A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Holkham Gr. 69

Summary Catalogue no.: Not in SC (late accession)

Diktyon no.: 48137

Philagathos Kerameus, Sermons; John Xiphilinnos and Theophylact of Ohrid, Sermons

Contents

Language(s): Greek

1.
Philagathos Kerameus, Sermons
(fols 1r-1v)

Table of Contents: fol. 1r: tit. (in red ink) Τοῦ σοφωτ(ά)τ(ου) κ(αὶ) ῥητορικωτ(ά)τ(ου) κυρoῦ Θεοφάνους ἐπισκόπο(υ) Ταυρομενίας τοῦ Κεραμέως· Ὁμοιλίαι εἰς τὰ ια´ ἐωθηνά, καὶ εἰς ἕτερα ῥρητὰ, καὶ Εορτάς (See A. Ehrhard, Überlieferung und Bestand der Hagiographischen und homiletischen Literatur der Griechischen Kirche, I-III. Leipzig-Berlin 1937–1952, vol. 3, pp. 631–635; Sequential Number of Homilies is given as in PG).

1.1. (fols 2r-8v)

tit. Τοῦ σοφωτ(ά)τ(ου) κ(αὶ) ῥητορικωτ(ά)τ(ου) κυρ(oῦ) Θεοφάν(ους) ἐπισκόπο(υ) Ταυρομ(ε)ν(ίας) τοῦ Κεραμέ(ως). Ἑωθιν(ὸν) α ον´, Hom. 28, ed. Archim. Gr. Palamas, Tοῦ σοφωτάτου καὶ ρητορικωτάτου Θεοφάνους τοῦ ἐπίκλην Κεραμέως, Ἀρχιεπισκόπου Ταυρομενίου τῆς Σικελίας, Ὁμιλίαι εἰς Εὐαγγέλια Κυριακὰ καὶ ἑορτὰς τοῦ ὅλου ἐνιαυτοῦ, Jerusalem 1860, pp. 129–133, PG 132, 605–617.

1.2. (fols 8v-15r)

tit. τοῦ αὐτοῦ εἰς εὐ(αγγέλι)ον Ἑωθ(ινὸν) β ον ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) μάρκ(ον) ὁμοιλία λζ, Hom. 29, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 133–137, PG 132, 617–629.

1.3. (fols 15v-22v)

tit. ὁμοιλία λη´τοῦ αὐτοῦ εἰς εὐ(αγγέλι)ον Ἑωθ(ινὸν) γ ον ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) μάρκ(ον), Hom. 30, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 137–141, PG 132, 629–641.

1.4. (fols 22v-26v)

tit. τοῦ αὐτοῦ εἰς εὐ(αγγέλι)ον Ἑωθ(ινὸν) δ ον ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) λουκᾶν · ὁμοιλία λθ´, Hom. 31, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 141–143, PG 132, 641–648.

1.5. (fols 26v-33v)

tit. τοῦ αὐτοῦ ὁμοιλία εἰς τὸν 5 ον Ἑωθ(ινὸν) εὐ(αγγέλι)ον ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) λουκὰν: ὁμ(ι)λ(ία) μ. Hom. 32, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 143–146, PG 132, 648–657.

1.6. (fol. 33v)

tit. Τοῦ αὐτοῦ, ὁμιλία εἰς τὸ ς´ ἑωθιν(ὸν)· ζήτ(ει) τῇ Πέμπτῃ τῆς Ἀναλήψεως τοῦ σ(ωτῆ)ρ(ο)ς ἡμῶν Ἰ(ησο)ῦ Χ(ριστο)ῦ κ(αὶ) Θ(εο)ῦ· εἰς τὸ κη ον κε(φάλαι)ον. ed. Archim. Gr. Palamas, p. 147, PG 132,

1.7. (fols 33v-39v)

tit. τοῦ αὐτοῦ ὁμοιλί(α) εἰς τὸ ζ´ Ἑωθιν(ὸν)· μβ, Hom. 33, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 147–150, PG 132, 658–672.

1.8. (fols 39v-44r)

tit. τοῦ αὐτοῦ εἰς εὐ(αγγέλι)ον Ἑωθ(ινὸν) η´ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) Ἰω(άννην)· ὁμοιλία μγ´, Hom. 34, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 150–152, PG 132, 672–681

1.9. (fols 44r-49v)

tit. τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ θ ον ἑωθ(ινὸν)· ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) Ἰω(άνν)ην· ὁμοιλία μδ, Hom. 35, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 152–155, PG 132, 681–689.

1.10. (fols 49v-56v)

tit. τοῦ αὐτοῦ ὁμοιλί(α) με´ εἰς εὐ(αγγέλι)ον Ἑωθηνον ι ον ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) Ἰω(άνν)ην· Τῷ καιρῶ ἐκείνω ἐφανερωσ(εν) ἑαυτὸν ὁ ἰ(ησοῦ)ς, Hom. 36, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 155–159, PG 132, 692–704.

1.11. (fols 56v-64v)

tit. τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ ια ον Ἐωθ(ινὸν)· ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) Ἰω(άνν)ην· ὁμ(ι)λ(ία) μς´, Hom. 37, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 159–163, PG 132, 704–720.

1.12. (fols 64v-72r)

tit. τοῦ αὐτοῦ ὁμοιλία μζ· Εὐ(αγγέλι)ον ἐκ τοῦ κατὰ ἰω(ἀνν)ην· Τῷ καιρῶ ἐκείνῳ ἠθέλησεν ὁ Ἰησοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, Philippus apostolus, Oratio a. «Theophane Cerameo», BHG 1530c, , Hom. 49, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 211–214, PG 132, 884–896, ed. G. Rossi Taibbi, Filagato da Cerami. Omelie per i Vangeli domenicali e le feste di tutto l’anno, Palermo, 1969, I, pp. 111–117.

1.13. (fols 72r-89v)

tit. Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὴν σ(ωτή)ριον μεταμόρφωσιν τοῦ Κ(υρίο)υ ἡμῶν ἰ(ησο)ῦ Χ(ριστο)ῦ ὁμοιλία μη´, Hom. 59, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 251–259, PG 132, 1020–1048, ed. G. Rossi Taibbi, pp. 206–220.

1.14. (fols 89v-96r)

tit. Τοῦ αὐτοῦ ὁμοιλία μθ´εἰς τὰ ἅγια νήπια, τὰ ὑπὸ ἡρώδου ἀναιρεθέντα, Innocentes martyres, Oratio a. «Theophane Cerameo», BHG 826, Hom. 52, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 222–225, PG 132, 917–928, ed. G. Rossi Taibbi, pp. 159–161.

1.15. (fols 96r-102r)

tit. Ν Τοῦ αὐτοῦ ὁμοιλία εἰς τὸ Εὐ(αγγέλι)ον ἐκ τοῦ κ(α)τ(ὰ) λουκὰν· εἰς τὸ εἰσῆλθεν ὁ Ἰ(ησοῦ)ς εἰς κώμ(ην) τινά· Γυνή δε τις ὁνόματι μάρθα. Maria Deipara, De dormitione a. «Theophane Cerameo», BHG 1161, Hom. 60, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 260–263, PG 132, 1048–1060, ed. G. Rossi Taibbi, pp. 221–226.

1.16. (fols 102v-109v)

tit. να´ Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ εὐ(αγγέλι)ον τοῦ Προδρόμου· τὸ ἤκουσεν ἡρώδης ὁ βασιλεὺς τὴν ἀκοὴν Ἰ(ησο)ῦ· φανερ(ὸν) γὰρ ἐγένετο ὄνομα αὐτ(οῦ). ὁμοιλία Ioannes Baptista, Oratio a. «Theophane Cerameo», BHG 854, , Hom. 61, ed. Archim. Gr. Palamas, pp. 263–267, PG 132, 1060–1069, ed. G. Rossi Taibbi, pp. 239–244. The Homily is attributed to Theodore Ptochoprodromos in the following codices: Athos Dionysiou 163 (d. 1621) (item 35), Dionysiou 274, (16 th c.) fols 549r-559v, Dionysiou 275 (17th c.) fols 461–470, Dionysiou 780 (17 th c.), Great Lavra Κ 125 (15 th c.) fols 373r-382v, Great Lavra Katholiko 65 (19 th c.) fols 177r-191v (translation into 19th c. Greek by the Monk Neophytos), Serres, Monastery of St John Prodromos, Γ 24 (14 th -15th c.) (item 5). See also W. Hörandner, Theodoros Prodromos. Historische Gedichte, Vienna, 1974, nr. 237, p. 72.

1.17. (fols 109v-110r)

τέλος καὶ θ(ε)ῶ δόξα. Ἐξέλιπον αἱ ὁμιλίαι τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου ἂς συνεγράψατο, ὁ σοφώτατος καὶ λογιώτατος Θεοφάνης Ἀρχιεπίσκοπος Ταυρομενίας τῆς Σικελίας τὸ ἐπίκλην κεραμεὺς. Ἀρχὴ τοῦ χαλκηδόνος.

2.
⟨John Xiphilinos⟩, Sermons
(fols 110r-111v)

Table of Contents with titles and incipits. tit. Πίναξ τῶν ὁμοιλ(ι)ῶν τοῦ Χαλκιδόν(ος)

2.1. (fols 111v-119r)

ed. S. Eustratiades, Ὁμιλίαι εἰς τὰς Κυριακὰς τοῦ ἐνιαυτοῦ ἐκ χειρογράφου τῆς ἐν Βιέννῃ αὐτοκρατορικῆς βιβλιοθήκης, Trieste 1903, pp. 31–54. fol. 111v: Ση(μ) ὅπ| ὁ τοιουτος λόγ| εὔρηται κ(αὶ) ἐν τῷ Ξυφηλήνῳ.

2.2. (fols 119v-136r)

tit. τοῦ αὐτοῦ ὁμοιλία εἰς τὴν κυριακὴν πρὸ τῶν Φώτων, ἐκ τοῦ κατὰ μάρκον. Hom. 3, ed. Eustratiades, pp. 55. 21–69. fol. 119v (top in black ink and possibly in hand of J. Morezenos): εὕρηται μέρος τοῦ τοιούτου λόγου καὶ ἐν τῷ Βουλγαρίας.

2.3. (fols 136r-150r)

tit. τοῦ αὐτοῦ, ὁμοιλία εἰς τὸ εὐ(αγγέλι)ον τῆς κυριακῆς μετὰ τὰ φῶτα ἐκ τοῦ κατὰ ματθαίον, ed. Eustratiades, pp. 74. 25–91.

2.4. (fols 150v-168v)

tit. τοῦ αὐτοῦ εὐ(αγγέλι)ον ἐκ τοῦ κατὰ λουκᾶν περὶ τῶν ι᾽ λεπρῶν: ὁμοιλία ΝΕ´, ed. Eustratiades, pp. 92–113.

2.5. (fols 168v-179r)

τοῦ αὐτοῦ εἰς εὐ(αγγέλι)ον τοῦ τυφλοῦ ἐκ τοῦ κατὰ λουκὰν· ὁμοιλία Νς´ ed. Eustratiades, pp. 137–156.

2.6. (fol. 179r)

Κυριακὴ ς´ τῶν νηστειῶν, ὁμιλία εἰς τὸ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιον· πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ Πάσχα. ἀναγινώσκεται τῇ κυριακῇ τῆς βαϊοφόρου· ζήτει εἰς τὸ βιβλίον τοῦ ξιφηλίνου.

2.7. (fols 179r-200r)
⟨Theophylact of Ohrid⟩, Homily,

tit. τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος. inc. ἰστέον ὅτι τῶν ἄλλων εὐαγγελιστῶν τὴν κάτω γέννησιν … des. αὐθεντικὸν μὲν τὸ ἐγένετο, δουλικὸν δὲ τὸ ἐδόθη· αὐτῷ ἡ δόξα … ἀμήν. PG 123, 1136C-1164C (fol. 179r in marg.) ὁ τοιοῦτος λόγος ἀντίγραφον ἐκ τῆς τοῦ Βουλγαρίας ση..

2.8. (fol. 200v)

Τῆ Κυριακὴ τῇ νέα· ἤγουν τοῦ θω(μᾶ)· Οὔσης ὀψίας τῇ ἡμέρα ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένων· ζήτ(ει) εἰς τὰ ια´ἑωθινὰ εἰς τὸν Κεραμέα, τὴν ἐξήγησιν τοῦ εὐαγγελίου.

2.9. (fols 200v-202r)

tit. Τῆ κυριακὴ τῶν μυροφόρων ὁμοιλία εἰς τὸ ἅγιον εὐ(αγγέλι)ον. Hom. 20, ed. Eustratiades, pp. 445–466. Cf. also PG 123, 673B-676A. fol. 200v (in marg): εὕρηται λόγος δὲ τοῦτος καὶ εἰς τὸν ξυφηλίνον κατὰ πλάτος μετὰ προοιμίου Ση.

2.10. (fol. 202r)

ζήτει τὴν ἐξήγησιν τοῦ ἑωθινοῦ τούτου εἰς τὸν Κεραμέα Ἑωθινὸν δεύτερον.

2.11. (fols 202r-202v)

Κυριακὴ Τετάρτη τοῦ Παραλύτου· Εὐαγγέλιον ἐκ τοῦ κατὰ Ἰωάννην. Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ ἀνέβη ὁ Ἰ(ησοῦ)ς εἰς Ἱεροσόλυμα. ἔστι δὲ ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις. Ζήτει εἰς τὸ βιβλίον τοῦ Ξιφηλίνου· Κυριακῇ Ε´τῆς Σαμαρείτιδος καὶ Κυριακῇ ς´ τοῦ Τυφλοῦ, ζήτει εἰς τὸ αὐτὸ βιβλίον τοῦ Ξιφηλίνου.

2.12. (fols 202v-209v)

tit. Τῇ Κυριακὴ τῶν ἁγίων π(ατέ)ρων τῆς α ης Συνόδου. Patres Nicaeni (anno 325), Oratio a. Ioanne Xiphilino, BHG 1431b, Hom. 24, ed. Eustratiades, pp. 546–569. inc. Εἰπὼν τοῖς μαθηταῖς, ὅτι θλίψιν ἔξετε … des. αἰτιολογικῶς ἐκφωνεῖν. PG 124, 225A-233C. The MS adds: υἱὸς δὲ ἀπωλείας ἐκλήθη Ἰούδας, περιμένων κατά τινα γέννησιν τὴν τῆς ἀπωλείας ἡμέραν. ὁ τοιοῦτος λόγος εὕρηται ἐν τῷ Ξιφηλήνῳ ἐκ μέρους καὶ ἕως γὰρ καὶ τὸ γράμμα ἔχει καὶ κατὰ πλάτος καὶ ἐξήγησιν.

2.13. (fols 209v-218r)

tit. τοῦ αὐτοῦ ὁμοιλία· Τῆ κυριακὴ τῆς πεντικοστῆς· εἰς τὸ εὐαγγέλιον. See Ehrhard 3, p. 536, Hom. 49. inc. a Τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς Πεντηκοστῆς … inc. b Τὴν πρώτην ἡμέραν τῆς ἑορτῆς καὶ τὴν ἐσχάτην … des. τὸ δὲ ποῦ ὑπάγω, ὅτι οὐ μένει ἐν τῷ θανάτῳ, ἀλλὰ πρὸς τὸν πατέρα τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς μεταχωρεῖ αὐτῷ ἡ δόξα … ἀμήν. τέλος καὶ τῷ θεῷ δόξα.

Physical Description

Form: codex
Support: paper
Extent: : iii + 220 leaves.
Dimensions (leaf): 205 × 140 mm.

Collation

1 × 2–1 (1), 27 × 8 (217), 1 × 2–1 (218), 1 × 2 (220).

Layout

20 lines per page.

Hand(s)

The same hand in MSS. Holkham Gr. 74, 78 and 68. Fol. 218r additional written by the hand of J. Morezenos.

Decoration

fol. 2r: Decorative headpiece in red ink.

Additions:

fol. 1v (the same hand who added the Table of Contents): Εἰσὴ καὶ ἑτέραι ὁμοιλίαι τοῦ χαλκηδῶνος· ἀλλ᾽ ἔχουση εἴδιον πίνακα· εἰς τὸ τέλος τῶν ἄνωθε λόγων·

Extensively annotated by J. Morezenos.

Binding

Typical Holkham binding of brown leather, with Coke family ostrich crest in gilt in the centre of the upper cover; Date: early nineteenth century. Rebound by John Jones of Liverpool (worked for Holkham 1816–1823. The spine lettered in gilt: / THEOPHANIS/ CERAMEI/ HOMILIÆ/ GR.–/SÆC XV/ in pasted black leather(?): MS. /HOLKHAM/ Gr. /69.

History

Origin: 16th century

Provenance and Acquisition

Ownership Notes: fol. 1r: ἐκ τῶν μάρκ(ου) μορζήνου καὶ θύτου.

Old Catalogue Nrs: 1st paste down in its verso (in the centre, in pencil): MS. Holkham Gr. 69; fol. i(r), in pencil: Holk. Cat. No 102 107 108 D2H.8; fol. 2r (top middle in brown ink) MAον: =Morezenos 41; (right margin): handwritten note in brown ink by B. de Montfaucon: 1698· Codex num 37./ Annorum plus quam/ 160. Homilia/ Theophanis/ Ceramei; Giustiniani 37; Olim Holkham Hall, Libr. of the Earl of Leicester, 108

Record Sources

Description by Dimitrios Skrekas (2019), with the support of the Leventis Foundation, the Oxford Centre for Byzantine Research, the Yerolemou Trust and the Michael Marks Charitable Trust.

Bibliography

Last Substantive Revision

2019-10-16: New description by Skrekas.