Merton College MS. 214
Former shelfmark: N. 1. 8
GUILLAUME PERAULT; S. XIV ex.
Contents
Language(s): Latin
Fols. i, iii blank. At the head of fol. iv is a 1-line note on ‘parabola’. On fol. ii, in a large, formal textura, is a six-line note on the four modes of interpreting Scripture. On fol. iiv is the beginning of a sermon on Sanctificamini cras.
(fols. 1–291v)
, Sermones Dominicales Arranged in two series:
1.1. (fols. 1–127v)
Sermons on the Epistles Incipit: (Adv. 1) Hora iam est ...; Hoc tempus dicitur tempus aduentus quia cantus ecclesie sunt de aduentibus Christi
Explicit: (Sunday before Advent) qui ornet se ciuibus alienis. Laus tibi sit Christe quoniam liber explicit iste &c. quod Mittone.
In the order:
Schneyer 129–32
Schneyer 134–42
Incipit: Obsecro uos. Multipharie uel multiphariam et multis modis premiserat Deus pater
Schneyer 144–5
Incipit: Sicut enim in uno corpore &c. Vnde apostolus similitudine assumpta a membris corporis
Schneyer 148
Schneyer 147
Incipit: Qui est in sollicitudine ...; Sollicitudo hic appropriatur et uulgariter dicitur quia cura datur, ending as Schneyer 148
Incipit: Qui miseretur in hilaritate. Bona facit propter quod multum esset elemosinis insistendum
Incipit: Nolite esse prudentes. Secundum unam expositionem dissuadetur Prov. 3 ne sis rapiens apud temetipsum
Schneyer 149–50
Schneyer 152
Schneyer 151
Incipit: Sic currite. Tria solet minister intelligens perpendere
Schneyer 153–60
Aldobrandinus de Cavalcantibus 1009
Schneyer 162–9
Incipit: Christus assistens pontifex. In uerbo proposito docet nos apostolus 4. contra 4. genera hominum
Schneyer 170–7
Incipit: Christus passus est pro nobis. Circa uerbum propositum primo attendendum est quod non dicit Petrus que et quanta
Schneyer 179–80
Incipit: Fraternitatem diligite. De hoc sermo potest fieri cum aliquis loquitur in confraternitate
Schneyer 181–4
Incipit: Estote prudentes. Prudentes esse debemus id est prouidentes futura pericula
Schneyer 185
Schneyer 187–200
Incipit: Debitores sumus. Triplici ratione non debemus uiuere ad corporis imperium
(Bodl. Libr., MS. Laud. misc. 318, no. 16) Incipit: Debitores. Multa debemus et multis unde parte nobis exponendum est
(ibid., 17) Incipit: Debitores. Deo nobis et proximo Deo tria debemus honorem timorem et amorem
(ibid., 18) Schneyer 202
Incipit: Neque ydolatre efficiamini. Quattuor uicia apostolus hic dissuadet que ualde cauenda sunt hominibus
(ibid., 20) Schneyer 203–11
Incipit: Sufficientia nostra. Qui uult saluare animam suam debet habere fixum in corde suo quod sine gratia
(ibid., 30)
Schneyer 212–20
Incipit: Obsecro uos. Cum omni humilitate et mansuetudine
Schneyer 221–4
Schneyer 226–8
Incipit: Testis est mihi. Ecclesia in hodierno officio instruit nos circa dilectionem Christi ostendens in euuangelio
Schneyer 229
Incipit: Conuersatio nostra in celis. In principio hodierne epistole meminit apostolus ad sui imitacionem
(ibid., 50) Incipit: Non cessamus pro uobis orantes. In uerbo proposito docet nos apostolus 4or ut ille qui habet alios
Schneyer 232–3
(fols. 127vb-31; 131v blank)
An alphabetical subject-index (Abraham—Zelus) 1.2. (fols. 132–291)
Sermons on the Gospels Incipit: (Adv. 1) Dicite filie Syon ...; In uerbis istis habent predicatores mandatum
Explicit: (Trin. 25) in medio quadragesime bis enim legitur in anno &c. quod Mittone.
Final rubric: Expliciunt sermones de euangeliis dominicalibus secundum usum Sarum per annum per doctorem Parisiensem compilati.
In the order:
(fol. 132) Schneyer 1–8Incipit: Tunc uidebunt filium hominis uenientem. Hiis autem fieri incipientibus
Schneyer 9–10
Incipit: Et respondens Iesus ait illis. Notandum quod in hodierno euangelio primo diligentia magistri circa discipulos relinquendos nobis in exemplum
Schneyer 11–13
Incipit: Miserunt Iudei. In euuangelio dominice precedentis ecclesia ad fidei confirmacionem duos discipulos Iohannis dubitantes de Christo nobis proposuit
Schneyer 14
Incipit: Dirigite uiam Domini. Sic habetur parate uiam Domini rectas facite semitas eius, Dirigite. Is. sic habetur Parate uiam, Miserunt Iudei. Series huius euuangelii duo nobis ostendit s. Phariseorum
Incipit: Medius uestrum stetit quem uos nescitis. Stetit Iesus in medio discipulorum et notandum quod Iesus stetit mediis homines Deo adinuicem coniungendo
Schneyer 15–16
Schneyer 18
Incipit: Puer autem crescebat. Hec pertinent ad animam simile 10 i.e. plenum gratie et ueritatis
Schneyer 19
Incipit: Cum factus esset Iesus annorum duodecim. Historia presentis euangelii multam materiam edificacionis nobis ministrat. Edificat enim nos
Schneyer 20–2
Incipit: Nupcie facte sunt. Notandum quod triplex est matrimonium carnale inter uirum et mulierem (Peregrinus de Oppeln 21)
Incipit: Nupcie. Notandum quod cum sit 3 matrimonium carnale inter uirum et mulierem ad quos pertinent nupcie de quibus hic habetur
Schneyer 23–6
Incipit: Et extendens manum. Notandum quod Dominus multiplici manum extendit, Cum autem introiret Iesus Capharnaum. Contra Luc. 7 sic habetur Misit ad Iesum seniores Iudeorum
Schneyer 27–8
Schneyer 30–32a
Schneyer 32b-4
Incipit: Simile est regnum celorum homini patrifamilias. In hac parabola primo magnitudo summe bonitatis nobis ostenditur
Schneyer 35
Schneyer 37
Incipit: Exiit qui seminat. Circa hanc parabolam 5 nobis consideranda sunt pertinencia ad instruccionem nostram s. quis seminat
Incipit: Exiit. Sed quare ipsemet exiit seminare hanc questionem uidetur tegisse Ier. 4
Schneyer 40–1
Incipit: Respice. Notandum quod sicut fides impetrat gratiam sed quod Dominus dicit hic fides tua te saluum fecit
Schneyer 42
Incipit: Ductus est Iesus in desertum. Circa hodiernum euuangelium ad edificacionem nostram 6 nobis consideranda sunt primo quare Dominus temptari uoluit
Schneyer 43
Incipit: Et accedens temptator. Attendendum est quod post 40 ad temptandum Dominum diabolus accedit temptans eum de peccato gule
Incipit: Si filius Dei es. Sciendum est quod diabolus multum conatur ad hoc ut filii Dei penitentiam suam dimittant
Incipit: Ecce mulier Chananea. Hec mulier Chananea potest signare animam per penitentiam commutatam
Schneyer 45
Incipit: Et illud erat mutum. Hoc factum plenius narratur Matt. 12
Schneyer 46–9
Incipit: Cum immundus spiritus exierit. Notandum quod dictus spiritus immundus dici potest cum per peccatum est in homine
Incipit: Beatus uenter qui te partauit. Vallatus liliis eiusdem i.e. puritate s. interiori et ex interiori
Schneyer 50
Incipit: Abiit Iesus trans mare Galilee. Miraculum de refeccione turbe ex 5 panibus et duobus piscibus bis legitur in anno
Incipit: Cum subleuasset. In multis locis loquitur euuangelium de subleuacione oculorum
Schneyer 51–3
Incipit: Quis ex uobis arguet me de peccato. In hoc euuangelio proponitur nobis saluatoris mundi bonitas quam imitemur et Iudeorum peruersitas quam detestemur
Schneyer 54–5
Incipit: Cum appropinquasset Iesus. Glosa Bethphage erat uiculus sacerdotum in monte Oliueti
Schneyer 56–60
Incipit: Plurima autem turba. In hiis uerbis ostenditur honor exhibitus Saluatori ad locum passionis
Incipit: Maria Magdalena et Maria Iacobi minoris mater. Ex Ioachim Cleopha Salome
(Munich, Bayerische Staatsbibl. Clm 28642, no. 146) Incipit: Maria. Notandum quod series euangelii hodierni 3 nobis ostendit pertinencia ad edificacionem nostram
Schneyer 62
Incipit: Quis reuoluet nobis lapidem. Notandum quod resurrectio Christi figura est spiritualis resurrectionis
Incipit: Iesum queritis Nazarenum. Notandum quod circa Christi resurrectionem quod Christus resurrexit cito et uere et non amplius moriturus
Schneyer 64–6
Incipit: Dixit eis pax uobis. Legitur Iudic. 4 De forti egressa est dulcedo
Incipit: Cum sero esset. Legimus apparitiones Christi in euuangelio quinquies apparuit ipso die resurrectionis
Schneyer 68
Incipit: Post dies octo. Circa hunc aduentum Domini ad discipulos primo nobis communitas commendatur
Schneyer 69
Incipit: Ego sum pastor. Notandum quod ad bonitatem pastoris 4 requiruntur s. rectitudo intencionis
Schneyer 70–1
Incipit: Ego. Euuangelium hodiernum ministrat nobis materiam consolacionis et timoris
Incipit: Alias oues habeo. Circa uerbum propositum considerandum nobis est quare ipse qui non solum sapiens est
Schneyer 72
Incipit: Modicum et non uidebitis me. Potest intelligi uerbum propositum 2 modis primo ut modicum intelligatur totum tempus usque ad finem seculi
Incipit: Plorabitis et flebitis. Intendit Dominus hiis uerbis consolari discipulos suos a quibus in breuem recessurus erat
Incipit: Mulier cum parit. Mulier dicitur ecclesia uel anima fidelis quia Deo subdita
Schneyer 73
Peregrinus de Oppeln 57
Schneyer 74
Incipit: Et cum ueniet ille. Notandum quod S. S. per spirituales uiros in quibus habitat malos arguit
Schneyer 75–7
Incipit: Amen amen dico uobis si quid pecieritis. ?Licet semper orandum sit secundum illud Luc. 18, Oportet
Schneyer 78–9
Jordan of Quedlinburg 78
Schneyer 80
Incipit: Hec locutus sum uobis ut non scandalizemini. Preuidens dominus multos ex excomunicacionibus esse scandalizandos
Incipit: Si quis diligit me. Continet euuangelium hodiernum s. responsionem Domini ad interrogacionem Iude Taddei
Schneyer 81–2
Incipit: Erat homo es phariseis. In hoc euuangelio primo ponitur Nichodemi descripcio
Incipit: Rabbi scimus quia a Deo uenisti. Sunt magistri qui ueniunt a Deo et sunt qui ueniunt a diabolo
Schneyer 83–4
Incipit: Sicut Moyses exaltauit serpentem. Cum tribus attribuatur apertio regni celestis s. passioni Christi
Schneyer 85
Incipit: Homo quidam erat diues qui induebatur. Hoc exemplum dictum est contra phariseos auaros irridentes Dominum (Munich, Bayerische Staatsbibl. Clm 28142, no. 31)
Incipit: Eleuans autem oculos. Hic ostenditur status eorum post mortem et attende hic tria s. statuum mutacionem
Schneyer 86
Incipit: Homo quidam fecit cenam magnam. In hac parabola 3 nobis ostenduntur s. Dei liberalitas
Schneyer 87–8
Incipit: Erant appropinquantes. Non erat mirum si Saluatori appropinquabant qui salute indigebant
Incipit: Et murmurabant pharisei. Fatue agebant pharisei et scribe murmurantes de hoc multiplici ratione
Schneyer 89–91
Incipit: Estote misericordes. Plenus est mundus iste male culpe et male pene
Incipit: Nolite iudicare. Hic impedimenta misericordie ammonet ea s. que sunt false iusticie
Incipit: Dimittite. Hic monet ad duos principales effectus misericordie.
Incipit: Numquit potest cecus cecum ducere. Hic dupliciter incitat ad condemnandum primo occasione dictam quod facit odium
Incipit: Estote misericordes. In ecclesia uolo quinque uerba sensu meo loqui ut et alios instruam quam 10000 uerborum in lingua
Incipit: Cum turbe irruerunt. Cum impetu ascenderent ad Iesum et ipse stabat secus stagnum Genazereth
Schneyer 93
Incipit: Preceptor per totam noctem. Sciendum quod piscacio ista Petri nocte facta laboriosa et infructuosa signat piscacionem laborancium in adquisicione temporalium
Schneyer 94
Incipit: , Nisi abundauerit iusticia. Notandum quod 4 est iusticia ad regnum non introducens prima est iusticia transiens
Incipit: Nisi. Solent magistri in scolis docere pueros per faciliora per maiores scolares ipsi uero docent maiores difficiliora
(Uppsala, Universitetsbibl. C. 317, no. 38) Incipit: Si offers. Hiis uerbis ostenditur quid esse offerendum et ubi et qualis offerre debeat
Schneyer 95–6
Incipit: Vnde ipsos quis poterit saturare panibus. Sicut celare sollitudo est malis secundum illud Luc.
Incipit: Et manducauerunt. Notandum quod sex sunt genera hominum qui non saciantur ad mensam Domini
Schneyer 97
Incipit: Attendite a falsis prophetis. In uerbo attendendi monemur ad uigilanciam in cognoscendo malum
Incipit: A fructibus eorum cognoscetis eos. Secundum Augustinum a tribus maxime cognoscuntur ypocrite
Incipit: Numquid colligunt de spinis uuas. Spine dicuntur peccata Prov. 24
Incipit: Non potest arbor bona fructus malos facere. Bona arbor est homo iustus uel bona uoluntas et intelligas hoc coniunctim
Schneyer 98–100
Incipit: Omnis arbor. Hoc uerbum specialiter dictum est contra illos qui habent speciem bonitatis et non bonitatem
Schneyer 101
Incipit: Homo quidam erat diues qui habebat uillicum. In hac parabola ministrat nobis materiam edificacionis et Dominus et uillicus
Schneyer 102–4
Videns Iesus ciuitatem. Ad tria monemur in hoc euuangelio primum est ut uano gaudio fletum preferamus
(Admont, Stiftsbibl. 523, no. 35)Schneyer 105
Incipit: Si cognouisses et tu. Hoc uerbum dixit Saluator flens Ierusalem gaudenti et mala sibi uentura non preuidenti
Incipit: Non relinquent in te lapidem super lapidem. Notandum quod quinque sunt periculosa in peccatore primum est peccati insensibilitas
Incipit: Domus mea domus orationis. Notandum quod 3 est domus Dei scilicet superior
Schneyer 106
Incipit: Duo homines ascenderunt in templum. Hii duo homines proponuntur nobis ut duo specula Phariseus ad hoc ut in eo uideamus quanta sit macula superbie
Incipit: Duo. In hac parabola primo attende fatuitatem superbie in phariseo
Schneyer 107
Incipit: Et solutum est uinculum lingue. Et sciendum quod multiplex est uinculum lingue impediens hominem ne peccata sua confiteatur
Schneyer 108
Incipit: Beati oculi. Beati fuerunt illi qui Christum presente et miraculam faciente oculis cordis et carnis similiter uiderunt
Schneyer 109–10
Homo quidam descendebat ad Ierosalem. Latrones intelliguntur demones Iob 19
Schneyer 111–15
Incipit: Nemo potest duobus dominis seruire. Domini quibus nemo potest seruire sunt Deus et diabolus
Incipit: Nemo. Notandum quod mentem habet homo domino seruire
Incipit: Nemo. Possumus intelligere uerbum istud dictum esse 3 primum contra ypocritas
Incipit: Non potestis Deo seruire et mammone. Notandum quod homines liberales diuiciis donantur
Incipit: Ideo dico uobis ne soliciti sitis anime uestre. Notandum quod multiplex est sollicitudo quedam prouidencie spiritualis que suadetur
Incipit: Nolite soliciti. Notandum quod multe sunt cause quare fideles non debent esse soliciti de necessariis uite future de quibus quinque ponemus
Incipit: Querite ergo primum regnum Dei. In hoc uerbo Dei liberalitas nobis ostenditur
(cf. Marseille, Bibl. mun. 240, no. 13) Schneyer 116–17
Incipit: Cum intraret Iesus in domum cuiusdam principis phariseorum. Hoc euuangelium duo nobis ostendit s. phariseorum maliciam Saluatori insidiantem et Saluatoris prudenciam insidias eorum uitantem
Schneyer 118
Incipit: Audientes pharisei. Hoc euuangelium continet questiones prima a phariseis Saluatorem preponitur
Incipit: Magister quid est mandatum. In euuangelio hodierno Saluator commendat nobis Dei et proximi dilectionem et instruit fidem
Schneyer 120
Incipit: Ascendens Iesus in nauiculam. Mistice nauicula est crux Christi in qua transiuit amaritudinem doloris que fuit magnum admodum maris terre
Incipit: Ecce offerebant ei paraliticum. Sic legitur ecce uiri portantes in lecto hominem qui erat paraliticus querebant eum inferre et ponere ante eum ... Hii 4 uiri intelligi possunt doctores ecclesie
Incipit: Simile est regnum celorum homini regi. Glosa de inuitatis ad nupcias solus Matt. narrat aliud simile ex parte Lu. dicit 14 s. de cena
Schneyer 121–2
Incipit: Amice quomodo huc intrasti. Notandum quod hec interrogacio amice etc. specialiter potest intelligi facta illi qui intrat ecclesiam
Schneyer 123
Incipit: Erat quidam regulus. In hoc euuangelio fit mencio de 4 personis s. de filio reguli infirmante
Schneyer 124
Incipit: Simile est regnum celorum homini regi qui uoluit rationem ponere. Responderat dominus illi interrogacionie Petri
Schneyer 125
Incipit: Oblatus est ei unus 1000 talenta. Debitor est alius Domino multipliciter s. ex facto alieno malo ut propter peccatum primorum parentum nascimur
Incipit: Abeuntes pharisei. Abeuntes corporaliter a Christo recedentes ut caperent i.e. aliquid que eo ignorante exorquerent ab eo
(Rome, Bibl. Casanat. 307, no. 50) Schneyer 126
Jordan of Quedlinburg 346
Schneyer 127
Incipit: Ecce mulier. Circa hoc miraculum duo sunt nobis attendenda s. quid per hanc mulierem designetur
Incipit: Domine filia mea modo defuncta est. De tribus mortuis a Dominus suscitatis quid signant et quare morte corporis significetur peccatum.
(fols. 292–8v; 299–301v blank)
An alphabetical subject-index (Abscondit—Zizanniorum) Physical Description
Secundo Folio: -riam timent
Form: codex
Support: Parchment
Extent: 304 leaves (iii + 301)
Dimensions (leaf): 290 × 200 mm.
Dimensions (written): 200 × 140 mm.
The edges retrimmed and spattered with red. Collation
A4(lacks 4), 1–1012, 118(+ a bifolium and singleton after 8), 12–2412, 2512(12 canc.), B4(lacks 2); catchwords in banderoles.
Layout
Frame-ruled with pencil; written in 2 cols of c. 48 lines.
Hand(s)
Written in the neat, small, regular anglicana of Mittone.
Decoration
On fols. 1, 132 6-line initials in colours and gold with full borders (cf. Scott, DEMB, pl. 4); blue initials flourished in red; blue or red paraphs; red highlighting and running heads.
Binding
Standard Merton s. xvii; sewn on six bands; formerly chained from the usual position. At the foot of fol. i, formerly the pastedown in an earlier binding, is the mark of a brass chain-staple.
History
Provenance and Acquisition
Made in England.
At the head of fol. iiiv ‘Collegio Mertone tradatur ad incathenandus[sic] in libraria eiusdem ex dono Magistri Roberti Elyott’. For Elyot, fellow of All Souls College in 1450, still in 1461, see MS 46. The book entered the library of Merton College on 5 Sept. 1499 (Registrum, p. 235).
Inside the front board is a sheet of paper with a table of contents and ‘F. 4, 4’ (canc.), s. xvii, and ‘P. 1. 11. Art:’, canc. and replaced with ‘N. 1. 8 (CCXIV)’ in red; the College bookplate. ‘11’ is inked on the foredge.
Record Sources
R. M. Thomson, A descriptive catalogue of the medieval manuscripts of Merton College, Oxford (Cambridge: D. S. Brewer), 2009.
Availability
For enquiries relating to this manuscript please contact Merton College Library.
Bibliography
Coxe, pp. 82–3; Powicke, no. 1129; Alexander & Temple, no. 346.
Funding of Cataloguing
Conversion of the printed catalogue to TEI funded by the Warden and Fellows of Merton College .
Abbreviations
View list of abbreviations and editorial conventions.
Last Substantive Revision
2019-08-01: First online publication