A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Holkham Gr. 35

Summary Catalogue no.: Not in SC (late accession)

Diktyon no.: 48103

Patristic texts

Contents

Language(s): Greek

1. (fol. 1r)

Table of contents in hand of John Morezenos, tit. Πήναξ τοῦ παρόντος βιβλίου.

2. (fols 2r-7v)
Ps. Athanasios of Alexandria, Quaestiones aliae

CPG 2261, Quaest. 1–4; 6–19, des. mut. πλὴν ἄκουσον περὶ τῆς γεννήσε(ως). Cf. PG 28, 773–789.

3. (fols 9r-15r)
Maximοs Marguniοs, Enchiridion on the Procession of the Holy Spirit in a form of an epistle,

ed. Μαξίμου τοῦ Μαργουνίου, Κυθήρων Ἐπισκόπου, Ἐπιστολαὶ δύο· α΄, Περὶ τοῦ, Τίνα τρόπον ἐν τοῖς οὖσι παρακεχώρηται τὰ κακά· β΄, Περὶ τῆς τοῦ παναγίου πνεύματος ἐκπορεύσεως. Frankfurt 1591, pp. 24–30.

4. (fols 16r-19v)
Maximos the Confessor, Mystagogia

CPG 7704, inc. mut. φανέρωσιν τοῦ ἀφανοῦς φωτός, 23.98- 24 (ed. R. Cantarella, S. Massimo Confessore. La mistagogia ed altri scritti, Florence 1931, pp. 122–214).

5.

Fols. 20r-21v, missing.

6. (fols 22r-30r)
Extracts on the Procession of the Holy Spirit,

i) fol. 22r: Maximos the Confessor, Opuscula theologica et polemica, ad Marinum presbyterum (CPG 7697.1) Ἐκ τῆς Ἐπιστολῆς τοῦ ἁγ(ίου) μαξίμου ἣν προφέρουσιν οἱ Λατῖνοι ὑπὲρ τῆς συστάσεως τοῦ ἰδίου δόγματο(ς). Τοῦ ἁγίου μαξίμου ἐκ τ(ῆ)ς πρὸς Μαρῖνον κύπρ(ου) πρεσβύτερον ἐπιστολῆς, ἧς ἡ ἀρχὴ: Νόμῳ θείῳ κ(ατ)ὰ θ(εὸ)ν εὐθηνούμενος θεοτίμητε πάτερ, νόμον ὑπερεῖδες ἀν(θρώπ)ινον. inc. Τῶν τοῦ νῦν ἁγιωτάτου πάπα ... des. καὶ ἡ περὶ τούτου φροντίς. PG 133–135C; ii) fols 22r-28v: tit. +Ῥήσεις γραφικαὶ συλλεγεῖσαι παρὰ τοῦ ἀνοσιωτάτου Βέκκου τοῦ χρηματίσαντος πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τοῦ διωγμοῦ τῶν ὀρθοδόξων, διὰ τὸ τὴν λατινικὴν αἴρεσιν εἰς τὴν ἐκκλησίαν εἰσαχθῆναι. συνήχθησαν δὲ παρ’ αὐτοῦ εἰς σύστασιν τοῦ πονηροῦ δόγματος τῶν λατίνων. αἵτινες καὶ εἰς τὴν εὐσεβῆ παράδοσιν τῆς ἐκκλησίας, καὶ τὴν τῶν ἁγίων διάνοιαν ἐξεδόθησαν αἱ αὐταὶ ῥήσεις καὶ συνεβιβάσθησαν εἰς ἀνατροπὴν μὲν καὶ αἰσχύνην τοῦ πονηροῦ Βέκκου, σύστασιν δὲ τοῦ ὀρθοῦ δόγματος, παρὰ Κοιαίστωρος ματθαίου, ἀγγέλου τοῦ παναρέτου. fols. 22v-23r: tit. Κεφάλαιον α΄ Χρήσεις διάφοροι γραφικαὶ συλλεγεῖσαι εἰς ἀπόδειξιν τοῦ εἶναι τὸ πνεῦμα καὶ ἐκ τοῦ υἱοῦ μεθ’ ἃς ἕτεραι χρήσεις καταστρωννύονται ἐν τῇ παρούσῃ βίβλῳ εἰς ἀπόδειξιν τοῦ εἶναι τὸ πνεῦμα διὰ τοῦ υἱοῦ ἐκ τοῦ πατρὸς. καὶ ἐπειδὴ αἱ μὲν ἐκ τοῦ υἱοῦ , αἱ δὲ διὰ τοῦ υἱοῦ ἀποδεικνύουσιν εἶναι αὐτὸ, εἰς παράστασιν τοῦ ἰσοδυνάμου τῆς διὰ καὶ τῆς ἐκ, ἀκολούθως παρυεθὺς ἕτεραι γραφικαὶ χρήσεις καταστρωννύονται δι’ὧν τὸ τῶν προθέσεων τοῦτο ἰσοδύναμον ἀποδείκνυται. tit. + Ματθαίου κοιαίστωρος ἀγγέλου τοῦ Παναρέτου ἀντίρρησις κατὰ τῶν τοῦ βέκκου φλυαριῶν,καὶ συμβίβασις τῶν θείων ῥητῶν εἴς τε τὴν δόξαν τῆς ἐκκλησίας, καὶ τὴν τῶν ἁγίων διάνοιαν. inc. Ἀνόητε ἄν(θρωπ)ε τί συγχέεις ... des. τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἀποφαίν(ει). fols 23r-23v: tit. Τοῦ Βέκκου ὅτι καὶ ἐκ τοῦ ὑιοῦ τὸ πνεῦμα. inc. Ὁ νύσης Γρηγόριος ἐν τῇ εἰς τὸ πάτερ ἡμῶν ὁμιλίᾳ ... des. ἡ σχετικὴ ἀκολουθία αὕτη. fol. 23v: tit. Τοῦ παναρέτου. inc. Ὁ πονηρὸς οὗτος ἠπήτης, οὐ καλῶς ... des. καὶ χ(ριστο)ῦ πν(εῦμ)ά ἐστιν. fols 23v-24r: tit. Ὁ Βέκκος. inc. Ὁ μέγας βασίλ(ειος) ... des. ὡς ἀλλοτρί(ας) ὑπάρχον φύσεως. fols 24r-25v: tit. Τοῦ παναρέτου inc. Νῦν ἑάλως ἐπ’ αὐτοφόρῳ ... des. ἐν τοῖς τῶν σοφῶν τούτων λόγοις. fol. 25v: tit. Ὁ Βέκκος inc. Ὁ νύσσης γρηγόριος ἐν τῷ πρώτῳ τῆς πρὸς εὐνόμιον ... des. τῆς τοῦ πνεύματος ὑποστάσεως. fol. 25v: tit. Τοῦ παναρέτου. inc. Τοῦ μονογενοῦς ἔχεται τὸ πνεῦμα ... des. τοιαῦται γὰρ αἱ σχέσεις τοῦ πατρός. fols 25v-26r: tit. Ὁ Βέκκος inc. Ἐν τοῖς πρακτικοῖς ... des. ἐξ αὐτοῦ ἀναβλύζον. fol. 26r: tit. Ὁ Πανάρετος. inc. Τί δὲ δηλοῖ σὺ ... des. καὶ χάριν τοῦ παναγίου πν(εύματο)ς. fol. 26r: tit. Ὁ Βέκκος inc. Ὁ ἅγιος κύριλλος ἐν τῷ πρὸς νεστόριον ... des. ἀμέλει καὶ ἐκ τοῦ πατρός. fol. 26r: tit. Τοῦ παναρέτου. inc. Ἡ δωρεὰ ἐκχεῖται ... des. οὐ κατὰ τὴν ὑπόστασιν. fol. 26r: tit. Ὁ Βέκκος. inc. Καὶ αὖθις ἐν τῇ ἑρμηνείᾳ ... des. τοῦ θεοῦ καὶ πατρός. fols 26r-26v: tit. Τοῦ παναρέτου. inc. Τὸ ἔστι ῥῆμα ὑπαρκτικὸν ὂν ... des. ὅπέρ ἔστι καὶ ὑιοῦ καὶ πνεύματος. fol. 26v: tit. Βέκκος inc. Ὁ αὐτὸς μέγας κύριλλος ἐν τῷ πρὸς βασιλέα θεοδόσιον ... des. τὸ ἐξ αὐτοῦ καὶ ἴδιον αὐτοῦ. fols 26v-27r: tit. Τοῦ παναρέτου. inc. Πῶς νοήσεις τὸ ἐξ’ αὐτοῦ ... des. τὰς πληγὰς λαμβάν(εις) καιρίως. fol. 27r: tit. Ὁ Βέκκος inc. Ὁ ἅγιος κύριλλος ἐν τοῖς πρὸς παλλάδιον ... des. δι’ υἱοῦ προχεόμενον πνεῦμα. fol. 27r: tit. Τοῦ παναρέτου. inc. Τοῦτο πολλάκις εἴρηται ... des. ὁμοφυὲς καὶ ἰσοδύναμον καὶ ὁμοούσιον. fol. 27r: tit. Ὁ Βέκκος. inc. Ὁ αὐτὸς αὖθις ἐν τῷ πρὸς βασιλέα θεοδόσιον λόγῳ ... des. ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ χ(ριστο)ῦ fols 27r-27v: inc. Ὁ αὐτὸς ἑνὶ τῶν κεφαλαίων ... des. καὶ τὴν αὐτοῦ μέθεξιν ἐμποιοῦν. fols 27v-28v: tit. Τοῦ παναρέτου inc. Ἡ σπουδὴ πᾶσα τῷ βέκκῳ ... des. κατ’ αὐτὸν ἀφρόνως. fol. 28v: tit. Ὁ Βέκκος. inc. Ὁ Χρυσόστομος ἐν τῷ πρώτῳ προφυλακτικῷ ... des. τῆς μελλούσης ἀπολυτρώσεως. fol. 28v: tit. Τοῦ παναρέτου. inc. Ἀληθῶς τὸ πνεῦμα παρὰ Χριστοῦ ... des. mut. οὐκ ἀφήσω ὑμᾶς.

7. (fol. 29r)

John Morezenos: notes on the procession of the Holy Spirit.

8. (fols 30r-45v)
Catena in Canticum Canticorum

Typus A. Catena e scholiis Gregorii Nysseni et Nili Composita, CPG C 80, ed. H. Rosenbaum, Nilus von Ankyra, Schriften. I, Kommentar zum Hohelied, Patristische Texte und Studien 57, Berlin, New York, Walter de Gruyter, 2004, des. mut. τὸν φλογώδη καύσωνα δι’ ἀπάτης ἐπιβαλὼν.

9. (fols 54–56; 46–52; 57–168v)
Gregory of Nyssa, In Canticum canticorum homiliae xv

CPG 3158, inc. mut. οὐδὲ διὰ τῶν ὁμοίων ἡμῖν ἐν ταῖς τῶν ἡλικιῶν διαφοραῖς … des.mut. ἵνα ὄργανον ᾖ τοῦ λόγου διαρθροῦσα. ed. H. Langerbeck, Gregorii Nysseni opera, vol. 6, Leiden, 1960, pp. 17.14–235.4.

Physical Description

Form: codex
Support: parchment
Extent: ii + 170 leaves (really ii + 168 leaves as 20 and 21 have been omitted).
Dimensions (leaf): 187 × 130 mm.

Hand(s)

fols 9r-28v: Μάξιμος Μαργούνιος, RGK I 259, 356, 427

Additions: fol 15v: pen trial

Binding

Typical Holkham binding of black leather, with Coke family ostrich crest in gilt in the centre of the upper cover; Date: early nineteenth century. Rebound by John Jones of Liverpool (worked for Holkham 1816–1823).

History

Origin: 14th century (fols 46–52, 54–168) and 16th century (fols 1–45)

Provenance and Acquisition

Ownership Notes: fol. 1r: ἐκ τῶν Ἰω(άνν)ου ἱερέως/ τοῦ μορεζήνου; fol. 2r: handwritten note in black ink by B. de Montfaucon: Cod. 48/ 1698. Athanasii ad Antiochum/ quaestiones annorum circ. 200. /Maximi Margunii Cythurensis En-/chiridion. Scripsum anno Christi./ 1587. Et/ alia mulio-/rum diversa/ variis.

Old Catalogue Nrs: upper right corner of front endleaf (in black ink): Codex L III; fol. ir: Holk Cat. No. 54 53 DIA2 (in pencil); fol. iv (right corner): Greek Holkham? (in pencil) fol. 2r: ΝΒον Morezenos 52. Giustiniani 48. Holkham Hall, Libr. of the Earl of Leicester, 53

Record Sources

Description by Dimitrios Skrekas (2018), with the support of the Leventis Foundation, the Oxford Centre for Byzantine Research, the Yerolemou Trust and the Michael Marks Charitable Trust.

Bibliography

Last Substantive Revision

2018-08-21: Record fully revised: new description by Dimitris Skrekas.