A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Hamilton 29

Summary Catalogue no.: 24459

Sermons (Peregrinus de Oppeln (?), Jacobus de Voragine, etc.); A-C Germany, 15th century, first quarter

Physical Description

Three codicological units together by the late fifteenth century at the latest.
Form: codex
Extent: 1 + 137 (108 + 16 + 12+1: fol. 126 is double, with fol. 126(b) being a slip inserted between fols. 126(a) and 127) + 1
Dimensions (leaf): 290 × 210 mm.
Foliation: 1–138 (126 is double)

Collation

singleton, 1(12)-3(12) (fols. 2–27), 4(10) (fols. 38–47), 5(14) (fols. 48–61), 6(12)-9(12) (fols. 62–109) | 11(16) (fols. 110–125) | 12(12) (fols. 126(a)-137), singleton. Quires 1–7 numbered in arabic on the bottom centre of the opening recto.

Binding

Fifteenth-century binding of plain leather on boards; clasps lost; bosses on upper and lower boards lost; contemporary labels with contents and pressmark on upper board.

History

Provenance and Acquisition

Erfurt, Charterhouse: 15th-century ex libris, fols. 1r, 138r; 17th(?)-century ex libris, fol. 2r; pressmark O.9. on the cover; identifiable as O.92 (not O.9, as in the Summary Catalogue, and repeated by Krämer, Handschriftenerbe) in the late-fifteenth-century catalogue (ed. P. Lehmann, p. 503).

Not certainly identifiable in the 1836 catalogue of the Friedrich Gottlieb Julius von Bülow sale: perhaps no. 168 ('Sermones de sanctis')

Sir William Hamilton, 1788–1856

Presented to the Bodleian Library by his sons and received in 1857.

MS. Hamilton 29 – Part A (fols 2–109)

Contents

For fol. 1 see endleaves, below.

1. (fols. 2ra-108rb)
⟨Peregrinus de Oppeln (?)⟩, Sermones de sanctis (Hieron. de Salzburg collecti aut variati) (Collectio sermonum ‘Flores de sanctis’ siue ‘Piper’)

Schneyer IV.557–572, from this manuscript: 195–205, 113, 206–21, 114, 222–4, 126, 225, 127, 226–33, 129, 234–5, 131–2, 236–7, 134, 238–9, 136, 240–1, 137, 242, 140, 243–9, 144–6, 250–9, 260–1, 149, 262–4, 150–1, 265–76, 155, 277–8, 156, 279–301, 174, 302–5, 185, 306–9.

Rubric: De sancto Andrea
Incipit: Simili pena seruus ... Filius Dei considerans
Explicit: sic saluus erit. Quod nobis prestare dignetur pater et filius et spiritus sanctus Amen etc. etc. etc.
Language(s): Latin
2. (fol. 108rb)
Prayer

‘Nve helfft mir bethe v(or) daz wandel der heylygen (cristen)heyt Sonder(?) v(or) eynen stete frede dez landes vor vns(er)n geystlich vater den babest vor alle syne kardenal v(or) alle bysschoff v(or) alle p(re)st(er)liche werdykeyt dar nach helfft mir flyszlich bethe vor den romischen konigk’

Added in a different hand.

Language(s): German
3. (fol. 108va-b)
Abstractum-Glossar A-I
Incipit: Abstractu(m) abgeczohe(n) ad(er) abgeschede(n)
Explicit: Int(er)cu(m)spect(us) beslossen | Incura\Incuria/ ruchluskeyt

Added by another hand in two columns on an originally blank leaf.

Fol. 109r-v blank.

Language(s): Latin and German

Physical Description

Form: codex
Support: Paper, folded in folio. Watermarks, bull's head with five-petalled flower, resembling Piccard xii.151–2 (1416–18); bell (without shoulder, mouth consisting in one line, without yoke, with clapper); bull's head with Latin cross, resembling Piccard xi.106

Layout

2 cols., c. 42–45 lines; frame-ruled, ruled space 215–20 × 140 mm. , 12mm between columns.

Hand(s)

Cursive; probably two hands, (a) fols. 2ra-va, 3ra-5vb; (b) fols. 2va-b, 4vb-108rb; later additions in cursive by two other hands.

Decoration

Coloured red initials of 4 lines (fol. 2) or 2 lines, sometimes with simple decoration.

History

Origin: 15th century, first quarter ; German

MS. Hamilton 29 – Part B (fols. 110–125)

Contents

Language(s): Latin

4. (fols. 111ra-125vb)
Sermones varii
(fols. 110ra-vb)
⟨De rogationibus⟩
(fol. 110ra-b)
Incipit: Oculi domini super iustos […] Tribus modis orationes nostre inpediuntur quod a deo non exaudiuntur. Primo qui orat ut de inimicis suis ulcisatur
Explicit: negatum fructum agricolis impendit

Abbreviated from Honorius of Autun, Speculum ecclesiae, PL 172.949B-953B

(fol. 110rb-vb)
Rubric: Item alius
Incipit: De rogacionibus que dicitur letania minor. Maior vero peragitur in die marci, instituto a gregoria magno in urbe romano pro magno et grauissimo morbo
Explicit: angelum domini qui gladium cruentatum detergentem et in vaginam mittentem et intellexit quod pestis ista cessasset et statutum est ut castrum istud castrum angeli vocaretur

From Jacobus de Voragine, Legenda Aurea, cc. 70 (de letania) and 46 (de sancto Gregorio, sect. 4): ed. Graesse, pp. 312–3, 190–2

Rest of fol. 110vb blank.

(fol. 111ra-b and margin)
Rubric: De animabus
Incipit: Mittite partes eius [sic for eis] qui non preparaveru⟨n⟩t sibi Consuetudo est quando aliqui usque ad mortem infirmati uel ad mortem flagellati aut in carcere ad mortem cruciati ad amicos suos karissimos
Explicit: qui vos pauperibus clamantibus de||

Text continued in the lower margin of the page; the end lost through trimming. Cf. Schneyer V.432 (49) (Sifridus OP), VIII.705 (50), IX.535 (59).

(fol. 111va-b)
Rubric: De dedicacione
Incipit: Egressus Ihesus perambulabat Iherico etc. Hystoria patet et ideo eam obmittamus et sensum moralem que multum edificat
Explicit: Hodie salus huic domui facta est id est anime nostre et corpori nostro vt nos manere mereamur cum [sic] in domo sua in eternum, quod nobis prestare dignetur […]

Begins as BSB, Clm 28454 fol. 1ra and Augsburg UB Cod. II.1.fol.46 fol. 303va, but the ending differs.

(fol. 112ra-113ra)
Rubric: De epyphania
Incipit: Epyphania domini quadruplici decoratur miraculo, et ideo quadruplici vocabulo nuncupatur
Explicit: sed colonie requiescunt etc.
Jacobus de Voragine, Legenda Aurea: c. xiv
(fol. 113ra-116ra)
Rubric: De assumpcione beate uirginis
Incipit: Hodie magnificata est anima mea […] De multiplicibus gaudiis marie legimus in scripturis. Et singulariter de vij
Explicit: marie precibus saluatur hic et in futurum Amen
(fol. 116ra-117vb)
Rubric: De angelis
Incipit: Omnes sunt administratorii […] Duo notantur hic scilicet admirabilis clemencia diuine pietatis dando homini angelum ad custodia \secundo/ condignitas humane nature
Explicit: Hoc est distribucio ministeriorum descendencium quo ad diuinam misericordiam circa nos
(fol. 118ra-vb)
Rubric: (fol. 117vb) In Rogacionibus
Incipit: Quis ex vobis vestrum habebit amicum et ibit ad eum […] Modo sunt dies rogacionum fratres karissimi et oracionum et ideo dignum
Explicit: venenum in cauda gerit. Itaque qui a deo onum et spem celestium querit non scorpionum retro ad terrena recipit, ergo fratres karissimi nolite petere a deo que petenda non sunt sed celestia assidue et terrena in necessitate

Geoffrey Babio 29 (Schneyer II.152–3, PL 171.574–577A)

(fols. 118vb-125vb)
Rubric: De passione domini sermo
Incipit: O vos omnes qui transitis […] Verba preposita scripta sunt per prophetam Jeremiam et sunt verba ipsius Christi que poterat dicere cum pro nobis in cruce penderet manibus et pedibus transfossus et omnia membra dolerent, tunc flendo dicere poterat O uos omnes
Incipit: (fol. 118vb) Multa sunt que nos ad fletum ducunt que transfero propter prolixitatem sermonis. Super omnia debet vnum nos mouere, quod hodie fratres fratrem interfecerunt
Explicit: Quicumque contristatus fuerit hodie cum hac mestissima matre, illo gaudio celesti eum cum felice matre maria in eternum debet perfrui, ad quod nos christus per suam passionem peruenire concedat, qui cum patre […]
Colophon: Explicit passio domini nostri iesu christi scripta per manus Heinrici Rulandi.

Begins as Johannes Contractus (not in Schneyer; printed in the edition of not after 1478, istc ic00871000), but varies soon after the beginning.

Language(s): Latin

Physical Description

Form: codex
Support: Paper, folded in folio. Watermark, bull's head with six(?)-petalled flower, indistinct, not closely resembling any examples in Piccard or Briquet

Layout

2 cols., c. 45–47 lines; frame-ruled, ruled space 240–5 × 150 mm. , 13mm. between columns.

Hand(s)

Cursive; one hand, Heinricus Rulandi (colophon, fol. 125vb)

Decoration

2-line coloured red initials with simple decoration.

History

Origin: 15th century, first quarter ; German

MS. Hamilton 29 – Part C (fols. 126(a)-137)

Contents

Language(s): Latin

5. (fols. 126(a)ra-137vb)
⟨Jacobus de Voragine⟩, Sermones de tempore: dom. 2–10 post oct. Pent.
Rubric: Dominica 2a
Incipit: Homo quidem fecit cenam magnam […] Cum homo ad ymaginem dei sit factus, non est incongruum

Schneyer III.221–235 nos. 89 (text partially repeated on fol. 126(b), an inserted slip, from 'circa ista cena tria notantur, scilicet inuitantis magna liberalitas' to 'secundum puritatem manuum mearum retribuet[sic] mihi'), 90, 93–5, 98 (beginning at 'In isto ewangelio instruuntur auditores verbi' and ending at 'Ps. Ignitum tuum eloquium vehementer'), 99–100, 101 (beg. some way through at 'Nota quod iusticia phariseorum erat nimis seuera, Mt. v Audistis'), 105 (signficantly longer than as pr. [not after 1478], istc ij00193000, ending 'reuerencia cum signo corporis'), 110 ('dominica 8', again significantly longer than pr., ending 'ut pauperes eos in sua hereditate collocet et utrumque per alium collocentur'), , 102, 103 (ending at 'de quo dicitur Mt. xxxij Omnis qui ...'), 113 ('dominica ixa', beginning 'dicit ewangelium quod cum dominus appropinquaret ad descensum montis oliuati turbe sibi occurrerunt cum canticis' and ending at 'uel saltem leuiter subridentem'), 114 (followed by a note that the third sermon 'Domus mea domus' is found in the quadragesimale), 116 ('dominica xa'), 117 (ending varies, here squeezed into the lower margin).

Physical Description

Form: codex
Support: Paper, folded in folio. Watermark, bull's head with six(?)-petalled flower, indistinct, not closely resembling any examples in Piccard or Briquet

Layout

2 cols., c. 51–52 lines. Frame-ruled, ruled space 250 × 165 mm. , 10mm. between columns.

Hand(s)

Cursive; one hand.

Decoration

2-line coloured red initials with simple decoration.

History

Origin: 15th century, first quarter ; Germany

MS. Hamilton 29 - endleaves (fols. 1, 138)

Contents

Language(s): Latin

1. (fol. 1ra-vb)
Giles of Rome, Commentary on (Ps.-)Aristotle, De Bona Fortuna
Incipit: ⟨Q⟩uidam ordinant in idem bonam fortunam felicitati ut uult philosophus
Explicit: deum dignificamus dominum id est||

Ed. 1551 (USTC 859499) fols. 72va-74ra

2. (fol. 138ra-vb)
Peter of Auvergne, Commentary on Aristotle's De senectute et iuuentute
Incipit: ||ordinantur ad aliquem effectum inducendum
Explicit: quod suffocatorio apposito continue cito corrumpitur cum||

Ed. 1551 (as above), fols. 58rb-60ra

Physical Description

Form: codex
Support: parchment
Extent: Two separate folios from the same manuscript
Dimensions (leaf): 285 × 200 mm.

Layout

2 cols., 52 lines. Ruled space 265 × 165 mm. with 15 mm. between columns.

Hand(s)

Textualis, one hand.

Decoration

Spaces for initials unfilled.

History

Origin: 13th century, late, or 14th century, early ; France (?)

MS. Hamilton 29 - pastedowns

Contents

Language(s): Latin

Logic

The text in one column, upper pastedown, one section begins:

Incipit: (section) ⟨S⟩ed terminus exponibilis est omnis terminus ratione cuius propositio habet duas exponentes uel plures cum quibus conuertitur ut sunt signa vniversalia affirmatiua omnis comparatiuus et superlatiuus

The text in one column, lower pastedown, one section begins:

Incipit: (section) ⟨T⟩erminorum alius mediatus alius inmediatus. Inmediatus est omnis ratione cuius proposito non potest probari ut sunt termini singulares et verba substantiua uel terminus communis cum pronomine demonstratiuo supponens ut sor, iste homo, sum
Grammar

The text in two columns, upper pastedown, one section begins:

Incipit: (section) ||⟨A⟩mo prima quanta primo

Quotes Alexander de Villa Dei, Doctrinale.

The text in two columns, lower pastedown:

Incipit: ||Absolon q. pater pacis. Pauper q. pauca petens. Sanctus q. confirmatus

Partly a list of words and names with their meanings and figural uses, partly notes on grammar.

Physical Description

Form: codex
Support: paper
Extent: Parts of two bifolia from the same manuscript
Dimensions (leaf): 200 × 145 mm.

Layout

Partly in one column, 29–30 lines, frame-ruled, ruled space 140 × 90 mm.

Partly in two columns, 37–8 lines, frame-ruled, ruled space 165 × 120 mm.

Hand(s)

Cursive, one hand

Decoration

Space for initials unfilled.

History

Origin: 15th century ; Germany

Additional Information

Record Sources

Description by Matthew Holford (Nov. 2020). Previously described in the Summary Catalogue (1897).

Digital Images

Digital Bodleian (full digital facsimile)

Bibliography

Last Substantive Revision

2020-11-23: Description finalized for Polonsky German.