A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Holkham Gr. 55

Summary Catalogue no.: Not in SC (late accession)

Diktyon no.: 48123

Collection of several patristic texts

Contents

Language(s): Greek

1. (fol. iii(v))

20th c. hand copied the title in pencil: Γνωμαῖ και διαταξεις ακριβεις | των μακαρίων Αποστολων.

2. (fols 1r-34r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 15–16⟩

CPG 7746, tit. Γνῶμαι καὶ διατάξεις ἀκριβεῖς τῶν μακαρίων ἀποστόλων; i) fols 1r-5r: ⟨qu. 15⟩, inc. Τοῦ νόμου τοῦ μωϋσέoς εἰρηκότος τοῖς ἰσραηλίταις … des. αὕτη γὰρ ἐστὶν ἡ ὁδὸς τῆς ζωῆς; PG 89. 472A-476Β; ii) fols 5r-15v qu. ⟨16⟩: PG 89. 476B-; iii) fols 15v-18v: qu. 15; iv) fols 18v-29v: qu. 18; v) fols 29v-32r: qu. 21; vi) fols 32r-34r: qu 22.

3. (fols 34r-40r)
Neilos of Ankara, Capita alphabetica animae utilia (Κεφάλαια ψυχωφελῆ περὶ διαφόρων γνωμῶν καὶ ἀρετῶν κατὰ ἀλφάβητον)

CPG 6082, ed. D. Getov, ‘The Alphabetic Chapters Attributed to St. Neilos: an Edition’, Scripta & escripta 2014, pp. 81–86.

4. (fols 40r-41r)
Basil of Caesarea, Homilia in martyrem Iulittam (extract)

BHG 972, CPG 2849, Excerpt on God’s Thanksgiving, tit. τοῦ ἁγ(ίου) Βασιλείου τοῦ μεγάλ(ου) πε(ρὶ) εὐχαριστίας εἰς θ(εὸ)ν; inc. Καθεζόμενος ἐπὶ τραπέζης … des. τοιαύτη (τοιαῦτα ed.) ἀνάγκη εἶναι καὶ τὰ ἐνύπνια. PG 31, 244.15–50.

5. (fols 41r-43r)
Ephrem ‘the Greek’, Sermo alius compunctorius

CPG 3918, ed. K. G. Phrantzolas, Ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου ἔργα, vol. 1, Thessalonica 1988, pp. 391–394, up to p. 392.14 … κατ’ ἐμοῦ κινουμένης ἐνεργείας.

6. (fols 43r-44r)
Ephrem ‘the Greek’, ⟨De patientia et compunctione. Sermo adhortatorius⟩

CPG 4042, inc. Ναὶ Κ(ύρι)ε Κ(ύρι)έ μου· καὶ πανεύσπλαγχνε θεέ· ἱκετέυοντα τὴν σὴν ἀγαθότητα … des. Δοξασθήτω δὴ καὶ ἐν ἡμῖν (ἐν ἐμοὶ τῶ παναχρείω MS) τὸ ὄνομά σου, Κύριε. ed. K. G. Phrantzolas, Ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου ἔργα, vol. 4, Thessalonica, 1992, pp. 320–331.10.

7. (fols 44r-44v)
Incipit: Δός μοι Κ(ύρι)ε τέλος ἁγνόν
Explicit: ὑπερηφάνων δαιμόνων
8. (fols 44v-47r)
Ephrem ‘the Greek’, ⟨Quod non oporteat ridere et extollli, sed plangere potius et nos ipsos et nos ipsos deflere⟩

CPG 3933, inc. Κ(ύριε) μου Κ(ύρι)ε καὶ Θεὲ τὴν ὥραν ἐκείνην κατὰ νοῦν λαβὼν … des. καὶ δουλεύσασι σε δικαίοις. ὅτι σὺ πρέπει …εἰς τοὺς αἰῶνας ἀμήν. ed. K.G. Phrantzolas, Ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου ἔργα, vol. 2, Thessalonica, 1989, pp. 205–208.

9. (fols 47r-48v)
Ephrem ‘the Greek’, Consilium de vita spiritali, ad monachum novitium (capita xcvi)

CPG 3934, tit. Τοῦ αὐτοῦ ἁγίου π(ατρὸ)ς Ἐφραὶμ παραίνεσις ψυχωφελῆς. inc. Ἐὰν στῆς ἐν οἴκω θ(εο)ῦ πρὸς λατρείαν πν(ευματικ)ὴν πρὸθυμος ἔσο πρὸς τὴν ψαλμωδίαν … des. mut. καὶ ἄρχοντας πα[… ch. 16, 18, 19, 44–48, 51, 60; ed. K.G. Phrantzolas, Ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου ἔργα, vol. 2, Thessalonica, 1989, pp. 209–251.

10. (fols 49r-56r)
⟨Ps.-Dorotheos of Tyrus⟩, ⟨Index apostolorum discipulorumpue⟩

BHG 152, CPG 3780a, the part covers end of Phelix (136–141 AD) up to Metrophanes I, Bishop of Byzantium (306–314 AD) inc. mut: ἐπὶ πέντε ἔτεσι καὶ μετὰ τοῦτον. Ed. T. Schermann, Prophetarum vitae fabulosae, Leipzig, 1907, pp. 148–160.

11. (fols 56r-59v)
Rubric: Διάλεξις ἥτοι διάλ(ο)γ(ος) τῶν ἁγίων π(ατέ)ρων ἡμῶν· Βασιλ(είου) τοῦ μεγ(ά)λ(ου)· κ(αὶ) Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου
Incipit: Ἐρώ(τησις) Τί ἐστιν ἀρχή
Explicit: ὡς εἶδεν αὐτὸς οἰκειώσατο

Cf. MS Jerusalem, Hagiou Saba 697, fols 189–192, MS Laud. 26, fols 453r-458v; a small portion from the beginning of the text is preserved also on Papyrus PSI XIII 1296; ed. C. F. G. Heinrici, Griechisch-Byzantinische Gesprächsbücher und Verwandtes Anmerkung: Text griechisch : aus Sammelhandschriften. Abhandlungen der Philologisch-Historischen Klasse der Königlich Sächsischen Gesellschaft der Wissenschaften; 28,8. Leipzig 1911, pp. 32–35.

12. (fols 59v-64r)

Various extracts of works related to birth and life of Christ:

12i. fols 59v-60r
Hesychios, Demonstration on Jesus Christ birth
Rubric: Ἰσυχίου ἐκ τοῦ εἰς Χ(ριστο)ῦ γέννησιν ἀπόδειξις
Incipit: Ἐν τῷ τεσσαρακοστῷ δευτέρῳ ἔτει
Explicit: εἰς τὸ ς´ ἔτος φανῆναι τὸν κ(ύριο)ν
12ii. fols 60r-60v
⟨Chronicon Paschale⟩

tit. Ἐκ τῶν ἀποστόλων διατάξεων περὶ τῆς ἐπιφανείας τοῦ κ(υρίο)υ Ἰ(ησο)ῦ Χ(ριστο)ῦ. inc. ἐτέχθη μὲν γὰρ ὁ κ(ύριο)ς ἡμῶν … des. τὰς γ´ ὤρα ἑνάτη τῆς ἡμέρας. ed. L. Dindorf, Chronicon paschale, vol. 1, Bonn, 1832, p. 422.

12iii. fols 60v-64r
Rubric: Εὐσεβίου ἐκ τῶν χρονικῶν περὶ τῆς Χ(ριστο)ῦ γεννήσεως
Incipit: Μετὰ γὰρ τὸ πληρωθῆναι
Explicit: αἱ παρ᾽αὐτοῖς εὑρίσκονται ψήφοι
13. (fols 64r-64v)

Names of the months in various languages and regions, tit. Περὶ τῶν ιβ μηνῶν. Οἱ κατὰ Ἰουδαϊκὴν γλῶσσαν ιβ μῆνες. Μῆνες κατὰ μακεδῶνας· Μῆνες κατὰ ἕλληνας· μῆνες κατὰ Αἰγυπτίους· μῆνες κατὰ ρωμαίους·

14. (fols 64v-66v)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 152⟩

CPG 7746, PG 89, 808–810; tit. Πῶς νοητέον τὴν τοῦ Κ(υρίο)υ Ἰ(ησο)ῦ Χ(ριστο)ῦ τριήμερον ταφὴν καὶ ἀνάστα(σιν) ῥηθεὶς παρὰ σευῆρου ἀντιοχείας. Inc. Ἑκάστην ἡμέραν ἀφεσπέρας ἀπὸ συνηθείας … des. πένθους ἀποτελῶν ἡμέραν, τὴν ἰουδαϊκήν φημι ἑορτήν.

15. (fols 66v-69r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 153⟩

CPG 7746, i) fols 66v-68v: PG 89, 810–812B; tit. Ἰω. Θεσσαλωνικαῖως περὶ τῶν δ´ εὐαγγελιστῶν εἰ ἄρα συμφωνοῦσι περὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ χριστοῦ, καὶ περὶ τῶν μαριῶν, πόσαι εἰσὶν αἱ τότε καὶ ποία ὤρα ἀνέστη ὁ κ(ύριο)ς. inc. Τεσσάρων ὄντων τῶν καιρῶν … des. ἰἀκωβος ὁ τοῦ ἀλφαίου τελὼν ἐν τοῖς ιβ. ii) fols 68v-69r: Ex Panario sancti Epiphanii, PG 89, 812; tit. Ἐπιφανίου περὶ μαρίας τῆς ἀδελφῆς τῆς θ(εοτό)κου καὶ πόθεν ἦν ἀδελφὴ αὐτῆς. inc. Ὁ μὲν ἰωσὴφ ὁ μνήστωρ, ἀδελφὸς ἦν τοῦ κλωπᾶ … des. μαρία ἡ τοῦ κλωπᾶ.

16. (fols 69r-70r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 154⟩

CPG 7746, PG 89, 814–816, tit. Μαξίμου μοναχοῦ καὶ μάρτυρος· τίνος εἰκόνα καὶ τύπον ἔχει ἡ καθολικῆ ἐκκλησία. Inc. Ἡ τοῦ Θ(εο)ῦ ἁγία καθολικὴ ἐκκλησία … des. υἱοθεσίαν καὶ οἰκειότητα δηλοῖ.

17. (fols 70r-71r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 153⟩

CPG 7746, PG 89, 816, Isidori Pelusiotae ex Epistolis (lib. I, 25, 422, 136), tit. Ἡσιδώρου περὶ τῶν ἱερῶν τί ἑρμηνεύουσιν· καὶ τῶν ἱερατικῶν ἀμφίων. Inc. Εἰρήνην ἐπιφθέγγεται ὁ ἱερεὺς … des. περιβεβλημένος τὰ ἱερατικὰ ἐνδύματα.

18. (fols 71r-85r)
⟨Ps.⟩Athanasios of Alexandria, Quaestiones ad Antiochum ducem (excerpts)

CPG 2257; fols. 71r-72v: qu 136; fols 72v-85r: cf. qu 137, PG 28, 682–700.16.

19. (fols 85r-88v)
⟨Ps. Hippolytus⟩, Commentarii in Proverbia (fragmenta)

CPG 1883, tit. Τίς ἐστιν ἡ σοφία ἡ οἰκοδομήσασα ἑαυτῆ οἶκον; Ἐκ τῆς παροιμίας, inc. Χ(ριστὸ)ς ἡ τοῦ θ(εο)ῦ καὶ π(ατρὸ)ς σοφία καὶ δύναμις … des. εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. ed. M. Richard, ‘Les fragments du commentaire de S. Hippolyte sur les proverbes de Salomon’, Muséon 79 (1966) 82–94. Fragments: 37-end, but after ἀποστόλων τὸν λόγον τῆς ἀληθείας MS Holkham Gr. 55 transmits more text: καὶ ἐπὶ νομὰς χλωώδεις … αἰῶνος ἀμήν.

20. (fols. 88v-89r)
Rubric: Τί ἄρα γέγονεν ἡ περιτμηθεῖσα ἀκροβυστία τοῦ Χ(ριστο)
Incipit: Εἰπάτωσαν ἡμῖν οἱ τῶν ἀδήλων καὶ ἀγράφων
Explicit: καὶ ἄφθρατον ἀποληψόμεθα

On the fate of circumcision of Christ. Cf. similar topic and vocabulary in Catena in Lucam (typus B) (e codd. Paris. Coislin. 23 et Oxon. Bodl. Misc. 182), ed. J.A. Cramer, Catenae Graecorum patrum in Novum Testamentum, vol. 2, Oxford, 1841, p. 22. 18–22).

21. (fols 89r-89v)
Rubric: Τίνες ὑπῆρχον οἱ Γαλιλαῖοι ὧν τὸ αἷμα μετὰ τῶν θυσιῶν ἔμιξεν ὁ Πιλᾶτος
Incipit: Οὗτοι ὑπῆρχον οἱ Γαλιλαῖοι
Explicit: αὐτῶν τῶν προσφερόντων

Cf. George the Monk, Chronicle (C. de Boor, Georgii monachi chronicon, vol. 1, Leipzig, 1904, pp. 318.2–20), George the Monk, Chronicon breve (PG 110, 377.43–380.15), George Kedrenos, Compendium Historianum (ed. I. Bekker, Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae opera, vol. 1 Corpus scriptorum historiae Byzantinae Bonn) Weber, pp. 337.5–21.

22. (fols 89v-91r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 147⟩

CPG 7746, i) fols 89v-90v: PG 89, 801, tit. Πῶς νοητέον πᾶσα βλασφημία ἀφεθήσεται τοῖς ἀν(θρώπ)οις, ἡ δὲ τοῦ πνεύματος βλασφημία οὐκ ἀφεθήσεται οὔτε ἐν τῶ νῦν αἰῶνι οὔτε ἐν τῶ μέλλοντι καὶ γὰρ φοβερὸν τὸ ῥῆμα. Inc. Φησὶν οὖν ὁ Κ(ύριο)ς ἡμῶν ἰησοῦς Χ(ριστό)ς … des. ὥς τινες προφῆται καὶ ἀπόστολοι. ii) fol. 91r: PG 89, 801, Sancti Basilii ex Asceticis, tit. Τίνες εἰσιν οἱ εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον βλασφημοῦντες. Inc. Ἐκείνοι βλασφημοῦνσιν εἰς τὸ πν(εῦμ)α τὸ ἅγιον … des. φλυαροῦντες καταψευδόμεθα.

23. (fols 91v-92r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 148⟩

CPG 7746, PG 89, 801–804, tit. Πῶς εἶπεν ὁ Χριστὸς τοῖς ἀποστόλοις ἐὰν μὴ ἀπέλθω ὁ παράκλητος οὐκ ἐλεύσεται πρὸς ὑμᾶς· καὶ εἰ ἤδη τοῖς ἀποστόλοις τὸ πνεῦμα δίδωσι διὰ τῶ ἐμφυσίματος. Inc. Διὰ μὲν τοῦ ἐμφυσίματος ἐξουσίαν καὶ χάριν … des. δεδόξασται γὰρ ἐγεἴγερμένος ἐκ νεκρῶν ὁ κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Cf. a later imitation in Neophytos Prodromenos, Contra Latinos, ed. B. Kalogeropoulou-Metallinou, Ὁ μοναχός Νεόφυτος Προδρομηνὸς καὶ τὸ θεολογικὸ του ἔργο, Athens, 1996, p. 794.

24. (fols 92r-93r)
Gregory of Neocesarea, Confessio fidei

BHG 715d, CPG 1764, tit. Γρηγορίου τοῦ Θαυματουργοῦ, Ἐπίγραμμα εἰς τὴν ἁγίαν τριάδα inc. Εἷς (Θεὸς add. ed.) πατὴρ λόγου ζῶντος. PG 10, 984–988.

25. (fols 93r-94r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 16⟩

CPG 7746, PG 89, 475C, tit. inc. Τοῦ ἀποστόλου λέγοντος ὅτι αἱ ἐξουσίαι … des. ὑπὸ τὴν τῶν Ρωμαίων χώραν.

26. (fols 94r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 14⟩

CPG 7746, PG 89, 464A-B, tit. Τοῦ Χρυσοστόμου ποῦ συμφέρει προσφέρειν τὰ χρήματα· ἐν ἐκκλησίαις ἢ εἰς τοὺς πένητας. Inc. ὁ κ(ύριο)ς ἡμῶν ἰησοὺς χριστὸς ἐπαινῶν … des. καὶ ταμιείοις οὐρανίοις.

27. (fols 95r-95v)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 12 (part)⟩

CPG 7746, PG 89, 460B-C, tit. Ἠσιδώρου τοῦ Πηλουσιώτου ἐπιστολὴ πρὸς Εὐσέβιον ἐπίσκοπον περὶ ἧς ἔκτισεν ἐκκλησίας ἀπὸ πλεονεξίας. Inc. Κτίζεις ὡς φασὶν ἐκκλησίαν … des. ἄμυναν τῶν βλαβέντων ζητῶν.

28. (fol. 95v-98v)
⟨Leviticus 26: 3–33⟩
Rubric: Περὶ ἐφόδου βαρβαρικοῖς κατὰ συγχώρησιν θεοῦ γινομένης. Ἄρα πάντα τὰ κακὰ ἃ ποιοῦσιν ὑμῖν τὰ βάρβαρα ἔθνη κατὰ κέλευσιν θεοῦ ποιοῦσιν;
Incipit: Καὶ εἶπε Κ(ύριο)ς πρὸς Μωσῆν· ἐὰν ἐν τοῖς προστάγμασί μου φησι
Explicit: ἐπιπορευομένη μαχαίρα
29. (fols 98v-99r)
Incipit: Ταῦτα πάντα εἰ ἐν τῶ ἰσραὴλ γράφει
Explicit: διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν

The text mentions the war of 1069 and 1076 (Battle of Manzikert) with capture of Asia Minor (‘from Nicomedia to Chrysoupolis’) by the Turks.

30. (fols 99r-105v)
Rubric: Ὥρα ἐκ θ(εο)ῦ προστάξεως ἐπῆλθον ἡμῖν οἱ ἄθεοι τούρκοι καὶ τὰ λοιπὰ ἔθνη διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, ἢ οὔ.
Incipit: Ὁ μὲν φιλάν(θρωπ)ος καὶ δικαιοκρίτης θ(εὸ)ς
Explicit: διὰ τοὺς τοιούτους, ἐγένετο ὁ κατακλυσμός
31. (fols 105v-108v)
Rubric: Πόλεμος ἐπὶ τέκνα ἀδικίας ἦλθε παιδεῦσαι αὐτοὺς· καὶ συναχθήσονται ἐπ᾽αὐτοὺς λαοὶ πολλοὶ, ἐπὶ τὸ παιδεῦσαι αὐτοὺς, ἐπὶ τὰς ἀδικίας αὐτῶν
Incipit: Τάδε λέγει κ(ύριο)ς· γῆ ἐὰν ἁμάρτει μοι τοῦ παραπεσεῖν
Explicit: εἰς κεφαλὰς αὐτῶν δέδωκα

Ez. 14: 13- ends with Ez. 9: 10.

32. (fols 108v-109r)
Theodoretos of Cyrus, Interpretatio in xii prophetas minores

CPG 6208, tit. Θεοδωρήτου ἐκ τῶν προφητειῶν περὶ τοῦ αὐτοῦ σκοποῦ. Inc. Πάντα μέτρῳ καὶ σταθμῷ πρυτανεύει ὁ κ(ύριο)ς … ὁ δικαιοκρίτης ἡμῶν θ(εό)ς, cf. PG 81, 1901–1904.

33. (fols 109r-112v)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 17 ⟩

CPG 7746, i) fols 109r-110r: PG 89, 496Β-C tit. Βασιλείου τοῦ μεγάλου· ὅτι οὐκ ἔστιν αἴτιος τῶν κακῶν ὁ θ(εὸ)ς. inc. Οὕτω καὶ ὁ κόσμος ἅπας, οἰκονομεῖται … des. διακρίνει βασανίζων τὸ πῦρ. Cf. similar quotation in Niketas Stethatos, Oratio vi, Professio fidei, ch. 39.5–17. Ed. J. Darrouzès, Nicétas Stéthatos, Opuscules et Lettres, Paris, 1961, p. 402. ii) fols 110r-110v: PG 89, 496A-B. tit. Τοῦ αὐτοῦ. Inc. Σφαγὰς δὲ ξιφῶν· καὶ πόλεων ἀλώσεις … des. οἱ ἐχθροὶ τῆς ζωῆς αὐτῶν ἰουδαίοι. iii) fols 110v-111v: PG 89, 497A-B. tit. Τοῦ Χρυσοστόμου π(ατρὸ)ς περὶ τοῦ αὐτοῦ. Εἰ γὰρ πολέμων καὶ σφαγῶν … des. κατὰ καιρὸν διωρθοῦται. iv) fols 111v-112v: PG 89, 497C-D. tit. Ἡσιδώρου περὶ καταστροφῆς ἐκκλησιῶν καὶ ἱερῶν οἰκόνων· καὶ σίγνωστρικῶν καὶ ἁγιασμάτων· ἐκ τῶν ἐπιστολῶν. inc. Θαυμαστὸν ἀγαπητὲ ἀδελφὲ καὶ ἐκπλάγηθι … des. οἱ δίκαιοι κατάφοβοι γίνονται.

34. (fols 112v-114v)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 19⟩

CPG 7746, i) fols 112v-113v: PG 89, 513 B-C, tit. Τίς ἐστι τύχη· καὶ εἰ ἔξεστι τινὰ τῶν Χρ(ιστιανὸν) ὁμολογεῖν τύχην. Inc. Τύχη μὲν, παρὰ τοῖς ἔλλησι καὶ ἀπίστοις ἐρρέθη … des. ἀναγγειλάτωσαν τὰ ἐπερχόμενά σοι. ii) fols 113v-114v: PG 89, 515C-516A, (quotation from Gregory of Nyssa, Contra fatum, CPG 3152, PG 45, 161–164Β), tit. Γρηγορίου τοῦ Νύσις περὶ τῆς γελοιώδους τύχης· καὶ τῆς παρ᾽ἕλλησι λεγομένης εἰμαρμένης καὶ ἀστρολογίας. Inc. Λέγουσι τινὲς τῶν ἀνοήτων ἐλλήνων … des. τὸν θάνατον προμηνύουσι.

35. (fols 114v-128r)
⟨Anastasios of Sinai⟩, ⟨Quaestiones et responsiones, qu. 20⟩

CPG 7746, i) fols 114v-115v: PG 89, 517–520. tit. Ἐκ ποίας δυνάμεως· ἁμαρτωλοί τινες καὶ ματαιόφρονες ἄνδρες προφητεύουσι, πολλάκις δὲ καὶ θαυματουργοῦσι τῆ τοῦ χ(ριστο)ῦ ἐπικλήσει. inc. Τὰ σημεῖα· καὶ αἱ θαυματουργίαι … des. δι᾽ αἰτίας εὐλόγους, καὶ θ(εο)ῦ κρίματα. Ii) fols 115v-120r: PG 89, 520–521 B-D, tit. inc. Ἐπεὶ οὖν ὡς δέδεικται … des. καὶ ἀπάτης δαιμονικῆς. iii) fols 120r-122r: PG 89, 521 D-524C tit. Περὶ τοῦ ἐν Κυζίκω αἱρετικοῦ ἐπισκόπου. inc. Ἕγνωμεν γὰρ καὶ ἐπίσκοπόν τινα αἱρετικὸν … des. καὶ ἀντίστασιν τοῦ πν(εύματο)ς μωυσέος. Iv) fols 122r-122v: PG 89, 524C-D, tit. Περὶ Σίμωνος τοῦ μάγου· καὶ τῶν δαιμονικῶν αὐτοῦ σημείων. Inc. Σίμων δὲ ὁ ἐπὶ τῶν ἀποστόλων μάγος … des. τοῦτο δοκεῖν προδώσει τοῖς θέλουσι. v) fols 122v-124r: PG 89, 524D-525C, tit. Περὶ τῶν μάγων τῶν ἐν τη ρώμη; inc. Ὡσαύτως δὲ καὶ ἰουλιανὸς καὶ ἀπολλὼ … des. παρ᾽αὐτοῦ πραττόμενα. Vi) fols 124r-124v: PG 89, 528A, tit. Ἡεζεκιὴλ περί τούτου. Inc. Τάδε λέγει κύριος … des. καὶ τὸ καθόλου μὴ βλέπωσι. vii) fols 124v-125r: PG 89, 525D, tit. Σολομῶντος περὶ τούτου. Inc. Οὐκ ἔστιν ἄν(θρωπ)ος ἐξουσιάζων … des. τὰ ποιήματα τοῦ θ(εο)ῦ. Viii) fols 125r-126r: PG 89, 528C-530A, tit. ἐκ τῶν ἀποστόλων διατάξεων περὶ τούτου. Inc. Οὔτε πᾶς προφητεύων ὅσιος … des. τὸν πονηρὸν ἐκ μέσου ὑμῶν. ix) fols 126r-127v: PG 89, 529B-532A, tit. Τοῦ αὐτοῦ περὶ τοῦ τοιοῦτου σκοποῦ· ἐκ τῶν πεὶ τῶν ἐν πν(εύματ)ι λατρείας λόγων. Inc. Τοῦ γὰρ ἐλαφρίας … des. ἀφεθήσεται αὐτῶ. X) fols 127v-128r: PG 89, 532B, tit. Τοῦ Χρυσοστόμου π(ατρὸ)ς· περὶ ἐνυπνίων καὶ ὀνειροκριτῶν καὶ μάντε(ων), inc. Μὴ πεποίθατε ἐπάρχοντας φησὶν ὁ δα(υῒ)δ … des. βοήθειαν ἐπισπώμενος.

36. (fols 128r-155v)
Emperor Basil I the Macedon, Paraenesis ad Leonem filium,

tit. Βασιλείου βασιλέως ῥωμαίων· κεφάλαια παραινετικὰ πρὸς τὸν ἑαυτοῦ υἱὸν· ξε´· Ἔχοντα ἀκροστιχίδα τήνδε· Βασίλειος ἐν Χ(ριστ)ῶ βασιλεὺς ῥωμαίων λέοντι τῶ πεποθημένω υἱῶ καὶ συβασιλεῖ. … des. τὸ ἀν(θρωπ)ος εἶναι μὴ ἀπολέσῃς. ed. K. Emminger, K., 1913. Studien zu den griechischen Fürstenspiegeln II. di spätmittelalterlich übersetzung der Demonicea, III. Basileiou Kephalaia parainetika. Inaugural-dissertation, Munich, 1913, pp. 50–73 (up to ch. 65)

37. (fols 155v-158v)
Rubric: Ἀπόδειξις πῶς ἐγένετο ὁ Χ(ριστὸ)ς ἱερεὺς· περὶ αὐτοῦ γάρ φησιν ὁ προφήτης δα(υῒ)δ· σὺ ἱερεὺς εἰς τὸν αἰῶνα κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ
Incipit: Πολλοὶ γὰρ τοῦτο ἀγνοοῦσιν
Explicit: έποίησαν τὸν κ(ύριο)ν ἡμῶν ἰ(ησοῦ)ν Χ(ριστὸ)ν ἱερέαν· αὐτῶ ἠ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων ἀμήν

ed. Afanasiĭ Vasilʹev. Anecdota graeco-byzantina: Pars prior. Universitatis Caesareae, 1893, pp. 58–60.

38. (fols 158v-172v)
Ps.-Nikephoros Patriarch of Constantinople, Chronographia brevis (recensiones duae),

ed. C. de Boor, Nicephori archiepiscopi Constantinopolitani opuscula historica, Leipzig, 1880, pp. 81–135. (text is different from fol. 164v inc. Κωνσταντῖνος ὁ μέγας ὁ τῆς ἁγίας Ἐλένης υἱὸς … des. μέχρι τῆς ἑβδόμης ἔτη εἰκοσιδύο (this part covers the years from Constantine the Great onwards to 1028; fol. 171 is missing).

39. (fol. 172v-173v)

List of the Archdioceses of Constantinople

40. (fol 173v)
Basil of Caesarea, Asceticon magnum sive Quaestiones (regulae brevius tractatae) (extract from qu. 302)

PG 31, 1296, inc. τοῦ κ(υρίου) εἰπόντος, Οὐκ ἀπεστάλην … ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθούς.

41. (fol. 174r)
Rubric: Μάθω ας του δακ(τύλιον)
Incipit: πιάσε τὸν αριθμὸν
Explicit: ὁ ἁρμός

Cf. the calculation or game on Πῶς δεῖ εὑρίσκειν τὸ δακτύλιον and Ἑτέρα μέθοδος εἰς τὸ αὐτό, in MSS EBE 2429, fols 139v-140v, Vind. Phil. Gr. 65, fol. 131r; H. Hunger- K. Vogel (eds), Ein byzantinisches Rechenbuch des 15. Jahrhunderts. 100 Aufgaben aus dem Codex Vindobonensis Phil. Gr. 65 : Text, Übersetzung und Kommentar, Vienna, 1963, no. 38, p. 34 and F. Spingou, ‘Πῶς δεῖ εὑρίσκειν τὸ δακτύλιον: Byzantine game or a problem from Fibonacci’s Liber Abaci?’ Byzantion 84 (2014) 357–369. (esp. 358, 359, 362). (hand 3)

42. (fol. 174v)

Table of the Gospel and Apostolic Readings, but because of the bad state, it cannot be easily traced.

Physical Description

Form: codex
Support: Parchment
Extent: iii + 176 (fol. 171 is missing)
Dimensions (leaf): 155 × 120 mm.

Layout

20 lines per page.

Hand(s)

One hand throughout, though fols 90–128r possibly in a second hand. A third later hand on fols 173v-174r.

Decoration

fol. 158v: small decorative head-piece in carmine red ink, indicating new section.

Additions: fol. 113v (left margin, later addition) ἐκφω(νως) or (νησις) and several annotations mainly by Morezenos.

Binding

Typical Holkham binding of brown leather, with Coke family ostrich crest in gilt in the centre of the upper cover; date: early nineteenth century. Rebound by John Jones of Liverpool (worked for Holkham 1816–1823). The spine lettered in gilt: / EXCEPTA (sic)/ EX/ APOSTOLIS/ET / PATRIBUS/ &c./; in pasted black leather: MS. /HOLKHAM/ Gr.55 /

History

Origin: 11th-12th c.

Provenance and Acquisition

Ownership Notes: fol.i(v): signature of Thomas William Coke

Old Catalogue Nrs: 1st paste down in its verso: MS. Holkham Gr. 55. (on the left side, in pencil); fol.i(v): MS. Holkham Gr. 55; in the left corner: 663a. fol. ii(r) (in pencil); Holk Cat. No 175 124 (sup lin: 97) CI B.20.; fol. 1r: handwritten note in black ink by B. de Montfaucon: 1698· Codex num. 31 Excer/pta ex SS./ Apostolis et/ patribus/ et Chro/nicon/ Nicephori/ Patriarchae/ annorum cum/ quingenti; (in black in, in the bottom) MZον=Morezenos 47. Giustiniani 31. Olim Holkham Hall, Libr. of the Earl of Leicester, 97.

Record Sources

Description by Dimitrios Skrekas (2018), with the support of the Leventis Foundation, the Oxford Centre for Byzantine Research, the Yerolemou Trust and the Michael Marks Charitable Trust.

Bibliography

Last Substantive Revision

2018-05-29: New description by Dimitris Skrekas.