicit exposicio beati Augustini super capitula epistole ad Romanos

CPL 280; CSEL 84 (1971), pp. 1–52, this copy collated as O.

20. (fols. 163–77v)
AUGUSTINE, De Opere Monachorum

Preceded by the relevant extract from Retract.

Rubric: Incipit liber sancti Augustini episcopi de opere monachorum
Incipit: Iussioni tue sancte frater Aureli
Explicit: tue beatitudine emendentur

CPL 305; CSEL 41 (1900), pp. 529–96.

21. (fols. 177v-89)
AUGUSTINE, De Pastoribus (Serm. 46)
Rubric: Augustinus de pastoribus
Incipit: Spes tota nostra quia in Christo est
Explicit: quem nos cogunt ad unitatem
Final rubric: Explicit sermo beati Augustini egregii doctoris de pastoribus

CPL 284; CCSL 41 (1961), pp. 527–70.

22. (fols. 189–200v)
AUGUSTINE, De Ovibus (Serm. 47)
Rubric: Incipit sermo eiusdem de ouibus
Incipit: Verba que cantauimus continent professionem
Explicit: dicit Dominus Deus noster

CPL 284; CCSL 41 (1961), pp. 571–604.

23. (fols. 201–82v)
AUGUSTINE, De Consensu Evangelistarum

Preceded by the relevant extract from Retract.

Incipit: Inter ipsas omnes diuinas auctoritates
Explicit: apud enim discipulus pedes lauat

CPL 273; CSEL 43 (1904).

24. (fols. 282v-4v)
Ps.-AUGUSTINE (NICETAS), De Psalmodiae Bono
Rubric: Incipit liber sancti Augustini de laude et utilitate spiritalium canticorum que fiunt in ecclesia
Incipit: Dicamus que nobis Deus donare dignatur
Explicit: pronunciantur in psalmo quia ipsi laudabunt Dominum in s. s. amen

CPL 649; PL 68. 371–6; ed. C. H. Turner, JTS 24 (1923), 225–52; Römer 2. 382.

25. (fols. 285–301)
Bede, Epistolae
Ad Pleguinum de aetatibus mundi
Incipit: Venit ad me ante biduum
Ad Accam
Incipit: Duas mihi pariter dilectissime antistitum
Ad Helmualdum de bissexto
Incipit: Gauisus sum fateor
Ad Accam altera
Incipit: Quoniam quidem prime tue propositioni festinato
Ad Vuicthedum de paschae celebratione
Incipit: Libenter accepi litteras
Ad Egbertum
Incipit: Memini te hesterno dixisse anno

CPL 2319, 1365, 2322, 1366, 2321, 1376.

26. (fols. 301v-6v)
Hugh of St Victor, De Sapientia Animae Christi
Rubric: Magister Walterus querit a magistro Hugone quid senciat de anima Christi
Incipit: Hugo sancti Victoris priori G. salutem
Incipit: Nuper de Parisius ueniens
Incipit: Magistro Galterio de Mauritania flaua himneis agnum sequi
Incipit: Petitioni uestre
(ed. L. Ott, Untersuchungen zur theologischen Briefliteratur der Frühscholastik [Münster, 1937], pp. 353–4)
Incipit: Prudenti ac religioso uiro ... G. H. peccator
Incipit: Aliquociens accidisse comperi
Incipit: Queritis de anima Christi id est de illo racionali spiritu
Explicit: non auro gratanter presumere ualete

PL 176. 845–56; Goy, pp. 128–9.

27. (fols. 306v-14v; 315–16v blank)
Hugh of St Victor, De Beatae Mariae Virginitate
Rubric: Incipit prologus in libro H. de sancto Victore de perpetua uirginitate beate Marie
Incipit: Sancto pontifici G. Hugo uestre humilitatis et seruus
Incipit: De incorrupta uirginitate matris Domini
Explicit: simili ueritate sanctiatur[sic]

ed. and transl. B. Jollès, L’Oeuvre de Hugues de Saint-Victor 2 (Turnhout, 2000), pp. 182–253; Goy, p. 121.

At this point two quires containing an index (signalled in the table of contents) are missing.

Physical Description

Layout

Frame-ruled with crayon, written in 45–6 long lines. Written space 155 × 95 mm. .

Hand(s)

Several small, neat cursive hands, anglicana, secretary and a mixture.

Decoration

On fol. 1 a 7-line initial in colours and gold, with 3-sided floral border, in English style of s. xv; blue initials flourished in red; red underlining, highlighting and paraphs, which are used for the running heads.

History

Origin: S. XV med. ; England

Merton College MS. 49 – Part II

Contents

Language(s): Latin

28. (fols. 317–51)
BONAVENTURE, Breviloquium Pauperis seu Compendium Sacrae Scripturae
Incipit: Flecto genua mea ad Patrem domini nostri Iesu Christi
Explicit: donec intrem in gaudium Domini mei qui ...
Final rubric: Explicit fratris Bonauenture breuiarium

BO 5. 201–91; Glorieux, Théol. 305k; Distelbrink 1.

29. (fols. 351v-2v)
Two homilies
29.1. (fol. 351v)
Incipit: ⟨Hora est e som⟩no surgere. Fratres si contingeret
Explicit: quod ut fiat dicte Pater noster

Probably only an extract. The top l. h. corner of the leaf was torn out early and replaced with a patch; the text on fol. 351 was rewritten on it, but not that on the verso, so that this sermon is severely mutilated.

29.2. (fols. 351v-2v)
Incipit: Hora est &c. Scitis quod hodie ecclesia letatur de aduentu Domini
Explicit: affectus subpeditare ut ad eius consorcium mereamur peruenere quod ...

Physical Description

Layout

Frame-ruled with crayon, written in 52 long lines. Written space 175 × 105 mm.

Hand(s)

A single anglicana hand.

Decoration

Red initials, paraphs and highlighting.

Accompanying Material

fols. 353–6 are two bifolia from two larger noted English servicebooks. fols. 353 and 356 a breviary, s. xiii, with red initials; fols. 354–5, a missal, s. xii2, with red and buff initials.

History

Origin: S. XIV2 ; England

Additional Information

Record Sources

R. M. Thomson, A descriptive catalogue of the medieval manuscripts of Merton College, Oxford (Cambridge: D. S. Brewer), 2009.

Availability

For enquiries relating to this manuscript please contact Merton College Library.

Bibliography

    Coxe, pp. 33–4; Powicke, no. 1249; Römer 2. 306; Alexander & Temple, no. 537.

Funding of Cataloguing

Conversion of the printed catalogue to TEI funded by the Warden and Fellows of Merton College .

Last Substantive Revision

2018-08-01: First online publication

See the Availability section of this record for information on viewing the item in a reading room.