A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Laud Misc. 307

Summary Catalogue no.: 899

Composite: Theological text; Germany, c. 1300 | Canon law; Italy and France (?), 14th century, beginning

Physical Description

Composite: two manuscripts (fols. 1–12 || fols. 13–137), the first fragmentary, probably only brought together in Laud's library.
Form: codex
Support: parchment
Extent: ii + 137 + i + i leaves

Binding

Laudian binding, rebacked.

History

Provenance and Acquisition

William Laud, 1573–1645, 1637.

Part of his third donation to the Bodleian, 1639.

MS. Laud Misc. 307 – Part 1 (fols. 1–12)

Contents

(fols. 1r–12v; 13rv blank)
Theological compilation
Incipit: Miro modo misterium quod fidelibus amor abscondit
Explicit: de illis mulieribus quas vidit Ezechiel plangentes Adonydem qui legitur fuisse mortuus con-||

Ends impf. Rubrics: (fol. 1v) Maria desponsata fuit Joseph septem de causis; (fol. 2v) De dilectione Dei; Magister Petrus de eodem; (fol. 11r) De penitentia; (fol. De elemosina; (fol. 12) De luctu spirituali. Other sections including distinctiones (?) on (fol. 3v) corona, chorea, canes, capilli, (fol. 4v) amor, os, osculum, (fol. 5r) mendax, mors, (fol. 5v) regnum celorum, (fol. 6r) regio, relaxatio, repetitio, reprobatio, resurrectio, respectus dei, (fol. 6r) agnus, petra, porta, (fol. 6v) primogenitus, principes, (fol. 7r) allegoria, alleluia, (fol. 7v) sacerdos, sanctus, (fol. 8r) sapiencia, scriptura, (fol. 8v) virtutes cardinales, (fol. 9r) virgines, fornicatio, (fol. 9v) confessio.

Extensive gloss, hand likely the same that glossed MS. Laud Misc. 632.

Language(s): Latin

Physical Description

Form: codex
Dimensions (leaf): c. 400 × 255 mm.
Dimensions (written): 195 × 185 mm.

Layout

2 cols., 42 lines.

Hand(s)

Textualis

Gloss, cursiva antiquior.

Decoration

Coloured red initials.

History

Origin: 13th century, late or 14th century, early ; Germany ; Gloss likely made in Eberbach (Palmer, pp. 119, 293)

Provenance

Eberbach ex libris: Liber Beate Marie Virginis In Erbach (fol. 13v); another on fol. 1r.

MS. Laud Misc. 307 – Part 2 (fols. 13–137)

Contents

Language(s): Latin

Fol. 13r blank; fol. 13v, Eberbach ex libris, and note of the legal books needed ('mihi necessarii') by an early owner

Physical Description

Several codicological units: A fols. 14–22, B fols. 23–24, 27–48, C fols. 25–26, D fols. 49–50, E fols. 51–54, 59–112, F fols. 55–58, G fols. 113–118, H fols. 119–137. The whole volume was together early, as indicated by extensive annotations and corrections in several hands throughout, and was presumably assembled in Paris early in the fourteenth century.
Form: codex
Dimensions (leaf): c. 385–400 × 255–260 mm.

Collation

A(1) (fol. 13), 1(8+1)(leaf added after fol. 21)(?) (fols. 14–22) | 2(10+2)(fols. 23–34, fols. 25–6 inserted after fol. 24), 3(10) (fols. 35–44), 4(4) (fols. 45–8) | 5(2) (fols. 49–50) | 6(twelve leaves, fols. 51–62, but fols. 55–58 do not originally belong, and text is missing between fols. 54 and 60; perhaps originally a quire of ten with the central bifolium lost), 7–11(10) (fols. 63–112), 12(6) (fols. 113–118) | 13(8) (fols. 119–126), 14(12–1)(12 canc.)(fols. 127–137). Catchwords; leaf signatures in various forms (fols. 35–62 in sequence b-d).

Decoration

Red-and-blue, red and blue initials with contrasting penwork flourishing throughout, in places very simply executed, in places more elaborate in the style of early-fourteenth-century Parisian flourishing.

History

Origin: 14th century, beginning ; Italian; and French, Paris (?)

Provenance

Partly made in Italy (as suggested by some of the script, parchment and codicology); miniatures and some decoration in French style perhaps also carried out in Italy (as suggested by Pächt and Alexander) or (more probably) added in France (likely Paris), together with some of the text. A tentative and preliminary analysis of the volume's text is as follows: 2A, French; 2B, text and gloss Italian; 2C, text Italian, gloss French; 2D French; 2E text Italian, gloss French; 2F-H French.

Eberbach, Cistercian abbey: ex libris, Liber Beate Marie Virginis In Erbach (fol. 133r, etc.)

Perhaps (as suggested by Palmer) identifiable as N 15 in the Eberbach library catalogue of 1502.

MS. Laud Misc. 307, part 2A (fols. 14–22)

Contents

Language(s): Latin

1. (fols 14r–22v)
Johannes Monachus, Apparatus in Librum sextum decretalium (imperfect, I tit. VI c. vi-xvi)
Incipit: ||senciens confirmationi sue electionis peteret, unde super istis tribus premissis
Explicit: equitatem colliges periura allegata in glossa proxima fundamenta||

The catchword is the opening word of c. 17.

Pecia marks from .viii. to at least .xvj., beginning at the top of fol. 14r, and presumably therefore marking the beginning of the pecia, as typical in Paris.

Physical Description

Form: codex

Layout

Written space c. 335 × 220 mm.

Hand(s)

Textualis

MS. Laud Misc. 307, part 2B (fols. 23–24, 27–48)

Contents

Language(s): Latin

2. (fols. 23r–24v, 27r–40v)
2.1.
Gregory X, Constitutions (1274)
Incipit: Gregorius episcopus servus servorum Dei dilectis filiis et universitati magistrorum et scholarium Bon’
Rubric: Gregorius .x. in generali concilio lugdun’. De summa trinitate et fidei catholica
Incipit: Fideli ac deuota professione
Explicit: absolutionis beneficium obtinere
Final rubric: Expliciunt noue constitutiones edite a domino gregorio papa in concilio lugdun’. Amen.
2.2.
Iohannes Garcias Hispanus, Commentarius in Decretales Gregorii X
Incipit: In nomine Domini Amen. Quoniam natura rerum
Explicit: et xxxiii. q. ult. pessima. Garsias. Explicit […]

For fols. 25–26, inserted from a glossed copy of the Liber Sextus, see below.

3. (fols. 41r–48v)
3.1.
Nicholas III, Decretal Cupientes
Incipit: Nicholaus episcopus servus servorum Dei ... Cupientes ecclesiarum vacationibus
Explicit: quod iustum fuerit, seu equitas canonum iudicabit. Datum Rome apud sanctum Petrum, idus december pontificatus nostri anno secundo
3.2.
Iohannes Garcias Hispanus, Apparatus ad constitutionem Nicolai III quae est Cupientes
Incipit: In nomine Domini Amen. Licet ad occurendum ecclesiarum vacationibus
Explicit: Hanc equitatem colliges per iura allegata in glossa proxima. Explicit apparatus decreti Cupientes factus per Gar(ciam) Yspanum.

Physical Description

Form: codex

Layout

Written space varies according to quantity of gloss, maximum extent c. 325 × 205 mm.

Hand(s)

Southern textualis.

Decoration

Miniature: fol. 23r, Gregory X, seated, receiving (?) the Constitutions.

Decorated initial, fol. 23r.

MS. Laud Misc. 307, part 2C (fols. 25–26)

Contents

Language(s): Latin

4. (fols. 25r–26v)
Liber sextus Decretalium (fragment)
Incipit: Si forte inter cetera que obiciuntur etc.
Explicit: ad dictum superiorem sed ad romanum||

I tit. VI cc. 11–18 (giving the opening words only of cc. 11–16), breaking off in c. 18.

Johannes Monachus, Apparatus in Librum sextum decretalium (extracts)
Incipit: vinc^i^ens ut inst’ de obli(gationibus)
Explicit: ad regimen urbis absque||

I tit. IV, rubric (from 'vinciens ut inst’' to 'alias irrationabilem uoco', ed. 1585, fol. 47v col. 2) followed immediately by I tit. VI cc. 4 (beginning fol. 25r l. 42 '-soris reddit obligationem', ed. 1585, fol. 65r, col. 2, bottom, the text continuing as it were from fol. 58v, with a signe de renvoie), 5, 9, 17

Physical Description

Form: codex

Layout

Written space varies according to quantity of gloss, maximum extent c. 350 × 230 mm.

Hand(s)

Southern textualis (text)

Textualis (gloss)

MS. Laud Misc. 307, part 2D (fols. 49–50)

Contents

Language(s): Latin

5. (fols. 49r–50r; 50v blank)
Johannes Monachus, Apparatus in Librum sextum decretalium, praefatio
Incipit: In Dei nomine amen. Secundum philosophum scire est rem per causam cognoscere
Explicit: maior habet minori benedicere et ideo propria maior omnibus aliis benedicit xxi. di. denique

Physical Description

Form: codex

Layout

Written space 240 × 135 mm.

Hand(s)

Textualis

MS. Laud Misc. 307, part 2E (fols. 51–54, 59–111)

Contents

Language(s): Latin

6. (fols. 51r–54v, 59r–111v)
6.1. (fols. 51r–54v, 59r–107r)
Liber sextus Decretalium
Incipit: Bonifacius episcopus servus servorum Dei ... Sacrosancte Romane ecclesie quam inperscrutabilis divine providentie
Explicit: nititur uoluntatem
Final rubric: Explicit liber Sextus Decretalium, Deo gracias

Preface addressed to the university of Bologna.

6.2. (fols. 51r–54v, 59r–111v)
Johannes Monachus, Apparatus in Librum sextum decretalium
Incipit: Sacrosancte. Hec epistola dividitur in quatuor partes
Explicit: Certum est […] de priuilegiis quanto et xiiij. q. iij. plerique Jo. Card.

Textus inclusus, fols. 51r-54v, 59r-107r; gloss only, fols. 107v-111v.

(fol. 112r; fol. 112v blank except for later notes)

Liber sextus, V tit. XI c. VII, followed by a note 'in rubrica de exceptionibus'.

Physical Description

Form: codex

Layout

Written space varies according to quantity of gloss, maximum extent c. 370 × 250 mm.

Hand(s)

Southern textualis (text)

Textualis (gloss)

Decoration

Miniature: fol. 51r, Boniface VIII receiving (?) the Liber sextus.

Decorated initial, fol. 51r.

MS. Laud Misc 307, part 2F (fols. 55–58)

Contents

Language(s): Latin

7. (fols. 55r–58v)
Johannes Monachus, Apparatus in Librum sextum decretalium (imperfect, I tit. IV rubric - tit. VI c. 4)
Incipit: || Nam si qua constitutio non sit ius
Explicit: nam indefinitas ex parte promissoris reddit||

Pecia marks from .v. (at the top of fol. 55ra) to .vi.

Physical Description

Form: codex

Layout

Written space 280 × 160 mm.

Hand(s)

Textualis

MS. Laud Misc. 307, part 2G (fols. 113–118)

Contents

Language(s): Latin

8. (fols. 113r–118v)
Johannes Monachus, Apparatus in Librum sextum decretalium (extracts on bk. V)
Incipit: (tit. IV) De homicidio. R. dicto de peccantibus in deum directo
Explicit: (tit. XII c. 1) alia consideranda que habent ff. de testi l. iij presertim s. euisdem.

Physical Description

Form: codex

Layout

Fols. 113–118, written space c. 310 × 215 mm.

Hand(s)

Textualis

MS. Laud Misc. 307, part 2H (fols. 119–137)

Contents

Language(s): Latin

9. (fols. 119r–137v)
(fols. 119r–137v)
Liber sextus Decretalium (extracts)
Incipit: Statuimus ut si quis electionem postulationem
Explicit: speciales et proprios

Begins at I tit. vi c. i; ends at V tit. xii c. 1, breaking off unfinished or imperfect.

(fol. 119r–133r)
Johannes Monachus, Apparatus in Librum sextum decretalium (extracts)
Incipit: Romana Hoc decretum habet tria dicta primo papa edictum remen’
Explicit: in singulis et c. ea que

Begins at I tit. viii c. 1; ends at III tit. xx c. 1.

Physical Description

Form: codex

Layout

Written space varies according to quantity of gloss, maximum extent c. 350 × 230 mm.

Hand(s)

Textualis

Additional Information

Record Sources

Description by Tuija Ainonen and Matthew Holford (February 2020). Previously described in the Quarto catalogue (H. O. Coxe, Laudian Manuscripts, Quarto Catalogues II, repr. with corrections, 1969, from the original ed. of 1858–1885).

Digital Images

Digital Bodleian (full digital facsimile)
Digital Bodleian (2 images from 35mm slides)

Bibliography

Last Substantive Revision

2021-06: Revisions to description of fols. 1r-12v.