Merton College MS. 239
Former shelfmark: H. 2. 7
PARISIAN SERMONS; S. XIV in
Contents
Language(s): Latin with a little Old French
f. iv blank. On the verso is obliterated text, sideways on, from a document similar to MS 238, f. iii.
(fols. v-viv)
An index of the sermons (‘tempora’, ‘loca’, ‘themata’), referring to the earlier foliation, in the same hand as those in MSS 237–8. It shows that six sermons are now missing from the end.
(fols. 1–296v)
Sermons, 158 Parisian sermons, mostly unique to this copy, those datable preached c. 1300.
1.1. (fols. 1–7)
Incipit: Sermo in cena Domini. Ego in medio uestrum sum. Ad hoc quod sermo predicatoris in auditorum cordibus efficaciam habeat.
1.2. (fols. 7–10)
Incipit: Benedicam te et magnificabo nomen tuum; Quadrigas quattuor egredientes de medio duorum montium uidit. Significat quattuor ordines in ecclesia precipue.
1.3. (fols. 10–12v)
Incipit: Ecce ego et pueri mei quos dedit mihi Dominus. Domini pueri quinnimmo Dei pueri ex illibata uirgine de proximo nascituri.
1.4. (fols. 13–14v)
Incipit: Redemisti nos Deus in sanguine tuo. In quadragesima ista recitauit ecclesia quomodo Christus ad modum castri fuit inpugnatus.
Also in BnF lat. 16470, f. 54, Troyes, Bibl. mun. 1368, no. 30.
1.5. (fols. 15–17v)
Incipit: Glorietur frater humilis; Accipe illam et exaltabit te. Doctrine salutifere ueritatis saluifice preconem.
1.6. (fols. 17v-22v)
Incipit: Celi enarrant gloriam Dei. Dauid prophetarum eximius spirituali radio illustrans.
1.7. (fols. 22v-4v)
Incipit: Vobis datus est nosse misterium regis celorum. Quia militans et subcelestis ecclesia ad triumphantem et celestem ecclesiam disponatur.
1.8. (fols. 24v-6v)
Incipit: Liber generacionis Iesu Christi. Quoniam ut constat ex aliis finis est causa causarum.
1.9. (fols. 26v-8)
Incipit: Statim ueniet ad templum Deus. Mediator Dei et hominum homo Christus Iesus in duplici natura subsistens diuina s. et humana.
1.10. (fols. 28–30)
Incipit: Ad locum unde exeunt flumina. Naturalis conuincit ratio ut quod solus locus originis est unicuique locus quietis naturalis.
1.11. (fols. 30–4)
Incipit: Ecce ego sternam per ordinem lapides. Lapis solutus in calore uertitur in es. K. si uera est ymo quia uera est apostoli sentencia qua cauetur.
1.12. (fols. 34v-7)
Incipit: Hec passus sum absque iniquitate manus mee; Hic loquere et exhortare. Exemplar predicatoris ac regula. Paulus in hoc uerbo innuit 3. ad quos predicator quilibet exhortatur s. predicatoris actum fructuosum loquere.
1.13. (fols. 37–8)
Incipit: Lauit nos a peccatis in sanguine suo. Verbum istud sufficienter continet in se nostre redemptionis beneficium.
1.14. (fols. 38–9)
Incipit: Amasa conspersus sanguine Iacob. Sicut ex uerbo proposito colligitur princeps magnus in domo Dauid.
Also in Prag, Univ. Libr. VIII. F. 25, art. 91.
1.15. (fols. 39–40v)
Incipit: Quo abiit dilectus O pulcherrima mulierum. Verba ista sunt ecclesie uel fidelis anime lugentis in Christi morte.
Also in Tortosa, Bibl. de la Catedral 109, art. 36.
1.16. (fols. 40v-1)
Incipit: Mane facto surrexit homo. Sicut ex dictis sapientis elicitur laus proprie soli uirtuti debetur.
1.17. (fols. 41–2)
Incipit: Sciat unusquisque uas suum possidere. Istud uerbum potest esse thema proprium in paschate.
1.18. (fol. 42rv)
Incipit: In bonis iustorum exaltabitur ciuitas. Sicut uidemus sensibiliter quod ex uirtute et sciencie unitate bellatorum exercitus roboratur.
1.19. (fol. 42v)
Incipit: Mane nobiscum quoniam aduesperascit; Veritas euuangelii maneat apud nos. Verbum istud ultimum dicebat apostolus predicando.
1.20. (fols. 42v, 45, 43rv)
Incipit: Mane. In naturalibus nos uidemus quod unumquodque naturaliter appetit societatem et presenciam sui conuenientis.
1.21. (fol. 44rv)
Incipit: Mane. In hodierno sermone et iterum de mansione spirituali quam in bonos.
1.22. (fols. 45–8)
Incipit: Bibite ex hoc omnis; Hic est sanguis meus. Qant io regarde le tens en quoi Dieus establit let saint sacrament.
Language(s): Old French
1.23. (fols. 48–9v)
Incipit: Hodie rex et cras morietur. In huius ineffabilis et singularis unionis sacramento qua in unitate persone eterne salua proprietate utriusque nature.
1.24. (fols. 49v-50)
Incipit: Homo quidam fecit cenam magnam. Non est magnum bonum incipere sed est maximum bonum perseuerare.
1.25. (fols. 50–2)
Incipit: Filii tui sicut nouelle oliuarum. Secundum beatum Gregorium in quadam omelia et philosophus 12. metaphysice sicut se habet Deus in toto uniuerso sic paterfamilias in domo.
1.26. (fols. 52–4)
Incipit: Reuertetur rex austri in terra sua. Sicut legitur in hystoria romanorum solebant antiquitus imperatorum regum et principum scribi in annalibus actus notabiles.
1.27. (fol. 54rv)
Incipit: Repleti sunt omnes Spiritu Sancto. Sicut decet magnificentiam principis munificencia muneris.
1.28. (fols. 54v-7v)
Incipit: Ignem ueni mittere in terram. In uerbis propositis Luc. 12 scriptis tangitur materia presentis solempnitatis que est missio Spiritus Sancti.
1.29. (fols. 57v-9)
Incipit: Accipite Spiritum Sanctum. F. sicut scitis istis temporibus fideles anime in agnis gemitibus cruoris suspiriis.
1.30. (fols. 59–60)
Incipit: Spiritus Domini repleuit orbis. Quamuis secundum beatum Augustinum in libro de Trinitate in multis locis Spiritus Sanctus qui est tercia persona in Trinitate processerit ab eterno.
1.31. (fols. 60–3)
Incipit: Veni auster perfla ortum meum. Sicut ait beatus Gregorius omelia illa Homo fecit cenam magnam hoc distare inter delicias corporalis et cordis solet.
1.32. (fols. 63–4v)
Incipit: Iste frater noster paruulus. Si Filius regis angelorum hodie fieret frater minor omnes fratres ordinis mirabiliter exultarent.
1.33. (fols. 64v-5v)
Incipit: Paruulus natus est nobis. Dicitur communiter quod qui uult ludere cum ludentibus in ludo consenciat Gallice qi en ioue entre eniou consent.
1.34. (fols. 65v-6)
Incipit: Cras egrediemini et Dominus erit uobiscum. Nota quomodo salutant incole peregrinos optimates ut Dominus sit cum eis.
1.35. (fols. 66v-7)
Incipit: Euuangelizo uobis gaudium magnum. Dicitur communiter k. trop tost vient qi maluueis nouels aporte.
1.36. (fol. 67rv)
Incipit: Dilectus meus descendit in ortum suum. Admirans fidelis anima incarnacionis Verbi sacramentum inuestigans.
Also in Carpentras, Bibl. mun. 21, art. 62 (Franciscan).
1.37. (fols. 67v-8)
Incipit: Natus est uobis hodie Saluator. Verbum istud est angeli sacramentum natiuitatis dominice pastoribus nunciantis.
Also in Assisi, Bibl. comm. 542, art. 61.
1.38. (fols. 68–9)
Incipit: Cras faciet Dominus uerbum illud. Diuinum est oraculum diuine dispositionis archanum circa incarnacionis misterium mistice manifestans.
Also in the Franciscan colls. Bodl. Libr., Laud. misc. 262, art. 9, BAV Vat. lat. 1266, art. 439.
1.39. (fol. 69rv)
Incipit: Cras cum incaluerit sol. Verba ista secundum sensum hystorice sumpta uerba sunt Saulis predicantis filiis Israel.
1.40. (fols. 69v-71v)
Incipit: Orietur uobis timentibus. Verba sunt Patris consolantis sanctos patres.
Also in Troyes, Bibl. mun. 1368, art. 4.
1.41. (fols. 71v-3)
Incipit: Mane uidebitis gloriam eius. Sicut dicitur Prov. 13 Spes qui differtur affligit animam. Hinc dicit wlgare prouerbium quod iusto efficitur tedio qui exspectat.
1.42. (fols. 73–4v)
Incipit: Circumcidit carnem prepucii sui. Quia hec consuetudo est in mundo clarum est quia filii regum et principum custodiunt leges et consuetudines.
1.43. (fols. 74v-8)
Incipit: Dixit qui sedebat in trono Ecce noua facio. Quoniam Dei Filius hoc nouo tempore de noua matre nouiter natus est.
Also in Naples, Bibl. naz. VIII. AA. 17, art. 32.
1.44. (fols. 78–9)
Incipit: Vocatum est nomen eius Iesus. Sicut uidemus in humanis agibilibus quod quando contingit aliquod episcopum uel personam simplicem ad summi pontificii apicem prouolare.
1.45. (fol. 79rv)
Incipit: Peperit filium suum primogenitum. Nota quod qui concedit principale concedit accessorium.
1.46. (fols. 79v-82)
Incipit: In lumine tuo uidebimus lumen. Quoniam ad actum uidendi coloratum non requiritur nisi ratio formalis obiecti.
1.47. (fols. 82–4v)
Incipit: In lumine. In principio nota quod homini secundum presentem statum ut a uisibilibus ad cognicionem peruenerat inuisibilium.
1.48. (fols. 84v-5v)
Incipit: Adam ubi es. Hodie incipiens ecclesia ab exordio preuaricacionis describit statum prime etatis ab Adam usque ad Noe.
Also in Admont, Stiftsbibl. 523, art. 25.
1.49. (fols. 85v-9)
Incipit: Dimitte ergo ut plangam paululum; Non dimittam te nisi benedixeris mihi. Predicator sicud et quilibet homo debet uelle dimitti a Deo.
1.50. (fols. 89–93)
Incipit: Memor esto unde excideris et age penitenciam. Magnum dedecus est homini quando facit aliquid propter quod dedecus et dampnum sibi prosunt accidere.
1.51. (fols. 93–6v)
Incipit: Facite ergo dignus fructus penitencie. Vox uerbi amicus sponsi precursor regis.
1.52. (fols. 96v-8v)
Incipit: Michi autem absit gloriari nisi in cruce. Quando arbores florere incipiunt et frondere in uere auicule.
1.53. (fols. 98v-100)
Incipit: Sullimitas eius conuersa est in luctus. Cum redemptoris nostri actus et uita morum nostrorum fit exemplar.
1.54. (fols. 100–1v)
Incipit: Egrediemini filie Syon et uidete Salomonem. Sicud dicit Cirillus super Lucam corporales delicie corpus grauant.
1.55. (fols. 101v-2)
Incipit: Benedictus qui uenit in nomine Domini. Si rex Francie haberet in parentela sua unum pauperem hominem subiectum.
1.56. (fols. 102–3v)
Incipit: Fili hominum usquequo grauum corde. Sicud peruersitas nostre uoluntatis est radix et origo nostre perdicionis.
1.57. (fols. 103v-5)
Incipit: Volens igitur Spiritus Sanctus reducere ad nostri status consideracionem. Quia uero ista die cinerum per impositionem eorum facta.
1.58. (fols. 105–7v)
Incipit: Quomodo potest hic carnem suum nobis dare; Quomodo sedet sola ciuitas. In hac preclara uespera Christo Iesu cum dilectis discipulis manducante.
James of Lausanne 193.
1.59. (fols. 107v-9)
Incipit: Quis putas puer iste erit. De magnis rebus et profundis consueuerunt fieri profunde et difficiles questiones.
Also in BAV Vat. lat. 1263, art. 34 (Franciscan).
1.60. (fols. 109–10v)
Incipit: Ecce uirgo concipiet. Quia sanctorum mirabilium a prophetis predictorum quedam sunt preterita.
1.61. (fols. 110v-12)
Incipit: Exaltaui te de puluere. Quoniam ut ait Augustinus in sermone de ascencione altus est Deus et humilia respicit.
1.62. (fols. 112–13v)
Incipit: Ascendit super omnes celos. Describitur hic ascencio Domini admirabilis et uirtuosa.
1.63. (fols. 113v-14v)
Incipit: Tu puer propheta. Zacarie senis filii sui magnificenciam extollentis.
1.64. (fols. 114v-15v)
Incipit: Hii tres unum sunt. Iohannes secretarius Trinitatis contra tres hereses tria nobis in hiis uerbis ostendit.
1.65. (fols. 115v-16)
Incipit: Noua bella elegit Dominus. K. in rebus naturalibus omnis attractio fit per assimilacionem.
1.66. (fols. 116v-17v)
Incipit: Mulier gratiosa inueniet gloriam. Quando res simul pulcra est et bona.
1.67. (fols. 117v-19v)
Incipit: In perpetuum coronata triumphat. Sic scriptura legis uoluminum experientia docet temporum.
1.68. (fols. 119v-21v)
Incipit: Tu fabricatus es auroram et sol. Sicud prauus operarius uix potest facere bonum opus.
1.69. (fols. 121v-3)
Incipit: Virga tua et baculus tuus ipsa me consolata sunt. Nota quod duo genera hominum maxime inter omnes indigent consolacione.
1.70. (fols. 123v-5)
Incipit: Pater clarifica me in hac hora. Circa actum peccationis ostendit predicatoris influxum.
1.71. (fol. 125rv)
Incipit: Sanguis Christi qui semetipsum optulit. Beatus Paulus doctor egregius uolens nos inflammare ad consideracionem dominice passionis.
1.72. (fols. 125v-7v)
Incipit: Ecce duo uiri astiterunt iuxta illum. Romana res puplica et ordo ciuilis imperii figura.
1.73. (fols. 127v-8)
Incipit: Omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Sicut filius a patre creaturali stabilitur in erititate[sic] [pro hereditate] reali.
1.74. (fols. 128–9v)
Incipit: Vidi et ecce equus albus. Sicud uidemus quod est in pugna corporali et morali sic suo modo debet esse in pugna spirituali.
1.75. (fols. 129v-30v)
Incipit: Fortitudo et decor indumentum eius. Consuetudo est quod omnes in magnis solempnitatibus ornant se et maxime mulieres que sumptuosius et curiosius induunt se quam uiri.
1.76. (fols. 130v-3v)
Incipit: Percussoque latere petri. Nota quod uulgariter dicitur et uerum est quod in necessitate probatur amicus et cognoscitur.
1.77. (fols. 133v-6)
Incipit: Penitemini et conuertimini ut deleantur peccata uestra. Vulgariter dicitur quod bonum est credere et acquiescere consilio sapientis et prudentis hominis.
1.78. (fols. 136–7)
Incipit: Ecce nunc tempus acceptabile. Solent isti mercenarii euntes ad nundinas dum uident sibi tempus clarum et serenum.
1.79. (fols. 137v-9)
Incipit: Quomodo surrexit Christus a mortuis; Non quomodo mundus dat ego do uobis. Predicator ac preco euangelicus pro gratie dono sollicitus.
James of Lausanne 228.
1.80. (fols. 139v-40v)
Incipit: Fons sapientie uerbum Dei. Sermo diuinus Dei sacrum eloquium.
1.81. (fols. 140v-4)
Incipit: Fons; Ecce ego sto prope fontem. In hoc festo precipuo et annuo solempnio martyrum cunctorum.
1.82. (fols. 144v-8)
Incipit: Sapientia filiis suis uitam inspirauit; Dilectus meus mihi et ego illi qui pascitur. Vt sermo noster inde sumat exordium unde debet omne Dei eloquium incoari.
1.83. (fols. 148–52)
Incipit: Effundam spiritum meum super omnem carnem. Leo papa extollens Spiritus Sancti doctrinam in quodam sermone de Spiritu Sancto sic ait O quam uelox.
1.84. (fols. 152–4)
Incipit: Mihi autem absit gloriari nisi in cruce. Apud homines hoc communiter uidemus quod in hoc quod singulariter diligunt.
Bertrand de Turre 641.
1.85. (fol. 154)
Incipit: Non iudicaui me scire aliquid inter uos. Predicator etsi aliqua eorum sciat que ad forences litteras pertineret.
1.86. (fols. 154–6v)
Incipit: Sermo sancti Francisci. Secundum ymaginem suam fecit illum. Ymago creacionis in qua fuit primus homo nobiliter institutus.
1.87. (fols. 157rv)
Incipit: Odor oris tui sicut odor malorum. Ecclesia corpus quoddam est cuius capud Christus est.
1.88. (fols. 157v-8v)
Incipit: Sermo beate Katerine. Super inimicos meos prudentem me fecit. Videmus quod uolenti bellum corporale contra inimicos agredi quattuor sunt necessaria.
1.89. (fols. 158v-61)
Incipit: Sermo sancti Nicholay. Qui uicerit et custodierit usque in finem. Gloriosus pontifex Nicholaus secundum nomen suum uictor dicitur.
1.90. (fols. 161–4)
Incipit: Conuersus uidi in medio 7 candelabrorum; Conuersus propheta Zacharia leuauit oculos suos. Que significant ordines quattuor in ecclesia precipuos.
1.91. (fols. 164–7v)
Incipit: Vidi similem filio hominis. Secundum Gregorium libro ii. super euangelia homilia xvi. nec lingua dicere nec intellectus capere sufficit.
f. 167v an explanatory passage on the Virgin Mary as the ‘stella ex Iacob orta’.
1.92. (fols. 167v-71v)
Incipit: Sermo sancti Clementis. Clementia roborabitur tronus. Quia dominus apostolicus sit rex maximus et totius mundi monarcha suppremus non est fidelis qui dubitet.
1.93. (fols. 171v-4)
Incipit: Clementia. Visum fuit hodie de generali regno et de pontificali trono.
1.94. (fols. 174–8)
Incipit: Prouidebant seniores ante sedentem. Ystoria refert euangelica Mt. 2 c. quod rege celi Iesu nato de uirgine in Bethleem Iude in diebus Herodis regis tres uiri nobiles.
1.95. (fols. 178–82)
Incipit: Sermo sancti Gregorii pape. Ecce odor filii mei sicut odor. Quattuor filios inter quattuor mundi climata mutuo colluctantes duos in epistola et duos in euangelio nobis hodie ponit ecclesia.
1.96. (fols. 182–6)
Incipit: Ecce odor. Consideranti mihi ystoriam Gen. Iacob iste conuenientissime typum gerit penitentis.
f. 186 A series of notes based on biblical and patristic sources.
1.97. (fol. 186v)
Incipit: Isti sunt duo filii splendoris olei. De istis gloriosis apostolis s. Symone et Iuda uel Philippo et Iacobo uel sanctis martiribus.
1.98. (fol. 186v)
Incipit: Hii sunt due oliue et duo candelabra. Tanguntur in hec uerba uere per ordinem de hiis duobus sanctis s. ipsorum socialis unitas.
1.99. (fols. 186v-7)
Incipit: Ecce constitui te hodie super gentes. Qui ad katedrationem beati Petri cuius hodie factum rechollitur.
1.100. (fols. 187–92v)
Incipit: Ipsi duo constituti a periculo sunt liberati; Duo homines ascendebant in templum ut orarent. Pro celesti dono pro uitali cibo pro salutari antidoto.
1.101. (fols. 193–6v)
Incipit: Peccata nostra ipse pertulit in corpore suo; Lignum uite est hiis que apprehenderunt eam. Duo ligna nobilia quorum unum est lignum uite elegit specialiter uita nostra Iesus Christus.
1.102. (fols. 197–201)
Incipit: Pellem pro pelle dabit homo. Cum multa legamus in pellibus multa etiam legimus de pellibus.
Also in Troyes, Bibl. mun. 1368, art. 92.
1.103. (fols. 201–5)
Incipit: Homo dabit cuncta que habet pro anima sua. Sicut hodie dicebatur in toto themate et in parte prima sic et replicatur in parte secunda quod magnificentia.
1.104. (fol. 205rv)
Incipit: Sermo sancti Laurencii martiris. Incenderunt igni sanctuarium tuum; Venite ad sanctuarium Domini quod sanctificauit in eternam. Multiplex est sanctuarium Domini s. quoddam figurale seu usuale.
1.105. (fols. 205v-10v)
Incipit: Incenderunt. Refert Iohannes sacratissimus Apoc. vi. sub apertione utrius sigilli.
1.106. (fols. 210v-11)
Incipit: Verba mea sunt quasi ignis. Sicut ex scripturis sacris coligitur sermo diuinus habet uirtutem radii dirigentis.
1.107. (fol. 211)
Incipit: Pro sancto Laurentio duo themata diuisa. Aurum in igne probatur. Beatus Laurencius in hoc uerbo ostenditur illustratus interius in mente cognitione salutari.
1.108. (fol. 211)
Incipit: Quasi ignis effulgens. Beatus Laurentius ostenditur in hoc uerba fuisse feruens in seipso in Trinitate.
1.109. (fol. 211rv)
Incipit: Thema pro sancto Laurencio uel quouis martire uel confessore. Erit lumen Israel in igne. Sumendo ignem pro caritate uie et flamma pro caritate patrie.
1.110. (fol. 211v)
Incipit: Ego sum Dominus Deus uester. Exponendo uerbum istud de sanctuario mirabili cuius dedicationis diem anniuersarium hodie celebramus.
1.111. (fols. 211v-12)
Incipit: Ego. Exponendo uerbum istud de sanctuario generali quod est militans ecclesia.
1.112. (fol. 212rv)
Incipit: Adhuc thema pro dedicatione ecclesie tradite et cetera. Tradite uestras manus Domino. Anniuersarium diem dedicacionis huius ecclesie nos hodie celebramus solempniter.
1.113. (fol. 212v)
Incipit: Sacerdotes et leuite qui custodierunt ceremonias. Sacerdotes iusti et ceteri ministri ecclesie habent pre aliis auctoritatem ad presidendum.
1.114. (fols. 212v-13)
Incipit: Surrexit Matathias et consedit. Crisostomus homilia ix. super Matt. in maiori uolumine exponens idem.
1.115. (fols. 213–16)
Incipit: Sermo sancti Mathei apostoli. Surrexit. Sicud euangelica testatur ystoria summus pontifex Iesus Christus xii. elegit cardinales.
Also in Troyes, Bibl. mun. 1368, art. 23.
(fol. 216rv)
A short note from Isidore.
1.116. (fols. 216v-20v)
Incipit: Surrexit. Si uerbum propositum de penitente uelimus exponere dicamus quod hec tria tanguntur.
1.117. (fol. 220v)
Incipit: Prothema sancte Katherine. Super inimicos meos prudentem. Solent predicatores in sermonum exhordiis offerre Domino entemimum deuote orationis.
(fol. 220v)
A short note from Jerome.
1.118. (fols. 220v-7)
Incipit: Sermo sancte Katerine uirginis et martiris. Super inimicos. Dominus dat sapientiam et ex ore eius scientia. Ad exhibendum caritati nostre sermonem de festiuitate prudentissime uirginis et martiris Katerine.
(fol. 227rv)
A note from Augustine.
1.119. (fols. 227v-31v)
Incipit: Exaltas me de portis mortis. Secundum quod haberi potest ex uerbis Augustini 4. de doctrina Christiana 4 et 8 c.
1.120. (fols. 231v-4v)
Incipit: Exaltas me ut anunciem omnes laudationis. Hodie uidimus qualiter beatus Iohannes fuit exaltatus de portis mortis.
(fol. 234v)
A long note based upon passages in Bernard and John Chrysostom.
1.121. (fols. 234v-5)
Incipit: Qui se humiliat exaltabitur. Viam rectam et terminum finalem nauem firmam et portum salutarem.
1.122. (fol. 235rv)
Incipit: Suspiciens in celum ingemuit et dixit effeta. Hic actum arduum curationis peccatorum nobis Saluator manifestat.
1.123. (fols. 235v-6)
Incipit: Mihi uiuere Christus est. Vsus est longeuus inter homines lugere in mortibus carorum.
1.124. (fols. 236–7)
Incipit: Vbicumque fuerit corpus illuc congregabunt aquile. Verbum illud ad litteram de illis exponitur qui regis tuba personante contra peccatores resurgendo renouabuntur.
1.125. (fols. 237–9)
Incipit: Angeli accesserunt et ministrauerunt eius. In hodierno euuangelio disputacio noua nobis proponitur.
1.126. (fols. 239–40)
Incipit: Est puer unus hic. Quilibet religiosus et maxime uir deditus ocio contemplacionis.
1.127. (fols. 240–1)
Incipit: Posuit duo cherubin ex auro ductili. Exodi continet ystoria qua iubente Domino et ostendente Moyse fecit Bezaleel archam.
1.128. (fol. 241rv)
Incipit: Amicus sponsi qui stat audit eum. Dei Filius nouus sponsus sponse sue nomen compilatus premisit.
1.129. (fols. 241v-3)
Incipit: Adestis filii Israel omnes decernite quid facere debeatis. Secundum Crisostomum omelia 31 super Mt. sacerdotes et prelati sic se habent in corpore mistico quod est ecclesia.
1.130. (fols. 243–4v)
Incipit: Congregate illi sanctos eius. Secundum Crisostomum omelia 31 super Mt. sacerdotes et prelati sic se habent in corpore mistico &c. ut in precedenti sermone. Que uerba considerans pater sanctissimus s. Dominus noster.
1.131. (fol. 244v)
Incipit: Congregabo uos de uniuersis terris. Sicut scitis sine Spiritus Sancti gratia nullus fructuose et utiliter potest proponere.
1.132. (fols. 244v-6)
Incipit: Audite me magnati et rectores ecclesie. Crisostomus dicit homilia 31 super Mt. quod si illis ex necligencia euenire periculum.
1.133. (fols. 246–9)
Incipit: Assumpsit Iesus Petrum Iacobum et Iohannem. Istud uerbum describit factum transfiguracionis quam ad Christum.
1.134. (fol. 249rv)
Incipit: Laudemus uiros gloriosos et parentes nostros; Repleatur os meum laude. Scripture sacre testimonio laudari debet Deus.
1.135. (fols. 249v-52v)
Incipit: Laudemus uiros. Vbi supra. In domus quasi in hoc mundo laudentur.
1.136. (fols. 253–4)
Incipit: Sic state in Domino. Apostolus Paulus curam habens Christiani collegii in ista sua epistola.
Bertrand de Turre 400.
1.137. (fols. 254–5)
Incipit: Christo confixus sum cruci uiuo. Apostolus Paulus qui non fuit crucifixus corporaliter.
1.138. (fols. 255–6v)
Incipit: Eripuit nos de potestate tenebrarum. Sancta mater ecclesia in celebrando diuina officia.
1.139. (fols. 256v-8)
Incipit: Abiciamus opera tenebrarum. In presenti dominica que principium circuli quasi in diuinis officiis facit sancta mater ecclesia.
1.140. (fols. 258–9v)
Incipit: Erit radix Iesse et exurget. Queritur sanctus Augustinus x. de Trinitate in rebus per tempus ortis illa fuit summa gratia.
(fol. 259v)
A note from Isidore.
1.141. (fols. 259v-61v)
Incipit: Visitacio tua Domine custodiuit spiritum. In hoc sacro tempore solempniter recolit ecclesia diuinam uisitacionem illam.
1.142. (fol. 261v)
Incipit: Visitans speciem tuam non peccabis. Visitator cuiuslibet religiosi conuentus debet dicere unicuique de collegio
1.143. (fols. 261v-2)
Incipit: Conuersationem uestram inter gentes habentes bonum. Visitator cuilibet regularis collegii antequam significat uisitaciones.
Bertrand de Turre 286.
1.144. (fol. 262rv)
Incipit: Venerunt nupcie agni et uxor agni. Retulit ecclesia istis diebus qualiter fuit Dei Filius a magis adoratus.
1.145. (fol. 262v)
Incipit: Parasti cibum illorum. Volens proponere uerbum Dei ut captet ipsius Dei beneuolenciam.
1.146. (fol. 263)
Incipit: Facite ergo dignos fructus penitencie. Vox uerbi amicus sponsi precursor iudicis.
1.147. (fols. 263–4)
Incipit: Beatus uenter qui te partauit. Ostendit Christus infinitam potentiam expellendo demonum.
1.148. (fols. 264–5v)
Incipit: Estote parati in diem terrorum. Sicut audiuistis in sermonibus sanctorum doctorum uidelicet Leonis et Ambrosii.
1.149. (fols. 266–7)
Incipit: Estote parati in mane. Audiuistis f. k. qualis uobis et in matutina et in missa sacrosancta nunciauit ecclesia.
1.150. (fols. 267–8v)
Incipit: Esto firmus in uia Domini. Ille predicator eximius Dominus Iesus Christus cuiuslibet predicatorum exemplar speculum et regula.
1.151. (fols. 269–72v)
Incipit: In sole posuit tabernaculum; Oportet peruenire solem ad benedictionem suam. Tempus loquendi omnium carnium cum assumitur incarnati Verbi mater in celum.
1.152. (fol. 273–6v)
Incipit: Ingressa Hester cuncta per ordinem ostia. Gloriose uirginis matris Christi ortum dignissimum partum purissimum.
1.153. (fols. 276v-8v)
Incipit: Maria optimam partem eligit. Euangelium istud etsi prima facie festo assumpcionis uirginis uideatur.
1.154. (fols. 278v-82v)
Incipit: Considera Israel pro hiis qui mortui sunt. Ecclesia fidelium in scripturis sacris regnum Israel dicitur.
Bertrand de Turre 1072.
1.155. (fol. 282v-7v)
Incipit: Edificauit Salomon atrium introitus. Status militancium in mundo et triumphancium in celo una possunt dici ecclesia.
1.156. (fol. 287v)
Incipit: Edificauit. Scriptura que uocatur canonica que sancte predicacionis est materia.
Also in BAV, Vat. lat. 11444, art. 80.
1.157. (fols. 288–93)
Incipit: Primus angelus tuba cecinit. Sacre predicationis actus actus est ierarchicus.
1.158. (fols. 293–6v)
Incipit: Orauerunt pro ipsis ut acciperent Spiritum Sanctum. Quid oremus? Maris est approbati in principio predicacionum offerre
Explicit: (ends impf.) et respice [catchwords nos et ostende].
Includes sermons on Clare, Francis, and Louis (now missing). The texts vary from full sermons to plans only; several have variant passages. No. 22 is wholly in French, and a number include passages in French.
(fols. 297rv, 298 blank)
A classified index Physical Description
Secundo Folio: etcetera Io. xiii.
Form: codex
Support: Parchment
Extent: 307 leaves (vi + 301)
Dimensions (leaf): 235 × 170 mm.
Dimensions (written): 190–210 × 125–35 mm.
The edges savagely retrimmed with loss of foliation and marginalia. Foliation:
Medieval foliation, in the same hand as the earlier set in MS 238, runs i-xxiii, xxii-xxxix, xlii-iii, xlii, unnumbered, xliiii-cclxxxxi, another unnumbered leaf after cclxxxix. The second foliator of MS 238 has attempted to mend the errors, ending two digits behind the earlier one. The index, which uses the earlier foliation, shows that it originally went a little beyond 316.
Collation
a bifolium + 1 before 1, 112, 28, 312, 412(+ a bifolium after 10), 5–612, 74, 88(+ a bifolium after 1), 912(+ a much smaller bifolium after 6), 1010, 11–1212, 1310, 1412, 158, 166, 17–2312, 24–58, 2616, 2712, a bifolium; catchwords; at least two quires are missing from the end. The foredges of fols. 36 and 37 have been folded inwards, and to them are sewn sheets of parchment for more text. fols. 76–7, the innermost bifolium of the quire, are an early replacement, supplying a fuller ending for serm. 41.
Layout
Ruled with crayon in 45–60 long lines.
Hand(s)
Written in a French gothic rotunda bookhand, and two or three less formal hands. Probably the same hands as for MS 238.
Decoration
As for MS 238: red or blue initials flourished in the other colour; red or blue paraphs; red underlining of lemmata and framing of variant readings and corrections in the margin; red initials and highlighting to the subject-index.
Binding
Standard Merton s. xvii, sewn on four bands; chained from the usual position. Fols. i-iii, 299–301, are paper binding leaves, fols. i-ii, 300–1 from the same printed book as in MS 13. The first and last parchment leaves were pastedowns in an earlier binding. The first is now upside down. Near its head are the marks of the large iron chain-staple.
History
Provenance and Acquisition
Part of a set with 238.
Given to the College by William Reed in 1374: UO49. 62. On f. ivv, upside down, ‘Liber M. Willelmi Reed episcopi Cicestrensis quem emit a uenerabili patre domino Thoma Tryllek’ episcopo Roffensi. Oretis igitur pro utroque’; ‘Liber domus scolarium de Merton’ in Oxon’ in communi libraria eiusdem et ad usum communem sociorum ibidem studencium cathenandus. Ex dono uenerabili patris domini Willelmi tercii episcopi Cicestrie. Oretis igitur pro eodem et benefactoribus eiusdem ac fidelium animabus a purgatorio liberandis. Walterus Roberti.’
See MS 237. On f. 298v, in red, ‘Tomas Walterus. Amen.’, s. xiv ex.
Inside the front board is a sheet of paper with the contents, ‘F. 4. 8’ (canc.) and ‘P. 3. 6. Art:’, s. xvii, modern ‘H. 2. 6 (corr. to7) (CCXXXIX)’ in red, and the College bookplate.
Record Sources
R. M. Thomson, A descriptive catalogue of the medieval manuscripts of Merton College, Oxford (Cambridge: D. S. Brewer), 2009.
Availability
For enquiries relating to this manuscript please contact Merton College Library.
Bibliography
Coxe, p. 93; Powicke, no. 559.
Funding of Cataloguing
Conversion of the printed catalogue to TEI funded by the Warden and Fellows of Merton College .
Abbreviations
View list of abbreviations and editorial conventions.
Last Substantive Revision
2019-09-09: First online publication