A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Holkham Gr. 66

Summary Catalogue no.: Not in SC (late accession)

Diktyon no.: 48134

John Xiphilinos, Collection of Homilies, mainly for Sundays and for Saints’ feasts falling on Sundays.

Contents

Language(s): Greek

1. (fols 1r-436v)
John Xiphilinos, Collection of Homilies for Sundays

Fol. 1r: tit. (in red ink). Ἰωάννου Ἀρχιεπισκόπ(ου) Κωνσταντινωπ(ό)λ(εως) τοῦ Ξιφηλίνου, Ἐξήγησις εἰς τὰ εὐα(γγέλι)α τ(ῶν) Κυριακ(ῶν) τοῦ ἐνιαυτοῦ. (See A. Ehrhard, Überlieferung und Bestand der Hagiographischen und homiletischen Literatur der Griechischen Kirche, I-III. Leipzig-Berlin 1937–1952, vol. 3, pp. 525–528).

1.1. (fols 1r-14r)

tit. Κυριακ(ὴ) πρὸ τῆς Χ(ριστ)οῦ Γεννήσ(εω)ς εἰς τὸ κ(α)τ(ὰ) Ματθαῖον ἅγιον εὐαγγέλιον, ed. S. Eustratiades, Ὁμιλίαι εἰς τὰς Κυριακὰς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκ χειρογράφου τῆς ἐν Βιέννῃ αὐτοκρατορικῆς βιβλιοθήκης, Trieste 1903, pp. 1–30.

1.2. (fols 14r-23v)

tit. Κυριακῆ μετὰ τὴν Χ(ριστο)ῦ Γέννησιν, ed. Eustratiades, pp. 31–54.

1.3. (fols 23v-32v)

tit. Εὐα(γγέλιον) κ(α)τ(ὰ) Μάρκον Κ(υριακ)ὴ πρὸ τ(ῶν) Φώτ(ων), ed. Eustratiades, pp. 55. 21–69.

1.4. (fols 32v-41r)

tit. Κυριακῆ μετὰ τὰ Φῶτα Εὐα(γγέλ)ιον κ(α)τ(ὰ) Ματθαῖον, BHG 1945b ed. Eustratiades, pp. 74, 25–91.

1.5. (fols 41r-49r)

tit. Κυριακῆ δωδεκάτη τοῦ Λουκᾶ περὶ τ(ῶν) δέκα λεπρ(ῶν), ed. Eustratiades, pp. 93, 29–113.

1.6. (fols 49r-57v)

tit. Κυριακῆ ιγ´ τοῦ Λουκᾶ περὶ τοῦ ἐπερωτήσαντος πλουσίου τὸν ἰ(ησοῦ)ν, ed. Eustratiades, 115, 23–136

1.7. (fols 58r-65r)

tit. Κυ(ριακὴ) τέσσαρες καὶ δεκάτ(η) τοῦ Λου(κᾶ), πρόλογος ed. Eustratiades, pp. 138, 6–156.

1.8. (fols 65r-73r)

tit. Κυ(ριακὴ) ιε η´τοῦ Λουκᾶ, ed. Eustratiades, pp. 158, 26–175.

1.9. (fols 73r-81v)

tit. Κυ(ριακὴ) τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου, ed. Eustratiades, pp. 178, 6–194.

1.10. (fols 82r-90r)

tit. Κυριακῆ τοῦ Ἀσώτου, ed. Eustratiades, pp. 196, 24–218.

1.11. (fols 90r-100v)

tit. Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω, ed. Eustratiades, pp. 219–241.

1.12. (fols 100v-107v)

tit. Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, ed. Eustratiades, pp. 242–262.

1.13. (fols 108r-118r)

tit. Εὐαγγέλιον κατὰ Ἰωάννην· κυριακὴ τῆς ὀρθοδοξίας, ed. Eustratiades, pp. 263–291.

1.14. (fols 118r-126r)

tit. Κυριακὴ β α´τῆς ἁγίας τεσσαρακοστ(ῆς)· μάρκον, ed. Eustratiades, pp. 292–316.

1.15. (fols 126r-136v)

tit. Κυριακὴ τρίτη τῆς ἁγίας τεσσαρακοστῆς, Oratio de cruce Domini, BHG 428, ed. Eustratiades, pp. 317–340.

1.16. (fols 136v-144r)

tit. Κυριακὴ δ´τῶν ἁγίων νηστειῶν· ἐκ τοῦ κατὰ μάρκον, ed. Eustratiades, pp. 341–362.

1.17. (fols 144r-151v)

tit. Κυ(ριακὴ) εη´τῆς ἁγίας τεσσαρακοστ(ῆς), ed. Eustratiades, pp. 362–388.

1.18. (fols 151v-160r)

tit. Κυριακ(ὴ) τῶν Βαΐων, ed. Eustratiades, pp. 389–417.

1.19. (fols 161r-170v)

tit. Κυριακὴ τοῦ Θωμᾶ Εὐαγγέλιον κ(α)τ(ὰ) Ἰωάννην, ed. Eustratiades, pp. 419. 20–443.

1.20. (fols 170v-180r)

tit. Κυριακὴ τῶν Μυροφόρων Εὐαγγέλιον κ(α)τ(ὰ) Μάρκο(ν), ed. Eustratiades, pp. 445, 5–466.

1.21. (fols 180r-191r)

tit. Κυ(ριακ)ῆ τοῦ Παραλύτου· Εὐαγγέλιον κ(α)τ(ὰ) Ἰωάννην, ed. Eustratiades, pp. 468, 18–488.

1.22. (fols 191r-203v)

tit. Κυ(ριακ)ῆ τῆς Σαμαρείτιδος, ed. Eustratiades, pp. 489–518.

1.23. (fols 203v-214r)

tit. Κυριακὴ τοῦ Τυφλοῦ, ed. Eustratiades, pp. 519–545.

1.24. (fols 215r-222r)

tit. Κυριακὴ τῶν ἁγίων Π(ατέ)ρων, ed. Eustratiades, pp. 546–599.

1.25. (fols 223v-229v)

tit. Κυριακὴ τῶν ἁγίων πάντων: κατὰ ματθαίου, Oratio de sanctis omnibus, BHG 1617f, ed. Eustratiades, pp. 570–594.

1.26. (fols 229v-233v)

tit. Κυ(ριακὴ) β α´ τοῦ δρόμου μετὰ τὴν ἑορτὴν τῶν ἁγίων πάντων, cf. Ed. H. Hennephof, ‘Der Kampf um das Prooimion im xiphilinischen Homiliar’ in W. F. Baker, A. F. van Gemert, W. J. Aerts (eds), Studia Byzantina et Neohellenica Neerlandica, Brill, 1972, pp. 288–289.

1.27. (fols 233v-239r)

tit. Κυριακὴ γ η´ τοῦ Ματθαίου, inc. Οὐδὲν φιλαργυρίας αἰνότερον, οὐδὲν φιλοχρηματίας δεινότερον … des. ὥστε καὶ δογμάτων ὀρθότητα καὶ βίου καθαρότητα, εὐαρεστεῖν τῷ θεῶ, ὧ ἡ δόξα … αἰῶνας τῶν αἰώνων ἀμήν.

1.28. (fols 239r-244r)

tit. Κυριακὴ δ η´ τοῦ Ματθαίου, inc. Οὐδὲν τῆς ἀδιστάκτου πίστεως ἰσχυρότερον … des. ἐπὶ τὸ τῆς θεογνωσίας φῶς, καὶ ἀπὸ κακίας εἰς ἀρετήν, ἐν χριστῶ … ἀμήν.

1.29. (fols 244v-250v)

tit. Κυριακὴ ε η´ τοῦ Ματθαίου, inc. Πηγὴ πάλιν ἡμᾶς ἀδελφοὶ περικλύζει σ(ωτή)ριος … des. τῆς ἐκ τούτων βλάβης γενέσθαι ἀνώτεροι· ἐν Χριστῶ Ἰησοῦ … ἀμήν.

1.30. (fols 251r-256v)

tit. Κυριακὴ ζ (leg. ς) τοῦ Ματθαίου, inc. Οἱ τὸ φίλεργον, καὶ φιλόπονον τῆς μελίσσης … des. τοὐτέστιν εἰς θεωρίαν φθάσαντες δοξάζουσι τὸν θεόν, ἀυτῷ ἠ δόξα … ἀμήν.

1.31. (fols 256v-263v)

tit. Κυριακὴ τῆς ἐνώσεως. Inc. οὐδὲν ἀγάπης ἀνότερον, οὐδὲν τῆς κατὰ θ(εὸ)ν ἐνώσεως ὑψηλότερον … des. τὰς ἐντολὰς τοῦ Κυρίου φυλάττοντες καὶ κατὰ ταύτας πολιτευσάμενοι· ἐν Χριστῷ … ἀμήν; (Oratio in) Dominica unionis, BHG 2106.

1.32. (fols 263v-270v)

tit. Κυριακὴ τοῦ ὅρους ματθ(αίου) (on top of fol. 263v in red ink: τῆς ἁγί(ας) οἰκουμενικ(ῆς) δ´συνόδου), inc. Ὑπόθεσις προοιμίου γενέσθω μοι, ἡ κατὰ τὴν πρωκειμένην ἐκ ταύτης … des. ἑκατέρωθεν ἀπηρτισμένος ἦ μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν … ἀμήν. Patres chalcedonenses, BHG 2335.

1.33. (fols 270v-279r)

tit. Κυριακὴ τῶν ἀλλακτῶν, inc. Ἄλλοι μὲν ἄλλα τεθήπασί τε καὶ ἐκθειάζουσι … des. τῆς εὐλογημένους ἀποκαλούσης κληρονόμους ἀποδεικνυούσης τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἧς εὐχόμεθα πάντας ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ φιλαν(θρωπ)ία τοῦ κ(υρίο)υ ἡμῶν … ἀμήν. Patres Constantinopolitani synodi quintae, Dominica τῶν ἀλλακτῶν, BHG 2338.

1.34. (fols 279r-285v)

tit. Κυριακὴ η´τοῦ Ματθ(αίου), inc. Ὁ μὲν τῆς ἡμετέρας σ(ωτη)ρίας κηδόμενος κ(ύριο)ς … des. εἰς μέτρον ἡλικίαν τοῦ πληρώματος τοῦ Χ(ριστο)ῦ· αὐτῶ ἡ δόξα … ἀμήν.

1.35. (fols 285v-293r)

tit. Κυριακὴ θ η΄ τοῦ Ματθαίου, inc. Καὶ αἰσθηταὶ πανδαισίαι οὐ μονοειδῆ ἔχουσι … des. μεθ᾽ ὧν καὶ ἡμεῖς αὐταῖς ἐπιβαίημεν· ἐν Χ(ριστ)ῷ Ἰ(ησο)ῦ … ἀμήν.

1.36. (fol. 293r)

Note in hand of J. Morezenos about the omission of the Sermon on the 10 th Sunday. Ἰστέον ὅτι τὴν ὁμιλί(αν) τοῦ εὐαγγελίου τῆς δεκάτης κυριακῆς τοῦ ματθαίου οὐχ εὕρωμεν γεγραμένην ἐν τῳ παρόντι βιβλίω· οἶμαι δὲ διὰ τὸ ἰστορεῖσθ(αι) ἐν τῷ αὐτῷ εὐαγγελίῳ τὰ περὶ τοῦ σεληνιαζομένου· ὁμοίως τῷ κ(α)τ(ὰ) μ(ά)ρκ(ον) εὐαγγελίῳ τῷ ἀναγινωσκομένῳ τῇ δ η΄ Κυριακῇ τῶν νηστειῶν· τοῖνυν ὡς εἴκε διὰ τὴν ὁμοιώτητα τῆς ἐπὶ τούτου διηγήσεως ἀμφωτέρων τῶν εὐαγγελιστῶν, καὶ διὰ τὸ ἐπιδέχεσθ(αι) τὴν αὐτὴν ἐξήγησιν τοῦτο κακείνῳ οὐκ ἐγράφη ἐνταῦθα ἑτέρα ὁμιλία περὶ τοῦ σεληνιαζομ(έν)ου ἀρκεῖν ἐκείνην ὡς οἶμαι κατ´ ἄμφω κρίναντος τοῦ τὴν ἱερὰν ταύτην συνθεμένον βίβλον διὸ καὶ μετὰ τὴν ἐνάτην κυριακὴν τοῦ ματθαῖου οὐ τὴν δεκάτην ἀλλὰ τὴν ιαην ἐνταῦθα ἐξέθετο.

1.37. (fols 294r-300r)

tit. Κυριακῆ ἑνδεκάτη τοῦ Ματθαίου (on top of fol. 294r: Κυριακ(ὴ) ια η´ τοῦ Ματθαίω), inc. Φοβερὸν ἡμῖν ἡ παροῦσα ἡμέρα καθίστησι τὸ λογοθέσιον … des. κἂν μυρία ὦμεν ἡμαρτηκότες· καταλλάξωμεν καὶ τῶν μελῶντων ἀγαθῶν ἐπιτύχωμεν χάριτι καὶ φιλαν(θρωπί)αν … ἀμήν.

1.38. (fols 300v-307v)

tit. Κυριακὴ ιβ´τοῦ Ματθαίου, inc. Οὐδὲν οὕτως ἀγαπητοὶ θολοῦν οἶδε ἀνθρωπίνην διάνοιαν … des. καὶ ἀδιόῤῥευστον τὴν ἐπὶ τῷ ἀφάτῳ θησαυρῷ τροφὴν καὶ ἀπόλαυσιν ἔξομεν ἐν Χ(ριστ)ῶ … ἀμήν.

1.39. (fols 307v-314r)

tit. εὐα(γγέλι)ον κατὰ μάρκ(ον) τῆ Κυ(ριακῆ) ἐν ῇ ἐπιτελεῖται ἡ ἀποτομὴ τοῦ προδρόμου, inc. Δεινὸν ἀγαπητοὶ τὸ τῆς πορνείας ἁμάρτημα … des. καὶ τὰς ἀπάτας φεύγειν σπουδάσωμεν ἅπαντες ἐν Χ(ριστ)ῷ … ἀμήν. Homilia de decollatione Ioannis Baptistae, BHG 843x.

1.40. (fols 314r-320v)

tit. Κυριακῆ ιδ´ τοῦ Μα(τ)θαίου, inc. Ἐπὶ πολυτελῆ πανδαισίαν ὁ λόγος ἡμᾶς ἀγαπητοὶ συγκαλεῖται τὴν σήμερον … des. ἵνα εἰς τὸν θεῖον λαμπρὸν λαμπρῶς συνεισέλθωμεν· καὶ βασιλικῆς εὐωχίας κατατρυφήσωμεν ἐν Χ(ριστ)ῷ … ἀμήν.

1.41. (fols 320v-325v)

tit. Κυριακῆ πρὸ τῆς Ὑψώσεως· εὐ(αγγέλι)ον κ(α)τ(ὰ) ἰω(άννην) , inc. Φέρε δὴ καὶ σήμερον τὴν συνήθη τοῖς καλοῖς δαιτημόσι παραθήσομαι τράπεζαν … des. οὕτω τῶν ἀτελευτήτων χρηστῶν ἀπολαύσωμεν ἐν Χ(ριστ)ῷ … ἀμήν.

1.42. (fols 325v-326v)

tit. Κυριακὴ μετὰ τὴν Ὕψωσιν, inc. Ὥσπερ πολλὰ μὲν εἰσὶ τὰ τῶν γενναῖον στρατιώτην χαρακτηρίζοντα … des. ὁ οὖν κ(ύριο)ς διορθούμενος τοῦτο.

1.43. (fols 326v-331r)

tit. Ἑτέρα ὁμοιλία τῇ αὐτῇ κυριακῇ, inc. Πάλαι μὲν ὁ μακάριος Μωϋσῆς, ὦ θεῖον καὶ ἱερώτατον τοῦ Χ(ριστο)ῦ ποίμνιον … des. ἀνενδεῆς γὰρ ἦν; ἀλλ᾽ ἵνα ἡμεῖς αὐτοὶ, τῆς ἀτελευτήτου εὐκλείας ἐπιτύχωμεν. Ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν· χάριτι καὶ φιλαν(θρωπ)ίᾳ τοῦ φιλαν(θρώπο)υ Θ(εο)ῦ ἡμῶν. ἀμήν.

1.44. (fol. 331v)

Note in hand of J. Morezenos about the Readings of the Gospel according to Luke. tit. Ὅπως ἀναγινώσκεται τὸ κατὰ Λουκᾶν ἅγιον εὐαγγέλιον· inc. Ἰστέον ὅτι ἀφοῦ εἴπης τὸ μετὰ τὴν ὕψωσιν εὐαγγέλιον … des. τὴν Χαναναίαν καὶ τὸν Ζακχαῖον.

1.45. (fols 332r-338v)

tit. Κυριακῆ πρώτη τοῦ Λουκᾶ, inc. Ἐπειδὴ τῆς θείας ἀποῤῥαγέντες ζωῆς διὰ τὴν παράβασιν … des. μεγάλοι ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐ(ρα)νῶν ὀνομασησόμεθα· ὃς γὰρ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξη, μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐ(ρα)νῶν· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν χάριτι καὶ φιλαν(θρωπ)ίᾳ τοῦ κ(υρίο)υ ἡμῶν … ἀμήν.

1.46. (fols 338v-345v)

tit. Κυριακῆ Δευτέρα τοῦ Λουκ(ᾶ), inc. Οὐδὲν ἀγάπης ἀνώτερον, οὐδὲν τῆς κατὰ Θεὸν ἑνώσεως ὑψηλότερον … des. φύγωμεν οὖν τὴν ἀσπλαχνίαν, καὶ τὴν πρὸς τοὺς πλησίον ἀπέχθειαν· οὕτω γὰρ ἀτελευτήτων ἀγαθῶν ἐπιτευξώμεθα· ἐν Χ(ριστ)ῷ τῷ κ(υρί)ῳ ἡμῶν· ᾧ ἡ δόξα … ἀμήν.

1.47. (fols 345v-361r)

tit. Κυριακὴ Γ´τοῦ Λουκᾶ, inc. Πάλιν ἡμῖν ἡ τῶν εὐαγγελικῶν φρεάτων ἀναβλύζει πηγή … des. καὶ πάντα εἰς δόξαν θεοῦ διαπρατώμεθα, ἵνα τῆς ἀῤῥήτου δόξης τούτου κατατρυφήσωμεν· ἐν Χ(ριστ)ῷ Ἰ(ησο)ῦ … ἀμήν.

1.48. (fols 361v-369r)

tit. Κυριακὴ δ´τοῦ Λουκᾶ ἐν ᾗ ἀναγινώσκετ(αι) τὸ συνοδ(ικὸν) τῆς ζ´συνόδ(ου) τῶν τξζ´ἁγί(ων) π(ατέ)ρων. inc. Ἡ τῶν θείων λογίων ἀνάγνωσις λειμῶνι πολυανθεῖ καὶ εὐώδει προσέοικεν … des. οὕτως γὰρ ὡς γῆ ἀγαθῇ καρποφορήσωμεν κατὰ δύναμιν εἴτε τελείως εἴτε μέσως εἴτε ὑφειμένως ἐν Χ(ριστ)ῷ Ἰ(ησο)ῦ … ἀμήν.

1.49. (fols 369r-377v)

tit. Κυριακὴ ε η τοῦ Λουκᾶ, inc. Πάντα μὲν τὰ θεῖα λόγια χρηστὰ καὶ ἐπψωφελεῖ τοῖς προσέχουσι, κατὰ τὸν μέγαν βασίλειον … des. ὡς ἂν καὶ τὴν θείαν βοήθειαν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπισπασώμεθα καὶ ἐν τοῖς τοῦ Ἀβραὰμ κόλποις ἀναπαυσώμεθα· ἐν Χ(ριστ)ῷ Ἰ(ησο)ῦ … ἀμήν.

1.50. (fols 377v-386v)

tit. Κυριακῆ ἕκτη τοῦ Λουκᾶ, inc. Οὐ μόνον αἱ διδασκαλίαι καὶ δημηγορίαι τοῦ σωτῆρος Χ(ριστο)ῦ καὶ Θ(εο)ῦ ἡμῶν … des. εἰς τοὺς κόλπους τοῦ Ἀβραὰμ ἀναπαύσῃ ἡμᾶς· ἐν τῷ μέλλοντι αἰῶνι· χάριτι καὶ φιλαν(θρωπ)ίᾳ τοῦ κ(υρίο)υ ἡμῶν … ἀμήν.

1.51. (fols 386v-394v)

tit. Κυρ(ιακὴ) ἐν ἧ μνήμ(η) τελεῖται τοῦ ἁγίου Παῦλου τοῦ ὁμολογητοῦ εὐαγγέλιον κατὰ λουκᾶν, inc. Ὑπόθεσις προοιμίου γενέσθω μοι σήμερον ἡ κατὰ τὸν μέγαν παῦλον ὑπόθεσις … des. εἰς τὰς αἰωνίους σκηνὰς ὑποδέξηται, καὶ τῆς ἀποῤῥήτου δόξης κοινωνοὺς ἀπεργάσηται· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν ἐν Χ(ριστ)ῶ … ἀμήν; Laudatio S. Pauli confessoris, BHG 1473c.

1.52. (fols 394v-404v)

tit. Κυριακῆ ζ´τοῦ Λουκᾶ, inc. Δυσάγωγον τὸ τῶν ἀν(θρώπ)ων γένος εἰς ἀρετὴν… des. καὶ θεραπείας ἀξιωθείσα, τῶν αἰωνίων κατατρυφᾶ ἀγαθῶν· χάριτι καὶ φιλαν(θρωπ)ία τοῦ κ(υρίο)υ ἡμῶν … ἀμήν.

1.53. (fols 404v-412r)

tit. Κυριακὴ η η´ τοῦ Λουκᾶ, inc. Μέγα δεινὸν ἡ οἴησις καὶ τὸ μεγάλα περὶ αὐτοῦ φαντάζεσθαι … des. ὡς ἂν καὶ ἐν αὐτῇ τῇ κατὰ τὸν βίον ἀπορίᾳ, βοηθὸς αὐτῷ γενήσῃ καὶ τῆς εἰς ἀρετὴν ὁδοῦ· ὁδηγὸς· ἐν Χ(ριστ)ῷ Ἰ(ησο)ῦ … ἀμήν.

1.54. (fols 412r-421r)

tit. Κυριακὴ θ η´τοῦ Λουκᾶ, ed. K. Bonis, Προλεγόμενα εἰς τὰς “Ἑρμηνευτικὰς διδασκαλίας” τοῦ Ἰωάννου VIII. Ξιφιλίνου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως [2 Ἰαν. 1064–2 Αὐγ. 1075] Συμβολὴ εἰς μίαν νέαν ἔκδοσιν, Athens, 1937, pp. 73–93.

1.55. (fols 421r-428v)

tit. Κυριακὴ ι´τοῦ Λουκᾶ, inc. Πολυμερῶς καὶ πολυτρόπως, ἀγαπητοὶ, τὸν ἰουδαϊκὸν λαὸν ἄνωθεν διεξάγων … des. καὶ τῆς ψυχικῆς σ(ωτη)ρί(ας) ὁλοψύχως φροντίζωμεν· ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν ἐν Χ(ριστ)ῷ Ἰ(ησο)ῦ … ἀμήν.

1.56. (fols 428v-436v)

tit. Κυριακῆ ἑνδεκάτη τοῦ Λουκᾶ, inc. Ἁβροτέραν ἡμῖν τὴν τράπεζαν ὁ θεῖος Λουκᾶς ἀγαπητοὶ προτίθησι σήμερον … des. ἀλλ᾽ ἐν καθαρῷ συνειδότι τούτου ἐνταῦθα τρυφήσωμεν· ἐν Χ(ριστ)ῷ Ἰ(ησο)ῦ τῷ κ(υρί)ῳ ἡμῶν … ἀμήν.

1.57. (fol. 436v)

Book Epigram in praise of John Xiphilinnos: Οὐ μωσαϊκῶς πρὸς σκιὰν μόνον βλέπει, τὰ θυτὰ ῥητὰ τοῦ σοφοῦ Ξιφιλίνου/ ὑψοῖ δὲ τὸν νοῦν μυστικαῖς θεωρίαις· εὐαγγελικὴν ἀποδισ/κεύων χάριν. See http://www.dbbe.ugent.be/type/view/id/3216/

2. (fol. 437r)

Additional flyleaf written by (Mark?) Morezenos with notes and verses about a death and funeral of a woman related to his family. See Ε. Kakoulidi, ‘Ὁ Ἰωάννης Μορεζῆνος καὶ τὸ ἔργο του’, Κρητικὰ Χρονικά 22 (1970) 47, 54, 471–473, and E. Kakoulidi-Panou, E. Karantzola, M. Chalvatzidaki (eds), Ιωάννης Μορεζήνος, Κλίνη Σολομώντος, Ιστορίες Θαυμάτων της Παναγίας [1599], Herakleio 2007, κδ΄: i) inc. Διὸ οὐ μόνον ψυχηκῶς ἀγάλεται, ἀλλὰ καὶ σωματικῶς ἐτιμήθη ... des. ἐν γῆρα πολλὴ, καὶ καλῶ, τὴν αὐτοῦ βασιλείαν τὴν ἀπέραντον, καὶ αἰώνιον: ἀμὴν:~. ii) Verses on the death of the same woman. See Ε. Kakoulidi, ‘Ὁ Ἰωάννης Μορεζῆνος καὶ τὸ ἔργο του’, Κρητικὰ Χρονικά 22 (1970) 47, 471–473. a) Στ(ί)χο(ς) Μετέστης ὦ δέσποινα·καὶ δος μορζήνων· |ἐκ τοῦ ματαίου·του τοίδε φθαρτοῦ βίου, ἀλλ᾽ἐπορεύθεις ἐν ἀφθάρτω χωρίω· | ὅπου συναυλήζωνται ψυχαῖς δικαίων.| ὅπου ἀπέδρα πᾶσα λύπη καὶ πόνος· | ὅπου ὑπάρχει· ἅπασα εὐφροσύνη·| ἐγκατέλυπας· εἰς γὴν κοίδος·καὶ λύπην·| λύπην χορισμοῦ· κοίδος δὲ καλοῦ τέλους; b) πρὸς τὸν δοῦκαν μὴ πένθει ὦ δέσποτα τὴν μεταστάσὶν·|οὐ γὰρ ὑπάρχει ἀξία αὕτη θρήνου·| ἐγκομίων δὲ καὶ ἁπάντων αἰπένων·|αὐτῇ ὑπάρχει, ὡς ὄντως οὖσα μόνη·|τιμῆ γυναικῶν·Γένους τε καὶ π(ατ)ρίδος·| καὶ ἠξιώθη, ὑπερκαλίστου τέλους·

Physical Description

Form: codex
Support: paper
Extent: ii + 439 leaves (really ii + 426 ; fols 12, 32, 186, 223, 250–259 have been omitted; fol. 18 has two parts).
Dimensions (leaf): 315 × 200 mm.

Layout

Ruling varies due to the involvement of several scribes. Ca. 30–32 lines per page.

Hand(s)

Several Scribes. Attribution by Barbour, 604 to the hand of Μάξιμος Μαργούνιος (RGK I 259, RGK II 356, RGK III 427) is erroneous. See RGK I 259, p. 143.

Decoration

fol. 1r: The sign of cross with the initials ΙΣ ΧΣ Ν Κ written in its four corners. Various head pieces preceding each homily.

Additions: The text is largely annotated by J. Morezenos.

Binding

Typical Holkham binding of brown leather, with Coke family ostrich crest in gilt in the centre of the upper cover; Date: early nineteenth century. Rebound by John Jones of Liverpool (worked for Holkham 1816–1823). The spine lettered in gilt: / JOANNIS/ XIPHILINI/ EXPLICATIO/ EVANGELIORUM/ GR.// OPERA/-/M.S./ SÆC. XIV./; in pasted black leather: MS. /HOLKHAM/ Gr. 66/

History

Origin: 16th century

Provenance and Acquisition

Catalogue Nrs: 1st paste down in its verso (in the centre, in pencil): MS. Holkham Gr. 66; fol. i(r), in pencil: Holk. -Cat. No 124 \106/ 115 D6A2; fol. 1r (right margin): handwritten note in brown ink by B. de Montfaucon: 1698· Cod. num 20.| Joannis Xiphilini| Explicatio Euangelio|rum per annum| annorum circiter| 250; (botton): ΛΔ= Morezenos 34, Giustiniani 20. Olim Holkham Hall, Libr. of the Earl of Leicester, 106.

Record Sources

Description by Dimitrios Skrekas (2019), with the support of the Leventis Foundation, the Oxford Centre for Byzantine Research, the Yerolemou Trust and the Michael Marks Charitable Trust.

Bibliography

Last Substantive Revision

2019-10-14: New description by Skrekas.