A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

Merton College MS. 230

Former shelfmark: N. 1. 3

GALEN, ARNAUD DE VILLENEUVE &c.; S. XIV

Contents

Language(s): Latin

1. (fols. 1–11)
JORDANUS RUFUS OF CALABRIA, Veterinary Medicine
Incipit: ⟨C⟩um inter cetera alia usui hominis deputata equus sit nobilius
Explicit: nisi per se prius ceciderint. Explicit.
Final rubric: Hoc egit immensis studiis nacione Lucensis / Qui bene cunctorum medicinas nouit equorum.

Ed. H. Molin (Padua, 1818).

eTK 0310J
2. (fols. 11–20v)
'TROTULA', De Morbis Mulierum
Incipit: ⟨C⟩um auctor uniuersitatis Deus in prima mundi constitucione
Explicit: mane laue cum aqua tepida.
Final rubric: Explicit liber factus a muliere Salernitana que Trotula uocatur.

Often printed; eTK 0284J, ; M. H. Green, ‘The development of the Trotula’, Revue d’histoire des textes 26 (1996), 119–203; idem, ‘A handlist of the Latin and vernacular manuscripts of the so-called Trotula’, Scriptorium 50 (1996), 137–75, this copy at p. 162 (no. 78).

3. (fols. 20–1v)
De Morbis Puerorum
Incipit: ⟨P⟩assiones et morbos puerorum adhuc in cunabulis iacentium
Explicit: scilicet decoquitur in aqua. Explicit.

Ed. K. Sudhoff, Erstlinge der pädiatrischen Literatur (Munich, 1925), pp. xxxix-xlii (text pp. xli-xlii), copies including this one discussed at p. xl.

eTK 1028I
4. (fols. 21v–3v)
IOHANNES STEPHANUS, De Febribus
Incipit: ⟨C⟩ontra coleram rubeam siue sit causon siue terciana
Explicit: incipiendum est in hac cura.
Final rubric: Explicit tractatus febrium magistri Iohannis Stephani.
eTK 0260I
5. (fols. 23v–8; 28v blank)
WALTER AGILON, De dosibus medicinarum
Incipit: ⟨M⟩edicinarum quedam sunt simplices quedam composite
Explicit: hec de dosi medicinarum sufficiant.
Final rubric: Expliciunt doses Galteri.

Unpr..

eTK 0860F
6. (fols. 29–32; 32v–4v blank)
DOMINICUS GUNDISSALINVS, De ortu scientiarum
Incipit: ⟨C⟩um plures essent olim philosophi inter omnes tamen ille solus sapiens
Explicit: et circumscriptum esse ad deprehendendum.
Final rubric:

Ed. M. Alonso Alonso, Domingo Gundisalvo, De Scientiis (Madrid-Granada, 1954), pp. 55–140; eTK 0330H, there wrongly ascr. Kilwardby; Diaz 1019.

7. (fols. 35–47)
ARNALDUS DE VILLANOVA, De Phlebotomia
Rubric: Incipit tractatus magistri Arnaldi de Villa noua de flebotomia siue de considerationibus medicorum.
Incipit: ⟨V⟩irtutem querimonie tue percipientes nuper tibi beatissime significauimus
Incipit: ⟨C⟩um artifex medicine intendit aliquod opus excercere in corpore
Explicit: dignatus est opusculum terminandi.
Final rubric: Explicit liber de medicinis cordialibus.

Pr. Venice 1505 &c.; Glorieux, Théol. 211br, not this copy.

eTK 0563I, 0988K
8. (fols. 47–53)
GALEN, De Rigore et Tremore et Iectigatione et Spasmo (transl. ARNALDUS DE VILLANOVA)
Rubric: Incipit liber de rigore et timore et iectigacione et spasmo translatus Barchinone a magistro Arnaldo de Villa noua.
Incipit: ⟨Q⟩uoniam Anaxagoras filius Anchalis qui fuit unus de peritis in rebus naturalibus
Explicit: ex libro de ingenio sanitatis.
Final rubric: Explicit liber G. de rigore et tremore.

Ed. M. R. McVaugh, Arnaldus de Villanova, Opera Medica Omnia, 16 (Barcelona, 1981); Glorieux, Théol. 211b, not this copy; eTK 1260E; Diaz 1607.

9. (fols. 53v–5)
ROGER BACON, Epistola de Secretis Operibus Artis et Naturae
Incipit: Vestre petitioni respondeo diligenter
Explicit: aliquo inflammantur et lucent.

Ed. J. S. Brewer, Fratris Rogeri Bacon Opera hactenus inedita (RS, 1859), pp. 523–51; Little, no. 18; Glorieux, Théol. 312ac.

eTK 1691I
10. (fols. 55–8)
De Cibariis,

variously ascribed

Rubric: Incipit summula de purgacione ciborum et potum infirmorum secundum Musandum.
Incipit: ⟨D⟩e cibis et potibus preparandis infirmis uideamus
Explicit: iocunda etiam in quibus delectetur multum iuuant. Explicit.

Pr. Arnaldi Villanovani ... praxis medicinalis (Lyon 1586), pp. 177–80; Glorieux, Théol. 211o (as by Arnaldus de Villanova); eTK 0367H; Diaz 1613.

11. (fols. 58–62)
ARNALDUS DE VILLANOVA, De intentione medicorum
Rubric: Incipit tractatus magistri Arnaldi de Villa noua de intencione medicorum.
Incipit: Iam nos alibi sepe dixisse recolimus quod intencio artificis medicine ad unicum finem principalem ordinatur
Explicit: cum laude Dei iubemus hic feliciter terminari. Explicit.

Pr. in his Opera, Lyon 1504, fols. 167–74v; Glorieux, Théol. 211i; eTK 0526L, 1407A.

12. (fols. 62–3v)
ARNALDUS DE VILLANOVA, Epistola de reprobatione negromanticae fictionis
Rubric: Incipit epistola magistri Arnaldi de Villa noua ad Valentinum episcopum de reprobatione nigromantice fictionis.
Incipit: ⟨R⟩euerentissimo patri
Incipit: Iudiciis desiderii uestri collectis nuper magnifice pater
Explicit: occurrat labendi mollicies dictis nostris.

Glorieux, Théol. 211bz; eTK 0801H, 1357K, ; ed. P. Diepgen, Archiv für Kulturgeschichte 9 (1912), 386–403, text from p. 387.

13. (fols. 63v–85)
ARNALDUS DE VILLANOVA, Commentary on GALEN, De Malitia Complexionis Diuersae
Incipit: ⟨I⟩ntendit G. in hoc tractatu ostendere quomodo malicia complexionis diuerse introducatur
Explicit: satisfacere plenius curabimus diligenter. Explicit.

Pr. in his Opera, Lyon 1504, fols. 351v-71v; Glorieux, Théol. 211k.

eTK 0758C
14. (fols. 85–101)
ARNALDUS DE VILLANOVA, Aphorismi de Gradibus
Incipit: ⟨I⟩n medicinis per artem compositis consideratis
Explicit: auxilia latina prerogatiuam.
Incipit: Illi ergo regratulari conuenit tota tante qui uiuit
Incipit: Incipit tabula prima de porcionibus qualitatum in quolibet situ principali
Final rubric: Explicit liber magistri Arnaldi de Villa noua de graduacionibus medicinarum.

Ed. M. R. McVaugh, in Arnaldus de Villanova, Opera Medica Omnia, 2 (Granada and Barcelona, 1975); Glorieux, Théol. 211f.

eTK 0691D
15. (fols. 101–9; 109v blank)
GALEN, De Interioribus (transl. BURGUNDIO OF PISA)
Rubric: Incipit doctrina G. de interioribus secundum stilum latinorum.
Incipit: ⟨Q⟩uoniam diuersitas membrorum corporis
Explicit: coadunatam in essentia cerebri.

Ed. R. J. Durling, Galen Latinus 2 (Stuttgart, 1992).

eTK 1273E

Physical Description

Secundo Folio: -tur et ubi sit strepitus
Form: codex
Support: Parchment
Extent: 112 leaves of parchment prepared in the Italian manner (ii + 110)
Dimensions (leaf): 305 × 205 mm.
Dimensions (written): 225–35 × 145 mm.
The edges retrimmed removing running heads, and spattered with red. Early foliation in roman numerals, mostly cropped: the highest surviving number is 76 (mod. f. 62).

Collation

1–212, 312(10–11 canc.), 412, 512(lacks 1), 6–812, 910, 1012(lacks 7–12).

Layout

Ruled with pencil in 2 cols of 53 lines.

Hand(s)

Probably a single French scribe, though variable, writing rather rough gothic rotunda bookhand.

Decoration

None: unfilled spaces for coloured initials and rubrics, which are supplied occasionally; underlining in red.

Binding

Standard Merton s. xvii, sewn on four bands; formerly chained from the usual position. ff. i-ii, 110–11 are paper binding leaves, the outermost from the same printed book as in MS 11. On f. 1, near the foot of the foredge, is the mark of an iron chain-staple. Another mark further up may be from a central strap.

History

Origin: S. XIV ; script of French appearance.

Provenance and Acquisition

It is not known when this book entered the College prior to s. xvii. However, McVaugh (edn. of art. 8, p. 43 n. 78) believes that it may correspond to the ‘libros Arnaldi de Villa nova’ named in Simon Bredon’s will (Powicke, p. 84).

At the head of f. 1 is ‘Lucensis’, s. xvii.

Inside the front board is a sheet of paper with a table of contents, s. xvii, and ‘P. 2. 13 Art:’ (not in the usual hand), and modern ‘N. 1. 3 (CCXXX)’ in red; the College bookplate. ‘13’ is inked on the foredge.

Record Sources

R. M. Thomson, A descriptive catalogue of the medieval manuscripts of Merton College, Oxford (Cambridge: D. S. Brewer), 2009.

Availability

For enquiries relating to this manuscript please contact Merton College Library.

Bibliography

    Coxe, p. 90; Powicke, no. 1234.

Funding of Cataloguing

Conversion of the printed catalogue to TEI funded by the Warden and Fellows of Merton College .

Last Substantive Revision

2019-08-30: First online publication

See the Availability section of this record for information on viewing the item in a reading room.