Language(s): Latin
1. Fols. 5ra–7vb:
Rubric: Dominica i. aduentvs domini Secundum Marcum [1:1] […] Ex commentario venerabilis BEDȨ presbiteri
Incipit: Conferendvm est hoc euangelii marci […]
BEDE,
In Marci Euangelium expositio 1 (CPL 1355), ed. D. Hurst, CC 120 (1960), 437/2–442/207. The first in a sequence of homilies from patristic sources, not all originally sermons in form. The first sixty of these provide a series de tempore , running Advent–Maundy Thursday, with eight additional homilies de sanctis (four in one series), in the main feasts important at Reading Abbey. This summary report of the contents provides only manuscript foliation, the rubric giving the occasion and opening verse of the Gospel for the day (rarely quoted in full in the MS), the rubric identifying the author (silently omitting the frequent phrase ‘de eadem lectione’ when it occurs), and a brief incipit.
2. Fols. 7vb–10rb
Rubric: Item de eodem die Secundum marcvm [1:4] […] Omelia venerabilis BEDE presbiteri
Incipit: Aduentvm dominiȩ prȩdicationis iohannes preuenit […]
BEDE,
Homeliae euangelii 1.1 (CPL 1367), ed. D. Hurst, CC 122 (1955), 1–6. 3. Fols. 10rb–12rb:
Rubric: Dominica ii. adventus domini Secundum Lvcam [21:25] […] Omelia lectionis eiusdem habita ad populvm in basilica sancti petri apostoli
Incipit: Dominus ac redemptor noster fratres karissimi […]
GREGORY,
Homeliae xl in euangelia 1.1 (CPL 1711), ed. PL 76:1077–80. 4. Fols. 12rb–15rb:
Rubric: Sabbato secundum iohannem [1:15] […] | [fol. 12va] Omelia venerabilis BEDE presbiteri
Incipit: Redemptoris nostri precursor testimonium […]
BEDE,
Homeliae 1.2,
ed. CC 122: 7–13.
5. Fols. 15rb–17rb:
Rubric: Dominica iii. Secundum Matheum [11:2] […] Omelia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica sanctorum marcellini et petri
Incipit: Qverendvm nobis est fratres karissimi […]
GREGORY,
Homeliae 1.6,
ed. PL 76:1095–9.
6. Fols. 17rb–21va:
Rubric: Item de eodem die Secundum matheum [11:2] | [fol. 17va] […] Sermo sancti AMBROSII episcopi
Incipit: Non simplex intellectus in simplicibus est uerbis […]
AMBROSE,
Expositio euangelii secundum Lucam 5 (CPL 143), ed. M. Adriaen, CC 14 (1957), 165/972–174/1280. 7. Fols. 21va–2va
Rubric: Item de eodem die Secundum Matheum [11:2] […] Ex commentario beati IERONIMI presbiteri
Incipit: Non qvasi ignorans interrogat Ipse […]
JEROME,
Commentarii in euangelium Matthei 2 (CPL 590), ed. D. Hurst and M. Adriaen, CC 77 (1969), 77/1–79/79. 8. Fols. 22va–5ra:
Rubric: Dominica iiii. adventus dei Secundum iohannem [1:19] […] Omelia lectionis eivsdem beati | [fol. 22vb] GREGORII
Incipit: Ex hvius nobis lectionis uerbis […]
GREGORY,
Homeliae 1.7,
ed. PL 76:1099–1103.
9. Fols. 25ra–7va:
Rubric: In vigilia natalis domini Secundum matheum [1:18] […] Omelia venerabilis BEDE presbiteri
Incipit: Nativitatem domini et saluatoris nostri […]
BEDE,
Homeliae 1.5,
ed. CC 122:32–6.
10. Fols. 27va–31va:
Rubric: In natali domini secundum Iohannem [1:1] […] Omelia uenerabilis BEDE presbiteri
Incipit: Qvia temporalem mediatoris dei et hominum […]
BEDE,
Homeliae 1.8,
ed. CC 122:52–9.
12. Fols. 40va–4rb:
Rubric: In natali sancti Iohannis evangeliste Secundum iohannem [21:19] […] Omelia venerabilis BEDE presbiteri
Incipit: Lectio sancti euangelii quȩ nobis […]
BEDE,
Homeliae 1.9,
ed. CC 122:60–7.
13. Fols. 44rb–9ra:
Rubric: Die quinto natalis domini Secundum lvcam [2:1] […] Ex commentario venerabilis BEDE presbiteri
Incipit: Nascitvrus in carne dei filius […]
BEDE,
In Lucae euangelium exposicio 1 (CPL 1356), ed. D. Hurst, CC 120 (1960), 44/1009–52/1328. 14. Fols. 49ra–51ra:
Rubric: Item qvinta die secundum lvcam [2:1] | [fol. 49rb] […] Sermo sancti AMBROSII episcopi
Incipit: De ortv saluatoris dicturi non putamus alienum […]
AMBROSE,
Expositio Lucae,
ed. CC 14:46/491–50/620.
15. Fols. 51ra–3vb:
Rubric: Sexta die Secundum Lvcam [2:15] […] | [fol. 51rb] Omelia venerabilis BEDE presbiteri
Incipit: Nato in bethleem domino saluatore […]
BEDE,
Homeliae 1.7,
ed. CC 122:46–51.
16. Fols. 53vb–5vb:
Rubric: Item in sexta die Secundum Lvcam [2:15] […] | [fol. 54ra] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Uerba pastorum quam sint rationabilia […]
BEDE,
In Lucam 1,
ed. CC 120:53/1332–56/1449.
17. Fols. 55vb–9rb:
Rubric: In circuncisione dei Secundum Lvcam [2:21] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Sanctam uenerandamque presentis festi memoriam […]
BEDE,
Homeliae 1.11,
ed. CC 122:73–9.
19. Fols. 61ra–70rb:
Rubric: In die epiphaniȩ secundum matheum [2:1] […] Omelia beati IOHANNIS episcopi
Incipit: Mvlta nobis orationum opus est uigilantia […]
cf. JOHN CHRYSOSTOM, Homeliae de Mattheum 6, ed. PG 57:61–72 (with modern Latin translation).
20. Fols. 70va–5vb:
Rubric: Item in die epiphanie dei Secundum matheum [2:1] […] Omelia excerpta de diversis tractatoribus
Incipit: De natiuitate quidem domini in bethleem matheus lucasque
Explicit: gaudio per delectamenta discessimus ad hoc per lamenta reuocamur
21. Fols. 75vb–80rb
Rubric: Dominica intra octauos epiphanie Secundum matheum [3:13] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Lectio sancti euangelii quam modo fratres […]
BEDE,
Homeliae 1.12,
ed. CC 122:80–7.
22. Fols. 80rb–3va:
Rubric: In octavis epiphaniȩ domini Secundum iohannem [1:29] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Iohannes baptista Ct precursor domini […]
BEDE,
Homeliae 1.15,
ed. CC 122: 105–10.
23. Fols. 83va–9vb:
Rubric: Item de eodem die Secundum lvcam [3:21] […] Ex commentario venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Baptizatvs est dominus non ipse aquis mundari […]
BEDE,
In Lucam 1,
ed. CC 120:83/2358–93/2913.
24. Fols. 89vb–94va:
Rubric: Dominica i. post natalem domini Secundum lvcam [2:33] […] Omelia ORIGENIS
Incipit: Congregemus in unum quȩ in ortu […]
so ascribed in PAUL THE DEACON, Homiliarius, homily 42, ed. PL 95:1179–85.
25. Fols. 94va–7vb:
Rubric: Dominica ii. post natalem domini Secundum lvcam [2:42] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Aperta nobis est fratres karissimi […]
BEDE,
Homeliae 1.19,
ed. CC 122:134–40.
26. Fols. 98ra–103va:
Rubric: Dominica iii. post natalem domini Secundum Iohannem [2:1] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Qvod dominus atque saluator noster ad nuptias […]
BEDE,
Homeliae 1.14,
ed. CC 122:95–104.
27. Fols. 103va–9va:
Rubric: Dominica iiii. post natalem domini Secundum matheum [8:1] […] Omelia ORIGENIS
Incipit: Docente in monte domino discipuli uenerunt […]
so ascribed in PAUL THE DEACON, Homiliarius, homily 54, ed. PL 95:1189–96.
28. Fols. 109va–12rb:
Rubric: Dominica v. post natalem domini Secundum matheum [8:23] […] Omelia ORIGENIS
Incipit: Ingrediente domino in nauiculam secuti sunt […]
so ascribed in PAUL THE DEACON, Homiliarius, homily 55, ed. PL 95:1196–1200.
29. Fols. 112rb–16ra:
Rubric: Dominica in septvagesima Secundum Matheum [20:1] […] | [fol. 112va] Omelia lectionis eivsdem beati GREGORII ⟨papȩ⟩
Incipit: In explanatione sua multa ad loquendum […]
GREGORY,
Homeliae 1.19,
ed. PL 76:1153–9 (the explicit partly defaced).
31. Fols. 121rb–3va:
Rubric: Dominica in sexagesima Secundum lvcam [8:4] […] Omelia lectionis eiusdem beati GREGORII |
Incipit: [fol. 121va] Lectio sancti euangelii quam modo fratres […]
GREGORY,
Homeliae 1.15,
ed. PL 76:1131–4.
32. Fols. 123vb–6rb:
Rubric: Dominica in quinquagesima Secundum Lvcam [18:31] […] Omelia lectionis eivsdem beati GREGORII
Incipit: Redemptor noster prȩuidens ex passione sua
GREGORY,
Homeliae 1.2,
ed. PL 76:1081–6.
33. Fols. 126rb–8rb:
Rubric: Feria iiii. secundum matheum [6:16] […] Sermo sancti AVGUSTINI episcopi
Incipit: Manifestum est his preceptis omnem nostram intentionem […]
AUGUSTINE,
De sermone domini in monte (CPL 274) 2.12.40–14.46, ed. Almut Mutzenbecher, CC 35 (1967), 131/383–138/1029. 34. Fols. 128rb–30va
Rubric: Feria quinta secundum matheum [8:5] […] Sermo sancti AVGUSTINI episcopi
Incipit: Audivimvs cvm | [fol. 128va] euangelium legeretur fidem […]
AUGUSTINE,
sermo 62 (CPL 284), to 4.7 only, ed. PL 38:414–17. 35. Fols. 130va–7va:
Rubric: Feria sexta Secundum matheum [5:43] […] Sermo sancti AUGVSTINI episcopi
Incipit: Sine ista dilectione qua etiam inimicos […]
AUGUSTINE,
De sermone domini,
1.21.69–2.2.9, ed. CC 35:77/1699–100/220.
36. Fols. 137va–9rb:
Rubric: Sabbato Secundum marcvm [6:47] […] Ex commentario venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Labor discipulorum in remigando […]
BEDE,
In Marcum 2,
ed. CC 120 (1960), 516/1081–519/1194.
37. Fols. 139rb–41va:
Rubric: Dominica i. in xl. secundum matheum [4:1] […] Omelia lectionis eiusdem beati GREGORII ⟨pape⟩
Incipit: Dvbitari a quibusdam solet a quo spiritu […]
GREGORY,
Homeliae 1.16,
ed. PL 76:1134–8.
38. Fols. 141va–2vb:
Rubric: Item dominica i. in xl. Secundum matheum [4:1] […] | [fol. 141vb] Ex commentario beati IERONIMI presbitiri
Incipit: Dvcitvr autem non inuitus aut captus […]
JEROME,
In Mattheum 1,
ed. CC 77:20/307–23/392.
39. Fols. 142vb–6ra:
Rubric: Feria ii. Secundum matheum [25:31] […] | [fol. 143ra] Omelia de diversis tractatoribus
Incipit: Proxime pascha facturus et tradendus cruci […]
40. Fols. 146ra–50ra:
Rubric: Feria iii. in prima ebdomada xl. Secundum matheum [21:10] […] | [fol. 146rb] Omelia beati IOHANNIS episcopi
Incipit: Merito commouebantur uidentes rem mirabilem […]
PS.-CHRYSOSTOM,
Opus imperfectum, homily 38,
ed. PG 56:839–43.
41. Fols. 150ra–1vb
Rubric: Item feria iii. Secundum matheum [21:10] […] Ex commentario beati IERONIMI presbitiri
Incipit: Introeunte ihesu cum turba tota ierosolimorum
JEROME,
In Mattheum 3,
ed. CC 77:185/1274–190/1402.
42. Fols. 152ra–4rb:
Rubric: Feria iiii Secundum matheum [15:1] […] Omelia de diversis tractatoribus
Incipit: Sic signa postulant quasi quȩ uiderant signa
Explicit: iudei non debent desperare indulgentiam si uelint agere pȩnitentiam
43. Fols. 154va–9rb:
Rubric: Feria vi. Secundum iohannem [5:1] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Dvo pariter miracula humanȩ sauationis […]
BEDE,
Homeliae 1.23,
ed. CC 122:161–9.
44. Fols. 159rb–62va:
Rubric: Sabbato Secundum matheum [17:1] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Ostensurus gloriam suam discipulis in montem […]
BEDE,
Homeliae 1.24 (in part),
ed. CC 122:172/64–177/273.
45. Fols. 162va–5rb
Rubric: Dominica ii. Secundum matheum [15:21] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: In lectione sancti euangeli quȩ nobis modo […]
BEDE,
Homeliae 1.22,
ed. CC 122:156–60.
46. Fols. 165rb–71va:
Rubric: Item dominica ii. secundum matheum [15:21] […] Omelia beati IOHANNIS episcopi
Incipit: Ecce mulier illa uetus armatura diaboli […]
so ascribed in PAUL THE DEACON, Homiliarius, homily 81, ed. PL 95:1233–41.
47. Fols. 171va–6ra:
Rubric: Feria tercia Secundum matheum [23:1] […] Omelia beati IOHANNIS episcopi
Incipit: Postquam dominus impios sacerdotes […]
PS.-CHRYSOSTOM,
Opus imperfectum, homily 43,
ed. PG 56:876–80.
48. Fols. 176ra–84vb:
Rubric: Feria iiii Secundum matheum [20:17] […] Omelia beati IOHANNIS episcopi
Incipit: Omnis gloria dei et omnis salus hominum […]
PS.-CHRYSOSTOM,
Opus imperfectum, homily 35,
ed. PG 56:822–32.
50. Fol. 190rb–96rb:
Rubric: Sabbato Secundum lvcam [15:11] […] Ex commentario beati IERONIMI presbitiri
Incipit: Hominem deum dici multis testimoniis approbatur […]
JEROME,
Epistola 22.4–39,
ed. Isidore Hilberg, CSEL 54 (1996), 117/3–137/4.
51. Fols. 196rb–9vb:
Rubric: Dominica iii. in xl. secundum lvcam [11:14] […] Ex commentario venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Demoniacus iste apud matheum non solum mutus […]
BEDE,
In Lucam 4,
ed. CC 120:231/31–237/263.
52. Fols. 199vb–202rb:
Rubric: Feria ii. Secundum Lvcam [4:23] […] Ex commentario venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Phariseorum insana per | [fol. 200ra] fidia sanam licet nesciens fidem
BEDE,
In Lucam 2,
ed. CC 120:105/221–109/374.
53. Fols. 202rb–3vb:
Rubric: Feria iii. Secundum Mathevm [18:15] […] Omelia de diversis tractatoribus
Incipit: Si peccauerit in nos frater noster […]
the opening is JEROME, In Matheum 3, ed. CC 77:161/605.
54. Fols. 203vb–7ra:
Rubric: Feria quarta Secundum matheum [15:1] […] omelia de diversis tractatoribus
Incipit: O quam uera illa confessio domini ad patrem
Explicit: castigationem ac sanctimoniam atque animarum nobis mandare salutem
55. Fols. 207rb–10rb:
Rubric: Sabbato Secundum Iohannem [8:1] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Presentem sancti euangelii lectionem tanto intentius […]
BEDE,
Homeliae 1.25,
ed. CC 122:178–83.
56. Fols. 210rb–13vb:
Rubric: Dominica iiii. xl. Secundum Iohannem [6:1] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Qvi signa et miracula domini […]
BEDE,
Homeliae 2.2,
ed. CC 122:193–9.
57. Fols. 213vb–16rb:
Rubric: In passione domini Secundum iohannem [8:46] […] Omelia lectionis eivsdem beati GREGORII ⟨papȩ⟩
Incipit: Pensate fratres karissimi mansuetudinem dei […]
GREGORY,
Homeliae 1.18,
ed. PL 76:1149–53.
58. Fols. 216rb–19vb:
Rubric: Dominica in ramis palmarum Secundum matheum [21:1] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Mediator dei et hominum homo cristus ihesus […]
BEDE,
Homeliae 2.3,
ed. CC 122: 200–6.
60. Fols. 224rb–7rb:
Rubric: In cena domini Secundum iohannem [13:1] […] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Scripturus euangelista iohannes memorabile illud […]
BEDE,
Homeliae 2.5,
ed. CC 122:214–19. At the end, a hand of s. xiv, imitating the hand of the text, has written a marginal direction to item 65 in red: ‘In conceptione Sancte marie vide Liber generationis Ihesv cristi Require in fine libri’.
61. Fols. 227rb–30va:
Rubric: In conversione sancti Pauli apostoli Secundum mathevm [19:27] […] Omelia beati IOHANNIS episcopi
Incipit: Quoniam autem et ipse petrus et omnes apostoli
Explicit: quas consequuntur qui relictis facultatibus mundialibus se deo tradiderunt
cf. JOHN CHRYSOSTOM, Homiliae in Mattheum 64 (with modern Latin translation), ed. PG 58:609–18.
62. Fol. 230va–1va:
Rubric: Item in eadem die Secundum matheum [19:27] […] Omelia ORIGENIS
Incipit: Sicut in datis non ipsum datum sed affectum dantis
ORIGEN,
Commentarium in Matthaeum (CPG 1450 [1]) 15.21–25, ed. PG 13:1513–28 (the foot of the pages). 63. Fols. 231va–4vb:
Rubric: In purificatione sancte mariȩ secundum lucam [2:22] […] | [fol. 231vb] Omelia venerabilis BEDE presbitiri
Incipit: Sollemnitate nobis hodiernȩ cȩlebritatis quam quadragesimo […]
BEDE,
Homeliae 1.18,
ed. CC 122:128–33.
64. Fols. 234vb–57rb:
Rubric: In annvntiatione dominica Secundum lvcam [1:26] Missvs est angelus gabriel […] Omelia lectionis eiusdem \BERNARDI Abbatis/ [in the gutter, s. xiii?]
Incipit: Quid sibi uoluit euangelista tot propria rerum
Explicit: peccatum cui hoc meum qualecunque opusculum deuotissime destinaui
the linked series, BERNARD OF CLAIRVAUX, ‘Super Missus est homeliae 1–4 (divided as only three in the text), ed. PL 183:55–88. On fol. 246rb, within the third homily, a note in red, s. xii/xiii, by ‘Ingressus uero angelus ad eam . . .’ (PL 183:72): ‘Secunda die assumptionis in refectorio’.
65. Fols. 257rb–68va
Rubric: In conceptione sancte mariȩ Secundum matheum [1:1] […] Scolia PASCHASII diaconi romanȩ ecclesiȩ
Incipit: Cvr tali exorsus sit matheus principio
Explicit: atque rerum omnium prouisorem f⟨..⟩e credimus Qui nostra in carne per uirginem dignatus est apparere ihesus cristus dominus noster qui [form ending] […]
PASCHASIUS RADBERTUS,
Expositio in Matthaeum 1 (Stegmüller, RB 6263 [4:171–2]), the incipit corresponding to PL 120:43. A marginal comment by the incipit (s. xiii) indicates that ‘Scolia hoc est excerptum’. About one-third of the final column is filled, the remainder of the page blank. Added texts:
a. Fol. 268v:
in addition to pen-trials, e.g. ‘Amen dico vobis’ twice, ‘Non plus sapere quam oportet’, and ‘misericordie’ a couple of times, includes four verses: ‘Clara dies pauli bona tempora denotat anni […] ’, Walther no. 2825, also cited from BL, MS Harley 200, fol. 147; and BodL, MS Bodley 487, fol. 7v.