MS. Holkham Gr. 113
Summary Catalogue no.: Not in SC (late accession)
Diktyon no.: 48181
Augustine, De gratia et libero arbitrio, translation into Greek by Joannes Kasomates
Contents
Language(s): Greek
Title page of the volume; gaps in the text can be reconstructed, based on the identical title of MS. Vat. gr. 1701, fol. 27r, as recorded in M. Rackl, ‘Die griechischen Augustinusuebersetzungen’, Studi e testi 37, Rome, 1934, p 31, fn. 2, : αὐγουστί<νου> ἐπισκόπου ὑπόνος| περὶ τὸ <αὐτε>ξούσιον τοῦ ἀν(θρώπ)ου καὶ χάριτος| τοῦ θ<εοῦ μεταγλ>ωτισθήσα ἐκ τῆς τῶν| λατίνων ⟨δ⟩ιαλέκτου εἰς τὴν τ(ῶν) γρεκ(ῶν)| ⟨δι⟩άλεκτον ὑπὸ τοῦ κυρίου ἰωάννου| ⟨κασωμάτη⟩ ἰατροῦ φυσικοῦ ὅστις| ἐπο⟨φωσίστει⟩ ὑπὸ τῆς ἀρχῆς τῆς| ἐκλα⟨μπροτάτ⟩ης αὐθεντείας τῶν| ⟨βενετειῶν ἀπ⟩οθανεῖν ἐν τῆ φυλακ⟨ῇ⟩| ⟨διὰ τὸ λογισθῆν⟩αι αὐτὸν ἐν τῆ αἱρέσει| τ⟨ῶν κακίστων⟩ λουτεριάνων. ὃ καὶ| ἐγέ⟨νε⟩το· κ(αὶ) ἐκοιμήθη ἐν τῆ φυλακῆ| τῆς βε⟨νετ⟩είας ἐν ἔτει ᾳῶφῶοῶαῶ·
⟨Chapter 1:⟩ inc. Διὰ τοὺς οὕτω κηρύττοντας καὶ διατηροῦντας τὸ τοῦ ἀν(θρώπ)ου αὐτεξούσιον … des. μὴ ἐγκαταλήπωμεν ἃ δὴ ἀπεκάλυψεν.
Chapter 2: inc. ἀπεκάλυψε δὲ ὑμῖν διὰ τῶν ἁγίων αὐτοῦ γραφῶν … des. ἣν ἔχειν εἰώθασιν οἱ ἄν(θρωπ)οι περὶ τῆς ἀγνοίας.
Chapter 3: inc. ἀλλ᾽οὔτε χωρὶς τιμωρίας ἔσονται … des. ἰδίου θελήματος ἐστὶ.
Chapter 4: inc. Φοβοῦμαι δὲ μὴ πᾶσαι αἱ θεῖαι αὕται μαρτυρίαι … des. τὸ πρόσταγμα γίγνηται.
Chapter 5: inc. Ὅταν ὁ κ(ύριο)ς λέγη ἐπιστρέψατε πρός με … des. κατ᾽ έλπίδα ζωῆς αἰωνίου».
Chapter 6: inc. Ταύταις καὶ ἑτέραις θείαις μαρτυρίαις … des. αἰχμαλωσίαν ἔδωκεν ἀν(θρώπ)οις δῶρα·
Chapter 7: inc. Εἰ τοίνυν δῶρα ἐστὶ θ(εο)ῦ τὰ ὀφειλήματά σου … des. καὶ τὴν ζωὴν τὴν αἰῶνιον χάριν ἐκάλεσ(εν):
Chapter 8: inc. Γεννᾶται δὲ ἐκεῖθεν οὐ σμικρὰ ἀπορία … des. ἀποδώσει ὁ θεὸς ἐκάστω κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ:
Chapter 9: inc. Ἴσως δὲ ζητήσεται (post cor. sup lin ε) πότερον ἐν ταῖς ἁγίαις γραφαῖς … des. ἐν τοῖς ἁγίοις βίβλοις παλαοῖς τε καὶ νέοις·
Chapter 10: inc. Ἀλλ᾽ ἄγε ἀναγνώσωμεν καὶ σὺ βοηθοῦντος τοῦ θ(εο)ῦ … des. ἐξ ἔργων νόμου πᾶσα σὰρξ:»
Chapter 11: inc. Τὶ οὖν ἐστιν ὃ λέγουσιν οἱ ματαιότατοι καὶ μάλιστα διεστραμένοι πελαγιανοὶ … des. ὅσοι γὰρ πν(εύματ)ι θ(εο)ῦ ἄγονται οὗτοι εἰσὶν υἱοὶ θ(εο)ῦ·
Chapter 12: inc. Ὅσοι μὲν οὖν προσάγοντς μόνην τὴν τοῦ νόμου βοήθειαν … des. οἵτινες ἐν νόμω δικαιοῦσθε τῆς χάριτος ἐξεπέσετε:
Chapter 13: inc. Τίς οὕτως ἔσται κωφὸς κ(α)τ(ὰ) τῶν ἀποστολικῶν φωνῶν … des. εἰς τὸ ποιεῖν τὸ ἀνθρώπινον θέλημα χωρὶς τῆς θεί(ας) βοηθείας·
Chapter 14: inc. Ἐλέγχονται τοίνυν ὡς μὴ συναγορεύοντες … des. δι ἧς τὸ ὄνομα κ(υρίο)υ ἐβεβήλωσαν·
Chapter 15: inc. Ἵνα δὲ μὴ νομίζηται τοὺς ἀν(θρώπο)υς μηδὲν ποιεῖν … des. ἢ καὶ ἐὰν ὃ δυνάμεθα μὴ θέλωμ(εν);
Chapter 16: inc. Μέγα τὶ νομίζουσιν εἰδέναι οἱ πελαγιανοὶ … des. ἐθέμην τῶ στόματί μου φυλακὴν·
Chapter 17: inc. Ὅστις οὖν βούλεται ποιεῖν τὸ τοῦ θ(εο)ῦ πρόσταγμα … des. ἐὰν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις·
Chapter 18: inc. Ταῦτα πάντα τὰ προστάγματα τῆς ἀγάπης … des. τὰ ἀγαθὰ θ(εο)ῦ ἐστὶ χαρίσματα·
Chapter 19: inc. Οὐ θαυμαστὸν δὲ εἰς τὸ φῶς ἐν τῆ σκοτεία φαίνει … des. ἡ δὲ ἀγάπη οὐ ζηλοῖ οὐ γ(ὰρ) περπερεύεται οὐ φυσιοῦται<·>
Chapter 20: inc. Ἰκανῶς ταῦτα διηλεχθῆναί με νομίζω … des. καὶ τὸ οὐκ ὠφέλημον ἑαυτῶ ἐξελέξα⟨τ⟩ο:
Chapter 21: inc. Τίς τὰ θεῖα ταῦτα κρίματα μὴ φοβήσεται καὶ τρέμη, … des. αὑτὰς τὰς καρδί(ας) ἐκ πονηρῶν ἀγαθὰς:
Chapter 22: inc. Ἀλλ᾽⟨ἑ⟩φοράτωσαν οἱ ἄν(θρωπ)οι ὅσα τινα … des. καὶ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται:
Chapter 23: inc. Πρὸς τὰ κρυπτὰ οὖν κρίματα τοῦ θ(εο)ῦ ἀνακαλέσατε … des. ἰ(ησο)ῦ χ(ριστο)ῦ· ὧ ἐστὶ τιμὴ καὶ δόξα· καὶ βασιλεία· σὺν τῶ π(ατ)ρὶ καὶ τῶ ἁγίω πν(εύματ)ι εἰς τοὺς αἰῶνας τ(ῶν) αἰώνων ἀμ(ήν):
Physical Description
Collation
Layout
14 lines per page.
Hand(s)
Ἰωάννης Ζαχαρίας, RGK I, 164; fol. 98v in brown ink: ιωάνου ζαχαρ⟨ί⟩ου. Written in a black ink vertically: ‘+ | ου | ω | ο | μρ ’
Decoration
: initials of ΙΣ|ΧΣ and between those two a small cruciform meander.
Binding
Contemporary (post 1571) vellum binding. Spine has a text which is not entirely legible: ΙΧ … Front cover: i) in a frame as head-piece: αὐγουστίνου ἐπισκόπου| ὑπόνος περὶ αὐτε|ξου⟨σί⟩ου τοῦ ἀν(θρώπ)ου καὶ χάριτος τοῦ θ(εο)ῦ ii) augustinus
Back cover: i) (in majuscule): ἈΥΓΟΥΣΤΙ´ΝΟΥ/ ἘΠΙΣΚΟΠΟΥ/ἸΠΠΟ´ΝΟΣ ii) two cruciform meanders: the first smaller bears in two sides: ΙΣ| Χ⟨Σ⟩; the second meander is larger and purely decorative.
The volume is in a box which imitates the typical Holkham binding of light brown leather, with Coke family ostrich crest in gilt in the centre of the upper cover; Date: early nineteenth century. Produced possibly by John Jones of Liverpool (worked for Holkham 1816-1823).
The spine of the box lettered in gilt: / S. /AUGUSTINI/ DE/ GRATIA & C./; in pasted black leather: MS. /HOLKHAM/ Gr. 113/
History
Provenance and Acquisition
Ownership Notes: fol. 1r: ex-libris Markos Morezenos (top, center in brown ink): ‘ἐκ τῶν μαρ(κου) μορζήνου θύτου’.
Catalogue Nrs: paste down (in pencil): Holk Cat No sup lin 136 (numbers have been crossed out three times)/ MS. Holkham Gr. 113; fol. iv(v) centre (in brown ink): ΚΔον= Morezenos 24, fol. 1r: handwritten note by B. de Montfaucon, bottom (brown ink): 1698· ‘codex num 32· annorum/ 250· circ· Augustini de /Gratia et Libero arbitrio’ = Giustiniani 32. Olim Holkham Hall, Libr. of the Earl of Leicester, 136
Record Sources
Bibliography
Printed descriptions:
Online resources:
Abbreviations
View list of abbreviations and editorial conventions.
Last Substantive Revision
2021-07-16: New description by D. Skrekas.