A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Laud Misc. 212

Summary Catalogue no.: 1060

Bernard of Clairvaux, etc.; Germany, 14th century, first half

Contents

Language(s): Latin

1. (fols. 2ra-50ra)
Bernard of Clairvaux, De consideratione libri quinque
Rubric: Incipit liber primus domni Bernardi abbatis Clarevallensis de consideracione ad Eugenium papam
Final rubric: Explicit liber quintus et ultimus beati Bernhardi abbatis de consideracione
2. (fols. 50rb-54vb)
⟨Ekbert of Schönau⟩, ⟨Soliloquium seu meditationes⟩
Rubric: de amore dei [later hand]
Incipit: Verbum mihi ad te, rex seculorum Christe Jhesu. Ausu caritatis alloqui te presumit factura manus tue, concupiscens decorem tuum
Explicit: inuiolabile decus et solidum regnum permanens in secula seculorum amen

As pr. F. Roth, Die Visionen der hl. Elisabeth und die Schriften der Aebte Ekbert und Emecho von Schönau (1884) 278–284

3. (fols. 54vb-56ra)
Rubric: Quare spirituales homines non percipiant gratiam
Incipit: Quinque sunt inpedimenta, quare spirituales homines non percipiunt gratiam secundum ordinacionem dei. Primum est quod non uacant contemplacioni
Explicit: solus cum deo quomodo inter homines

Also in Cologne, Historisches Archiv der Stadt Köln, GB Quart 154; Mainz, Stadtbibliothek, Hss I 103, I 215a; Basel, Universitätsbibliothek, B X 6; Vienna, Schottenstift 186 (290).

4. (fols. 56ra-59va)
⟨Bernard of Clairvaux⟩, ⟨Sermo XXII de diversis⟩
Rubric: Sermo ad Novitios
Incipit: In via estis, fratres, que ducit ad vitam, in via recta et inpolluta

Fol. 59vb blank.

5. (fols. 60ra-74va)
Bernard of Clairvaux, De laude nouae militiae
Rubric: Incipiunt capitula capitulum i. Sermo exhortatorius bernardi abbatis clareuvallensis ad milites Templi
Final rubric: Explicit sermo exhortacionis beati Bernhardi ad milites Templi.

Fols. 74vb, 74b recto-verso blank.

6. (fols. 75ra-93rb)
Bernard of Clairvaux, De gratia et libero arbitrio ad Gulielmum, abbatem S. Theoderici

With prologue

Rubric: Incipit prologus liber beati Bernhardi in librum de libero arbitrio
Final rubric: Explicit de libero arbitrio.
7. (fols. 93rb-109rb; 109v blank)
⟨Johannes de Fruttuaria (Ps.-Bernard)⟩, De ordine uitae et morum institutione
Rubric: Incipit liber ejusdem de informacione morum
Incipit: Hortatur quidem timidam mentis mei impericiam
Explicit: supplexque tu ora hoc modo

PL 184.560–584

8. (fols. 110ra-126va)
Bernard of Clairvaux, De diligendo Deo

With prologue

Rubric: Incipit prologus beati Bernhardi abbatis in librum de diligendo Deum
Final rubric: Explicit liber de diligendo Deum
9. (fols. 126va-146ra)
Bernard of Clairvaux, De XII gradibus humilitatis
Rubric: Retractatio sequentis operis
Incipit: In hoc opusculo cum illud
Rubric: Incipit tractatus beati Bernardi abbatis de xij gradibus humilitatis
Incipit: Rogasti me frater
Final rubric: Explicit tractatus beati Bernardi abbatis de duodecim gradibus humilitatis
10. (fols. 146ra-157ra)
Bernard of Clairvaux, Apologia ad Guillelmum abbatem
Rubric: Apologia B. abbatis ad Wil. abbatem
Final rubric: Explicit apologia beati Bernardi abbatis ad Wilhelmum abbatem
11. (fols. 157ra-160ra)
⟨Nicholas of Clairvaux⟩, ⟨Sermo in festo sancti Andreae⟩ (cc. 3–12)
Rubric: Tractatus beati Bernardi abbatis de confessione
Incipit: Corde creditur ad iusticiam, ore autem confessio fit ad salutem. Dicit enim scriptura Omnis qui credit in illum non confundet. Tria proponuntur hec, et corde credere ad iusticiam, et ore confiteri, et in illum credere
Explicit: finem loquendi pariter audiamus. Det nobis deus corde credere ad iusticiam

J. Leclercq, ‘Les Collections de Sermons de Nicolas de Clairvaux’, repr. in Recueil d'études sur saint Bernard et ses écrits, I.53 (no. 14); PL 184.1050–1056; also PL 144.830–4 (as Peter Damian), Schneyer V.477 (as Stephen Langton 146).

12. (fols. 160rb-179va)
Bernard of Clairvaux, Homiliae quatuor super Missus est
Rubric: Prefaciuncula beati bernhardi abbatis in laudibus virginis matris

With preface. Fol. 179vb blank.

13. (fols. 180ra-185ra)
⟨Guigo II (Ps.-Bernard)⟩, Scala claustralium,
Rubric: Incipit tractatus beati Bernardi de scala Claustralium
Incipit: Cum quadam die corporali manuum labore
Explicit: curabit et sanabit nos. Oremus ergo vt hec et alia impedimenta auferat a nobis.

Cf. PL 184.475–484, but varying in order and otherwise from the printed text.

(fols. 185ra-194a verso b)
14. (fols. 185ra-186va)
Rubric: Amor amorem exci(tans) animam pigram
Incipit: Amor deus deitas maiestatis essentia Trinitatis societas nexus et amicicia
Explicit: noua me reple gratia tibi sit laus et gloria O amor deus deitas amen

Analecta Hymnica XXI, no. 1, with additional stanzas; Chevalier 30203

15. (fols. 186va-194a verso b)
⟨Mechthild of Magdeburg⟩, ⟨Lux diuinitatis⟩ (extracts from bk. IV)
Rubric: De collocutione animae et corporis
Incipit: Corpus meum longo languore torquetur et amenitate fouetur. Vidi enim dominum
Explicit: ungentum super omnem languorem et dolorem

The Latin translation of ‘Fliessende Licht der Gottheit’, attributed to Henricus de Hallis: IV.iv-v, vii, xi (part), xxvii (part), xxi, xiv (part), xxix, i-iii, xiv (part), xviii (part), as pr. Revelationes Gertrudianæ ac Mechtildianæ. II, Sanctae Mechtildis virginis ordinis Sancti Benedicti Liber specialis gratiæ ; accedit sororis Mechtildis ejusdem ordinis Lux divinitatis (1877), pp. 546–9, 552–3, 557–8, 581–2, 572–3, 562, 586, 539–45, 563–4, 570.

The hymn and extracts are also apparently found together in Mainz, Stadtbibliothek, Hs. I 174, fols. 172r-178v.

Fol. 194 b recto-verso blank.

16. (fols. 195ra-215b)
Bernard of Clairvaux, De praecepto et dispensatione
Rubric: Incipit prologus
Rubric: Incipit liber beati Bernhardi de precepto et dispensacione

fol. 215b mutilated, text mostly lacking.

Physical Description

Form: codex
Support: parchment
Extent: 216 leaves
Dimensions (leaf): 205 × 141 mm.
Dimensions (written): 148 × 110 mm.

Decoration

Red and blue initials sometimes with a little decoration.

Binding

Brown tanned calf over laminated pulpboard for Abp. Laud, 1637–1639. Formerly chained.

History

Origin: 14th century, first half ; German

Provenance and Acquisition

Identifiable as H 14 in the Eberbach library catalogue of 1502.

William Laud, 1573–1645, 1638.

Part of his third donation to the Bodleian, 1639.

Record Sources

Description adapted (October 2019) by Matthew Holford and Tuija Ainonen from the following sources, with additional description of content:
Nigel F. Palmer, Zisterzienser und ihre Bücher: die mittelalterliche Bibliotheksgeschichte von Kloster Eberbach im Rheingau (Regensburg, 1998), pp. 182, 240, 289 [physical description, date, origin, provenance]
H. O. Coxe, Laudian Manuscripts, Quarto Catalogues II, repr. with corrections, 1969, from the original ed. of 1858–1885 [contents, acquisition]

Digital Images

Digital Bodleian (full digital facsimile)

Bibliography

Last Substantive Revision

2019-10-24: Description revised for Polonsky digitization project to include additional information from printed descriptions.