MS. Holkham Gr. 48
Summary Catalogue no.: Not in SC (late accession)
Diktyon no.: 48116
Various Patristic Texts
Contents
Language(s): Greek
Iter Psellianum 1108, ed. Westerink, Poemata, pp. 399–406; edition based on Ms. Holkham Gr. 48: P.-P. Joannou, ‘Aus den unedierten Schriften des Psellos: Das Lehrgedicht zum Messopfer und der Traktat gegen die Vorbestimmung der Todesstunde’, BZ 51 (1958) 1–9.
CPG 7746, tit. Περὶ ἐξομολογησεως ἐκ μαρτυριῶν τῆς ἁγ(ίας) γραφῆς καὶ ἁγίων. Καλόν ἐστιν ἆρα ἐξομολογεῖσθαι τὰ ἁμαρτήματα πνευματικοῖς π(ατ)ράσιν, inc. Καλὸν καὶ πάνυ ὠφέλιμον, ἀλλὰ μὴ τοῖς ἀπείρως καὶ ἰδιωτικῶς … des. ἄμεινον γὰρ λογισμοῖς καὶ μὴ οἰήσει πολεμεῖν. καὶ ταῦτα μὲν ἅλις. = PG 89, 369–385 (with differences).
CPG 7431, ed. J. Auwers, Procopii Gazaei Epitome in Canticum Canticorum, CCSG 67, Turnhout, Brepols, 2011.
Preceded by a book epigram: Ἡ δογματικὴ τῶνδε τῶν λόγ(ων) χάρ(ις)/ τὴν ἑβραϊκ(ὴν) ἐξελέγχουσα πλάνην,/ τὰς εὐσεβεῖς δείκνυσι τοῖς πιστοῖς τρίβους· Ἔγραψα δ᾽ αὐτὴν ἀνδρόνικος ἐκ πόθου,/ ἀδελφόπαις ἄνακτος αὐσόνων γένους·/κομνηνοφυοῦς ἐκ σεβαστοκράτορος,/ εἰς γῆν προαχθεὶς κ(αὶ) γλυκὺ βλέψας φάος: - - - See http://www.dbbe.ugent.be/typ/680 ; inc. Ἐπειδήπερ πολλοὶ τὴν τῶν παρανόμων Ἰουδαίων ἐπεχείρησαν … des. mut. παραλόγους καὶ ἀλλοκότους ἐπιθυμί(ας) ἐξέκλινεν; Cf. PG 133, 793–924.
Blank folios: 122v-124v; 139v-141v.
Physical Description
Layout
18–20 lines per page; 35–36 lines per page
Hand(s)
fols 1r-122r: Μιχαὴλ Ἄντριστος, RGK I, 277; fol. 122r: + ἐτελειώθη διὰ χειρὸς μιχαὴλ ἀντρήστου, ἐν ἔτει 1595ω/ Ἰούλλιος/10/ καὶ οἱ ἀναγινώσκον(τες) εὔχεσθε:~
fols 125–240v, 279: Μάξιμος Μαργούνιος, RGK I 259, 356, 427
fols 286–312: Λεόντιος Εὐστράτιος, RGK II 325; also unidentified hands: fols 240v-279r; 279r-280v; 281r-285r.
Decoration
Various simple headpieces before certain sections: fols 1r, 127r, 142r, 218r, 130v, 261r.
fol. 201r (on top, but trimmed after binding process): Τὸ βιβλίον τοῦτο ἔχει […
fol. 260v (after the main text, added in hands of J. Morezenos): ἡ εἰρήνη ἡμῶν, Χ(ριστὸ)ς/τὸ θεῖον, ἐστὶ εἰρηνικ(ὸν)/ ἄρα τὸ θεῖον, ἐστὶ χριστὸς
fols 313r (in a pasted leaf, basically in hands of Morezenos):
Parahymnographical texts: Πρ(ὸς) Τῶν οὐρανί(ων) ταγμ(ά)τ(ων)
Ἡ χάρις θνήσκει οὐδέπω, ἀλλ᾽ ὁ ἀχάριστος ἄγνωστος ὄντως πέλει, ταύτης οὐ μεμνημ(έν)ος, ἄν(θρωπ)ος καλεῖσθ(αι) ἀξιωθείς, οὐ πρεπόντως ἐνδέχετ(αι).Τοῖς γὰρ ἀλόγοις αἰσχρότερος, γεγονὸς, καὶ τὸ ἄν(θρωπ)ος ἀπώλεσ(εν). πρὸς τὸ οἶκος τοῦ ἐφραθᾶ
Χἀριν παρὰ Θ(εο)ῦ οἱ ἅγιοι λαβῶντες τεράστηα τελοῦσ(ι) καὶ θαύματα παντοῖα μείζω(να) τοῦ παρέχοντος.
Χάριτας δικαίας καὶ δίδου καὶ λαμβάνη/Χάριτας ἀμνημον(ως), οὐκ ἔστιν ἀν(θρώπ)ινον/ Χάρις οὐ θνήσκει ἀχάριστος δὲ μᾶλλον.
Χάριν οἱ γηγενεῖς, τὸ πρώτερον ἑκόντες, οἰκείᾳ διαθέσει, ἀπώλεσαν ἀφρόνως· ἔχοντες, γνησιώτατα.
Χάριν ὁμολογεῖν, καὶ ἀμοιβᾶς παρέχειν, ἀν(θρώπ)ινον ὑπ[άρ]χει· τὴν χάριν ἀφθωνέ(στατα), διδόντι ἀληθέστατα.
fols 313v (written by a different hand): Πίναξ Θεοδωρίτου εἰς τὸν προφήτην δανι(ὴλ)
παρθενία ἐστὶν ὁμοίωσις θ(ε)ῷ/σοφρωσύνη ἐστὶ παρθενία ἢ γὰρ ὡς ἐστὶ παρ[θενία]/ἄρα σοφρωσύνη ἐστὶν ὁμοίωσις θ(ε)ῷ.
—
ὅτι καλὸν ἡ παρθενία
καὶ ὁ γάμος καλὸν, οὔτω κ(αὶ) σεμνὸν οὕτω καὶ σωφρ(οσύνη)/ ἄρ(α) ὁ γάμος παρθενία, ἐξ ἀμφοτέρον ἐπινοεῖται ὅσα
ὅτι παρθενία ὁμοίωσις θ(ε)ῷ, καὶ γὰρ ἀληθῶς ὅτι ὁ θ(εὸ)ς παρθενίαν ἀσκεῖ(?)/ γάμος ἐστὶν ὁμοίωσ(ις) θ(ε)ῷ, καὶ γὰρ ὁμειοῦτ(αι) ὃ ὸθεν κ(αὶ) ὁμοίως τὰ γὰρ ἔργα τοῦ πολ(έμου)/ ἄρα ὁ γάμος παρθενία
(in a different hand) Ὅτι καλὸν ἡ παρθενία
ὅτι ἡ παρθενία ὁμοίωσις θ(ε)ῷ,/καὶ γὰρ ὅτι ὁ θεὸς παρθενίαν ἀσκ(εῖ)/ γάμος ἐστὶν ὁμοίωσις θ(ε)ῷ, ἄρα ὁ γάμος παρθενία ὅταν τὰ ἔργα ποιεῖ
fols 314v: ἐρωτᾶν χρῆ τοὺς Ἰουδαίους,/ εἰ ἦλθεν ὁ Χ(ριστὸ)ς, καὶ ποταπῶς ἐλεύσεται ὡς θ(εὸ)ς ἢ ὡς προφήτης.
πῶς μέλλει ἐλθεῖν μετὰ δόξης ἢ ταπεινῶς,/ τί μέλλει ποιῆσαι,/ πότε μέλλει ἐλθεῖν,/διατὶ θέλει ἐλθεῖν,
Σημ. εἰ ἦλθεν ὁ χ(ριστὸ)ς κ(αὶ) οὐκ ἐδέχθημ(εν) ἂν, (τοῦτο κακόν)/εἰ δὲ ἐλθόντας ὡς οἱ προφῆται ἔγνωσαν τὸν καιρὸν/ καὶ τὰ πάντα, ἀσαφὴσαν· ἐπιστεύσαντο αὐτῷ. τἰ τὸ/ ἠμμέρον ἁμαρτῆμα, ἐξ έναντίας δὲ καὶ πρὸς ὑμᾶς
Ση. Εἰ οὐκ ἦλθεν ὀ χ(ριστὸ)ς ἐλθόντος αὐτοῦ/ Πὺ μέλλει οἰκεῖν ἐν ποίῳ τόπῳ.
Ση ἀρχομένου τοῦ χ(ριστο)ῦ ποῖαν ἱερωσύν(ην) λάβη/ Τὴν γὰρ ὑμμετερ(αν) ἀπελασμοῦ ⟨ἀποκλεισμοῦ;⟩ εὑρίσης
ἐρχόμενος ὁ κ(ύριο)ς ἡμεῖς φαμ(εν) ὅττι βασιλείαν ἔστης(εν) ἡμετέρ(ας)/ἀγνοί(ας) καὶ φέρειν τὴν ἥμ(ων) ἄρα ἀλλ`ἔχει ποιῆσαι ποίῳ τρόπῶ φητη/φανη;
Binding
Typical Holkham binding of brown leather, with Coke family ostrich crest in gilt in the centre of the upper cover; Date: early nineteenth century. Rebound by John Jones of Liverpool (worked for Holkham 1816–1823). The spine lettered in gilt: /THEODORETI/PSELLI/ET ALIORUM/OPERA/GR./ MS.; in pasted black leather: MS. /HOLKHAM/ Gr. /48.
History
Provenance and Acquisition
Ownership Notes: fol. 1r (at the top): μάρκου μορεζήνου κτῆμα, see Ε. Kakoulidi, ‘Ὁ Ἰωάννης Μορεζῆνος καὶ τὸ ἔργο του’, Κρητικὰ Χρονικά 22 (1970) 55; handwritten note in black ink by B. de Montfaucon: 1698· Codex num. 75 (post cor. 73) recentissimus/ Theodoretus in Danielem, Pselli/ quaedam et alia permulia; Signature of Th. William Coke.
Old Catalogue Nrs: fol. ir: (in pencil); Holk Cat. No. 96 75 CI.B5. fol. 1r (at the bottom, in brown ink): ΝΗον =Morezenos 58; Giustiniani 75; Olim Holkham Hall, Libr. of the Earl of Leicester, 75
Record Sources
Bibliography
Online resources:
Abbreviations
View list of abbreviations and editorial conventions.
Last Substantive Revision
2018-09-10: Record fully revised: new description by Dimitris Skrekas.