A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Laud Lat. 18

Summary Catalogue no.: 674

A English history, lives and miracles of saints, etc.; B Honorius of Autun, Elucidarium; C Old Testament: Proverbs and Ecclesiastes. England, 12th-14th centuries.

Physical Description

Three manuscripts (fols. 1–120 | fols. 121–168 | fols. 169–188) probably brought together in the early 14th century by the scribe of the first, who also added chapter headings to fols. 121-168. Early 14th-century quire numbering (beginning at 'a', fol. 10r; the first quire not marked) throughout the manuscript.
Secundo Folio: (fol. 2r) orando legendo
Secundo Folio: (fol. 11r) cui cum deuorando
Extent: 1 + 188 + 1 leaves
Dimensions (leaf): 150 × 105 mm.
Foliation: i, 1-189; i and 189 are lifted pastedowns.

Binding

Early 14th century, re-covered 15th (?) century; formerly with chemise; formerly with strap-and-pin fastening on the lower cover.

Accompanying Material

The former pastedowns (fols. i, 189) are from a record of a 16th-century ecclesiatical law suit referring (inter alia) to John Boxall (-1571), for whom see Emden, BRUO 1501-1540, 65.

History

Provenance and Acquisition

Canterbury (St Augustine's) provenance rejected, MLGB, p. 47, and CBMLC 13, vol. III, p. 1834.

William Laud, 1573–1645: 1634

Given to the Bodleian as part of his first donation, dispatched on 22 May 1635.

MS. Laud Lat. 18 – Part A (fols. 1-120)

Contents

Language(s): Latin

1. (fols. 1-4v)
English history: notes of English kings to 1307
Rubric: De regibus Anglie
Incipit: Circa annos Domini quingentesimos erat Anglia in septem
Explicit: Edwardus filius Edwardi consecratus est a Roberto de Winch' archiepiscopo Cant' et regnavit annis [blank]

T. Duffus Hardy, Descriptive Catalogue of Materials Relating to the History of Great Britain, no. 554 (this copy only).

2. (fol. 5r-9r)
Marvels of England
Rubric: De mirabilibus Anglie
Incipit: Albus equus est cum pullo suo
Explicit: [Cherdrehole] venire non potuerunt

Fol. 9v blank.

3. (fols. 10r-43v)
Chronicle from the beginning of the world to the coronation of Robert Bruce in 1306
Incipit: De principio mundi. In principio erat verbum, etc. Sex diebus Deus omnem rerum
Explicit: apud Berewic' distracti suspensi et decollati sunt

Hardy, Catalogue, no. 524 (this copy only)

Frequent references to archbishops of Canterbury and bishops of Rochester, including a vision attributed to Henry Sandford of Rochester (fol. 36r); at fol. 34v, the exile of 64 monks of Canterbury in 1207; at fol. 41v, the burning of Dover by the French in 1295 and the killing of a monk in the priory 'for whom God performed many miracles'.

Fols. 44r-46v blank.

4. (fols. 47r-53v)
Life of St Eustace
Rubric: \Placidus/
Incipit: Eustachius ante Placidus vocabatur. Hic erat magister militum
Explicit: oratorium construxerunt
BHL 2762; Legenda Aurea (Graesse) c. 161 (156)
5. (fol. 53v-56r)
Life of St Julian confessor
Rubric: Vita sancti Juliani confessor
Incipit: Fuit quidam juvenis nomine Julianus in seculi gloria nobilis. Quadam autem die circa venationem
Explicit: de corio suo regi Persarum substratorium efficitur

Legenda Aurea (Graesse) c. 30(4-5).

6. (fol. 56r-60r)
Rubric: De altercatione Petri et Pauli cum Simone Mago
Incipit: Predicantibus apostolis Petro et Paulo erat Jherusalem quidam Simon nomine qui se primam virtutem et veritatem dicebat
Explicit: Paulus vero eodem die et loco capite est truncatus
7. (fol. 60r-62v)
Rubric: De S. Georgio
Incipit: Sanctus Georgius pervenit quadam vice in civitate que dicitur Silena iuxta quam erat draco
Explicit: cum ministris suis consumpsit

Legenda Aurea (Graesse) c. 58 (56) (BHL 3395), abbreviated

8. (fo1. 63r-66v)
Rubric: De S. Christophoro
Incipit: Christoforus genere Cananeus pulcre stature vultusque terribili erat
Explicit: Et continuo sanus effectus est

Legenda Aurea (Graesse) c. 100 (95) (BHL 1779), abbreviated

9. (fol. 67r-69r)
Life of St Juliana
Incipit: Sancta Juliana virgo, cum esset desponsata prefecto
Explicit: canibus sunt comesta

Legenda Aurea (Graesse) c. 43

10. (fol. 69r-73v)
Miracles of the Virgin
Rubric: Incipiunt quedam miracula de beata Maria
Incipit: Quedam matrona nobilis in beata Maria virgine maximam deuocionem habebat
Explicit: post triduum in pace quievit

Six miracles; Legenda Aurea (Graesse) c. 37.2, 51(50).1, 51(50).2, 131(126).4, 131(126).7, 131(126).9

11. (fol. 74r-76v)
Miracles of St Andrew
Incipit: Episcopus quidam religiosam agens vitam
Explicit: Cepit ergo episcopus magis illum sanctum diligere et venerare

Legenda Aurea (Graesse) c.2.9

Incipit: (fol. 76r) In vita sancti Andreae apostoli. Venit quedam mulier et procidit ad pedes eius
Explicit: prostrati ad pedes apostoli gratias agebant
12. (fo1s. 77r-81v)
Miracles of the Virgin
Incipit: Quidam homo sarcina pregravatus peccatorum ad iudicium dei
Incipit: In civitatem Bitricensi cum Christiani in die Pasce communicarentur
Incipit: Quedam mulier que a demone sibi uisibiliter apparente
Legenda Aurea (Graesse) 119(114).4, 5, 8
Miracle of Mary Magdalene
Rubric: Magd'
Incipit: Post Ascensionem domini cum Iudei iam diu Stefanum occidissent
Explicit: gloriosos concentus audiuit

Abbreviated from Legenda Aurea (Graesse) c. 96(90) (pp. 409-13).

13. (fol. 81v-83v)
Rubric: Miracula quedam de S. Thoma martyre
Incipit: Per aliquot dies ante martirium
Incipit: Sacerdos quidam de beata virgine cotidie celebrabat
Incipit: Sancto Thoma martizato[sic] dum clerici requiem eternam in missa inciperent
Incipit: Avis ⟨s⟩ciens(?) loqui
Incipit: Quedam domina de Anglia pulcriores et uarios oculus
Incipit: Ecclesia quedam in honore beati Johannis euangeliste tempore beati Edwardi regis debuit consecrari

Six miracles, the last in fact relating to St Edward confessor (see next).

Hardy, Catalogue, no. 481 (this copy only)

14. (fo1. 83v-84v)
Rubric: De S. Edwardo rege
Incipit: Cumque idem rex in die Pasche ad mensam inter magnatos
Incipit: Cum igitur rex apud Westmon' moraretur uenit quidam Ibernicus

Two miracles.

15. (fo1. 85r-87r)
Rubric: (fol. 84v) Miracula de sancto Dunstano
Incipit: Sanctus Dunstanus antequam archiepiscopus esset a quadam matrona regebatur
Incipit: Quodam tempore Dunstanus Glastoniam perrexit
Incipit: Alio quodam die demon eum in ursi effigie
Incipit: Per idem tempus rogatus Dunstanus a quodam viro nobili
Incipit: Alio quodam die rex in die dominica

Five miracles

15a. (fols. 87v-88v)
Rubric: (fol. 86v) Miraculum de beata Maria
Incipit: Miles quidam potens ualde ac diues
Explicit: largiente receperunt

Legenda Aurea (Graesse) 119(114).3. Followed by 'Item', 'Quidam pictor ... pictorem sustentabat' (cf. Poncelet 345)

16. (fol. 89r-110v)
Life of St Thomas of Canterbury
Incipit: Beatum Thomam, antequam natus esset, novit Dominus et predestinavit, et qualis quantusque futurus esset matri eius per revelacionem declaravit
Explicit: Et maxime brachiorum et manuum caro ossibus et nervis vix aderens, que tantum nefas perpetrarunt. Sanctus Thomas tercia feria fugam iniit, tercia feria in transmarinis aplicuit, tercia feria a mari recessit, tercia feria revertens mare transiit, tercia feria martirizatus est

Beginning resembles William Fitzstephen's Vita; ending resembles the Quadrilogus.

17. (fols. 111r-114v)

De septem dormientibus

Incipit: Septem dormientes in civitate Ephesi orti sunt
Explicit: iterum resuscitabit nos deus

Legenda Aurea (Graesse) 101 (96) (ending varied)

18. (fol. 114v-115v)
Rubric: De quodam Roberto Wyskard
Incipit: In diebus Henrici regis Anglie primi fuit quidam Robertus Wiscard de Normannia
Explicit: de nupciis ad supplicium
cf. Chronica magistri Rogeri de Houedene, ed. William Stubbs, Rolls Series 51 (1868-71), III.161-2.
19. (fol. 116r-v)
Rubric: (fol. 115v) De exilio sancti Anselmi et de morte regis Willelmi
Incipit: Rex Willelmus secundus dictus Rufus, graviter infirmatus promisit bonas leges se positurum
Explicit: fumi magnitudo sidera obfuscaret

Anselm's vision of St Alban throwing a burning arrow into the earth, together with portents of William II's death: bloodletting and dream of crucifix. Cf. (loosely) Matthew Paris, Chronica Majora, Rolls Series, II (1874) 111-14. Not from Eadmer, Vita Anselmi, as Hardy, Catalogue, no. 133, and the revised Quarto Catalogue.

20. (fol. 117r-120r)
Rubric: (fol. 116v) De quodam milite peccatore
Incipit: Anno secundo regni regis Ricardi in insula que dicitur Yse fuit quedam puella
cf. Chronica magistri Rogeri de Houedene, ed. Stubbs, III.158-9.
Rubric: (fol. 117v) De duobus peregrinis
Incipit: Anno regni regis Ricardi viijo accidit quod duo Alemanni vicini consortium inierunt
cf. Chronica magistri Rogeri de Houedene, ed. Stubbs, IV.26-7.
Rubric: (fol. 118r) De plagis in terra ducis Austrie propter regem Ricardum
cf. Chronica magistri Rogeri de Houedene, ed. Stubbs, III.274-5.
Rubric: (fol. 118v) De penitencia corporis Limpold' ducis Austrie pro capcione Ricardi regis
Incipit: Anno predicto videlicet die sancti Stephani
cf. Chronica magistri Rogeri de Houedene, ed. Stubbs, III.276-7.
Rubric: (fol. 119v) De morte regis Ricardi Anglie
Incipit: Anno regni regis Ricardi xo obsedit idem rex castrum de Caluz in Normannia
cf. (loosely) Chronica magistri Rogeri de Houedene, ed. Stubbs, IV.82-3.
21. (foI. 120v)
Rubric: (fol. 120r) Miraculum
Incipit: Anno regni regis Johannis primo quidam abbas de Flay in Normannia uenit in Angliam predicandi gratia, et iuxta Cantuar' in loco quod dicitur Wy quandam fonte benedixit
cf. Chronica magistri Rogeri de Houedene, ed. Stubbs, IV.123; St Eustace's well in Wye.

Physical Description

Form: codex
Support: parchment

Layout

1 col., 17-19 lines; ruled space 110-5 × 80-5 mm.

Hand(s)

Anglicana, one hand.

Decoration

Rubrics, initials in red.

History

Origin: 14th century, first half (after 1307) ; English

MS. Laud Lat. 18 – Part B (fols. 121-168)

Contents

22. (fol. 121r-168v)
Honorius Augustodunensis, Elucidarius
Incipit: Sepius rogatus a condiscipulis
Incipit: (fol. 121v) Gloriose magister rogo ut ad inquisita mihi ne pigriteris respondere
Explicit: omnibus diebus vite tue amen.

Followed by a note on 'septem modis uel nominibus cause predicationis diuiditur'.

Language(s): Latin

Physical Description

Secundo Folio: ab eis spiratur
Form: codex
Support: parchment

Layout

1 col., 26-27 lines; ruled space 120 × 75 mm.

Hand(s)

Protogothic

Decoration

Good 7-line arabesque initial in red and green, fol. 121r.

Other initials in alternating red and 'gold' or in the ink of the text.

History

Origin: 12th century ; English

MS. Laud Lat. 18 – Part C (fols. 169-188)

Contents

23. (fols. 169r-184v)
Proverbs
Language(s): Latin
24. (fol. 184v-188v)
Ecclesiastes (end lost)
Language(s): Latin

Physical Description

Secundo Folio: enim dierum (fol. 170r)
Form: codex
Support: parchment

Layout

2 cols., 34 lines; ruled space 115 × 85 mm. ; written below top line.

Hand(s)

Gothic book script (textualis)

Decoration

Puzzle initial in blue and red, fol. 121r.

History

Origin: 13th century ; English

Additional Information

Record Sources

Adapted (March 2023) by Matthew Holford, with limited additional description, from the Quarto Catalogue (H. O. Coxe, Laudian Manuscripts, Quarto Catalogues II, repr. with corrections, 1969, from the original ed. of 1858–1885).

Last Substantive Revision

2023-03: Revised to incorporation all information from Quarto catalogue with limited additional description.