A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Hamilton 34

Summary Catalogue no.: 24464

Canon law; Guido de Montrocher, Manipulus curatorum. A, B Germany, 15th century, third quarter (in part 1466)

Physical Description

Two manuscripts (note staining at the beginning of part B) together by at least the end of the fifteenth century.
Secundo Folio: (fol. 2r) de nimia
Secundo Folio: (fol. 244r) viam ad sciencias
Form: codex
Support: paper
Extent: 1 + 369 fols. (i, 1–369)
Dimensions (leaf): 310 × 215 mm.

Binding

Brown leather over boards, fifteenth century (second half, after 1466) or early sixteenth century, ruled and stamped in blind: the main stamp is 'Blattwerk | Bündelung mehrerer Stämme (offen)' (sometimes classified as 'Lilie'), unidentified. Clasps mostly lost.

History

Provenance and Acquisition

Note 'iste liber vendatur', 15th century, on the upper pastedown.

Watson and Krämer (with query) suggest that this volume is to be identified with A.22(1) in the late-fifteenth-century library catalogue of the Carthusian abbey at Erfurt ('Repertorium magistri Wilhelmi Duranti': ed. Lehmann, p. 253): the identification is incorrect, and there is no other evidence to associate this volume with that house.

Sir William Hamilton, 1788–1856

Presented to the Bodleian Library by his sons and received in 1857.

MS. Hamilton 34 – Part A (fols. 1–242)

Contents

Language(s): Latin

1. (fol. 1ra–242vb)
⟨Tabula decretalium alphabetica⟩
Incipit: (prologue) Omnia in memoria habere et in nullo errare pocius est diuinitatis quam humanitatis ut dicit C de veteri iure enucliando […] Humanitas enim labilis est memorie […] Si igitur aliqua iuris materiam ex decreto et decretalibus siue statutis volueris memorie tue commendare
Explicit: (prologue) liberum sit tibi corrigere sicut nosci
Incipit: Aaron et moyses primi et summi dicti sunt sacerdotes. Tamen moyses maior fuit aaron in administracione
Incipit: Aaron fratri suo datus est coadiutor ut esset os eius ad populum
Explicit: [Ymago dei] habet ymaginem ideoque||
For the prologue cf. Schulte II.494; the tabula which follows it in other manuscripts begins 'Abbas convenire potest' (cf. Marlis Stähli, Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg: 3. Die theologischen Handschriften: Quartreihe. Die juristischen Handschriften (Wiesbaden: Harrassowitz, 1981) 142, on HS. E. Jurid. 2o 21 fols. 119ra-190va; other manuscripts include Valenciennes, Bibl. mun., MS. 281). For the tabula in this manuscript (an expanded version?) cf. Stähli, Die theologischen Handschriften 146 (on HS. E. Jurid. 2o 27 fols. 211ra-316va), with identical incipit but different prologue, the text there entitled 'Inventarius pauperum siue tabula decretorum'; Stähli lists two other copies.

Physical Description

Form: codex
Support: Paper folded in folio. At least four watermarks: (a) indistinct, bull's head with five-petalled flower above and triangle below, type Piccard xii.781–878 (b) bull's head with six-petalled flower above and triangle below, Piccard xiii.801 (1462); (c) dreiberg with latin cross, no close parallels in Piccard, cf WZIS DE8580-HAAB_Q_108_208; (d) bull's head with cross and seven-petalled flower, type Piccard xi.311–359 (cf. 336–7)

Layout

2 cols., c. 43–51 lines. Frame-ruled, ruled space 230–40 × 150 mm.

Hand(s)

Cursive by two hands: fols. 1ra-60vb, fols. 61ra-242vb.

Decoration

Five- to nine-line initials in alternating red and pale blue, with elaborate penwork flourishing in the other colour, at the beginning of each alphabetical section. (The flourishing not carried out, fol. 194r.)

History

Origin: 15th century, third quarter (watermarks) ; German

MS. Hamilton 34 – Part B (fols. 243–369)

Contents

Language(s): Latin

2. (fols. 243ra–282rb)
⟨Henricus de Barben⟩, Casus ad Summam Henrici de Merseburg
Rubric: Incipit Summa fratris Heinrici de Meszburg de ordine minorum quondam lectoris in Magdburg Et distingwitur per quinque libros decretalium et eorum titulos qui patent inferius
Rubric: Registrum primi libri […]
Incipit: (fol. 243vb) Labia sacerdotis custodiunt scienciam et legem requirent […] Hic duo describuntur que debent esse in sacerdotibus scilicet perfeccio sciencie et sanctitas vite
Incipit: (fol. 244vb) Cum summam henrici fratribus legeremus et quosdam casus leccioni intersererem
Incipit: (fol. 245rb) Quid si omnes velint habere ratam eleccionem factam a paucioribus
Explicit: diuina audire et non officiare, hec Hostensis

Schulte II.244–5, 535–6. For authorship see S. Kuttner, Repertorium der Kanonistik 1140–1234 (1937) 160 n. 1.

3. (fols. 282rb–290rb)

Several texts on the sacraments presented as a single item:

(fol. 282rb–va)
⟨Constitutiones Clementinae III.xiv.1, De celebratione missarum⟩
Incipit: Graui nimirum perturbacione mouemur
Explicit: aliisque opportunis remediis compescere facientes
(fols. 282va–283ra)
Incipit: Si per negligenciam evenerit ut perlecto canone et peracta consecracione vt vinum nec aqua repperiatur in calice infundatur vtrumque statim et sacerdos iterabit consecracionem ab illo loco canonis. Simili modo post quam
Explicit: in alio sacramento tanta salus non est

On possible accidents at Mass, a frequent subject of legislation and discussion; cf., for example, Missale Cisterciense, [Strassburg] 1487 (istc im00635000) sig. k6v, and Hugo Ripelinus, Compendium theologicae veritatis, vi.17 (in the edition of c. 1478/80 (istc ia00233000)), but the text here differs.

(fols. 283ra–284va)
⟨De sacramentis⟩
Incipit: Septem sunt sacramenta noue legis Baptismus confirmacio
Incipit: (fol. 283rb) Baptismus sic diffinitur a hugone. Est aqua diluendis criminibus sanctificata per verbum Dei. Dyonisius in ecclesiastica ierarchia, karacter est signum
Explicit: (matrimonium) vel sacramentum est res et karacter fidei

Unidentified; perhaps the same text as Berlin, SB, MS. theol. fol. 28 (Rose 495) fol. 255va, 'Heinrici Erffordiensis de septem sacramentis'; also followed in that manuscript by the following text.

(fols. 284va–290rb)
⟨Paulus de Hungaria (?)⟩, Summa de poenitentia
Incipit: Qvoniam circa confessiones animarum pericula sunt et quandoque difficultates emerguntur
Incipit: Videamus quo tempore incepit confessio
Explicit: nullo modo ad portam potuerunt pervenire
Final rubric: Et sic est finis huius tractatus fratris Henrici anno domini etc. lxvj

Twenty-six chapters, the last 'de principalibus viciis'. Bloomfield 4919; Kaeppeli 3184; H. Weisweiler, 'Handschriftliches zur Summa de penitentia des Mag. Paulus von St. Nicolaus', Scholastik 5 (1930), 248–260

Rest of fol. 290rb blank; fol. 290v blank.

4. (fols. 291ra–369rb)
Guido de Montrocher, Manipulus curatorum
Rubric: Incipit manipulus prelatorum curatorum compositus a magistro Gwidone de monte Rotherii
Incipit: Reuerendo in christo patri ac domino Raymundo […] Quod figuratiue fuit ascensum legislatori Moysi
Incipit: Qvoniam sciendum quod dicit propheta Malachias ymmo dominus per Malachiam labia sacerdotis custodiunt scienciam
Incipit: Diuiditur ergo presens opusculum in tres partes. In quarum prima agitur de sacramentis
Explicit: pro me peccatore ad deum preces fundat. Deo gratias.

Rest of fol. 369rb blank. Fol. 369v blank.

Physical Description

Form: codex
Support: Paper folded in folio. Watermark: dreiberg with latin cross, Piccard vii.2358

Layout

2 cols., c. 46–52 lines. Frame-ruled, ruled space 225–30 × 142–4 mm.

Hand(s)

Cursive by one hand.

Decoration

Two- to four-line initials in red.

Rubrics.

History

Origin: 1466 ; German

Provenance

Date: see fol. 290rb.

Additional Information

Record Sources

Description by Matthew Holford, September 2020. Previously described in the Summary Catalogue.

Digital Images

Digital Bodleian (full digital facsimile)

Bibliography

Last Substantive Revision

2020-09-30: Finalized description for Polonsky German project.