A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Lyell 55

Sermons

Contents

Summary of Contents: Collection of sermons and homilies for 2nd to 24th Sundays after Pentecost.

Language(s): Latin

1. (fol. 1r)
Ps.-Leo I, Serm. ined. viii
Rubric: Item sermo eiusdem unde supra de Absalon filio David
Incipit: Perdidit Absalon scelestissimus mentem.

PL 56, col. 1151–4.

2. (fol. 3v)
Caesarius of Arles, Sermones 122
Rubric: Dominica iii. Homo quidam fecit cenam magnam.
Rubric: Sermo Beati Augustini Episcopi de plaga Dei
Incipit: Cum regum lectio legeretur audivimus.

Serm. App. 38, PL 39 col. 1821–2; Caesarius, Serm. 122, ed. G. Morin in C.C. 103–4, pp. 509–11. No. 35 in the collection of sermons on the Old Testament in MS. Bodl. 199, henceforth referred to as O; see Morin, loc. cit., pp. lix–lxii.

3. (fol. 4v)
Caesarius of Arles, Sermones 123
Rubric: Item sermo cuius supra de iudicio Salemonis et de duabus meretricibus

Serm. App. 39, PL 39 col. 1822–3; Caesarius, Serm. 123, C.C. 103, pp. 512–14. No. 36 in O.

4. (fol. 6r)
Caesarius of Arles, Sermones 124
Rubric: Dom. iv. Accesserunt ad Ihesum publicani…
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi de beato Helia

Serm. App. 40, PL 39 col. 1823–6; Caesarius, Serm. 124, C.C. 103, pp. 514–18. No. 37 in O.

5. (fol. 8v)
Caesarius of Arles, Sermones 127
Rubric: Item sermo cuius supra de eo quod scriptum est de sancto Heliseo propha[sic]. Ascende calve

Serm. App. 41, PL 39 col. 1826–7; Caesarius, Serm. 127, C.C. 103, pp. 523–6. No. 39 in O.

6. (fol. 10v)
Caesarius of Arles, Sermones 128
Rubric: Dom. v. Estote ergo misericordes …
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi de Heliseo propheta

Serm. App. 42, PL 39 col. 1827–30; Caesarius, Serm. 128, C.C. 103, pp. 526–30. No. 38 in O.

7. (fol. 13r)
Caesarius of Arles, Sermones 182
Rubric: Item sermo cuius supra de dilectione caritatis et odio cupiditatis et quod regnum celorum non solum duobus minutis sed etiam bona voluntate emi possunt \possit/

Serai. App. 270, PL 39 col. 2247–503; Caesarius, Serm. 182, C.C. 104, pp. 739–43.

8. (fol. 15v)
Ps.-Augustine, Serm. app. 43
Rubric: Dom. vi. Cum turbe irruerunt ad Ihesum.
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi de Naaman Syro

Serm. App. 43, PL 39 col. 1830–2. No. 41 in O.

9. (fol. 17)
Caesarius of Arles, Sermones 129
Rubric: Sermo eiusdem unde supra de Heliseo et Gezi puero eius

Serm. App. 44, PL 39 col. 1832–4; Caesarius, Serm. 129, C.C. 103, pp. 531–4. No. 40 in O.

10. (fol. 18r)
Caesarius of Arles, Sermones 130
Rubric: Dom. vii. Amen dico vobis quia non abundaverit iusticia…
Rubric: (fol. 18v) Sermo beati Augustini episcopi de Heliseo et Securi in Gurgite lapsa
Incipit: Cum divina lectio legeretur
Explicit: ęterni iudicis proficiat, quod ipse etc.

Serm. App. 45, PL 39 col. 1834–6; Caesarius, Serm. 130, C.C. 103, pp. 535–7 1. 31.

11. (fol. 20r)
Ps.-Augustine, Serm. app. 46
Rubric: Item sermo cuius supra de famę Samarię
Incipit: Cum a cultu Dei gens iniqua discedit.

Serm. App. 46, PL 39 col. 1836–7. No. 42 in O.

12. (fol. 22r)
Augustine, Sermones 36
Rubric: Dom. viii. Cum multa turba esset cum Ihesu …
Rubric: Sermo B. Augustini episcopi de eo quod scriptum est in proverbiis. Sunt qui se divites affectant… Et item. Redemptio animę viri divitię eius pauper autem non suffert minas

Augustine, Serm. 36, PL 38 col. 215–21, ed. Lambot in C.C. 41, 434–43.

13. (fol. 27r)
Bede, Expositio in Parabolis Salomonis
Rubric: Dom. ix. Attendite a falsis prophetis …
Rubric: Sermo venerabilis Bedę presbiteri de proverbiis Salemonis Regis
Incipit: Sapientia foris predicat.

Bede, parts of Expos, in Parab. Salomonis, Lib. 1 cap. 1 and iii, PL 91 col. 942C5–943A11, adiungitur; 949B4, Fili mi–951B14, tenemus.

14. (fol. 29v)
Augustine, Sermones 348
Rubric: Item unde supra sermo beati Augustini episcopi de timore Dei

Augustine, Serm. 348, PL 39 col. 1526–9 1. 38

Explicit: permanens in seculum seculi.
15. (fol. 30v)
Bede, Expositio in Parabolis Salomonis
Rubric: Dom. x. Homo quidam erat dives …
Rubric: (fol. 31r) Sermo Venerabilis Bede presbiteri de Proverbiis
Incipit: Non metuat de correptione
Explicit: in futuro donabitur, prestante domino etc.

Bede, Expos, in Parab. Salomonis, parts of Lib. I cap. iii–iv, PL 91 col. 951D4–955A14.

16. (fol. 33v)
John Chrysostom, pseudo
Rubric: Item unde supra sermo beati Iohannis Crisostomi de Misericordia
Incipit: (fol. 34r) Tria sunt quę in misericordię opere optanda.

Pr. Io. Chrys. Opera, Basle, 1547, v, col. 927–9.

17. (fol. 36r)
Bede, Expositio in Parabolis Salomonis
Rubric: Dom. xi. Cum appropinquaret dominus Ihesus Hierusalem …
Rubric: Sermo Bedę presbiteri de Proverbiis
Incipit: Melius est vocare ad holera cum caritate
Explicit: iusti vident placidum Ihesum Christum etc.

Bede, Expos. in Parab. Salomonis, parts of Lib. 11 cap. xv–xvi, PL 91 col. 984D9–988A9.

18. (fol. 39r)
Rabanus Maurus, Hom. de festis
Rubric: Sermo cuius supra de timore Dei et vera humilitate

Ps.-Aug., Serm. App. 297, PL 39 col. 2313–15; Rabanus Maurus, Hom. de Festis 54, PL 110 col. 99–101.

19. (fol. 41r)
Caesarius of Arles, Sermones 132
Rubric: Dom. xii. Dixit Ihesus ad quosdam qui in se confidebant …
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi de beato lob et de versu psalmi Cantate et exultate et psallite in cythara et voce psalmi in tubis ductilibus et voce tubę corneę

Serm. App. 52, PL 39 col. 1844–5; Caesarius, Serm. 132, C.C. 103, pp. 542–5. No. 43 (44) in O.

20. (fol. 43r)
Ps.-Augustine, Serm. app. 50
Rubric: Dom. xiii. Exiens Ihesus de finibus Tyri …
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi de beato lob

Serm. App. 50, PL 39 col. 1841–2. No. 45 (46) in O.

21. (fol. 44r)
Caesarius of Arles, Sermones 131
Rubric: Item sermo cuius supra de beato lob

Serm. App. 51, PL 39 col. 1842–4; Caesarius, Serm. 131, C.C. 103, pp. 539–41. No. 44 (45) in O.

22. (fol. 46r)
Bede, In librum beati patris Tobiae allegorica expositio
Rubric: Dom. xiv. Beati oculi qui vident …
Rubric: Sermo venerabilis Bedę presbiteri de libro Tobię
Incipit: Liber sancti patris Tobie
Explicit: cęlestia petatis, quę vobis petentibus ipse concedere dignetur cui est honor etc.

Bede, parts of Interp. in librum Tobiae, PL 91 col. 923–8A8, haereticis (MS. erraticis); 930A13, ingressus–932D12, in gentibus; 933B8, Dimisit–934D4, exspectamus; 935B12 Rediturus–936A6, petatis.

23. (fol. 51v)
Ps.-Augustine, Serm. app. 47
Rubric: Item sermo cuius supra de beato Tobia

Ps.-Aug., Serm. App. 47, PL 39 col. 1838–9. No. 48 (49) in O.

24. (fol. 53r)
Ps.-Augustine, Serm. app. 48
Rubric: Dom. xv. Dum iret Ihesus in Hierusalem…
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi de Iudith

Serm. App. 48, PL 39 col. 1839–40. No. 49 (50) in O.

25. (fol. 54r)
Ps.-Augustine, Serm. app. 49
Rubric: Item sermo cuius supra de eodem
Incipit: (fol. 54v) Quotiens bellicus rumor terribili fama

Serm. App. 49, PL 39 col. 1840–1. No. 50 (51) in O.

26. (fol. 55v)
Rabanus Maurus, Commentary on Esther
Rubric: Item sermo cuius supra de libro Hester
Incipit: Septimo ergo anno regni Assueri Hester accessit ad thalamum
Explicit: crescit in gaudio ęternę exultationis. Ad quam nos Deus per suam gratiam concedat venire cui est laus etc.

Rabanus Maurus, parts of Expos, in librum Esther, cap. IV and v–xi, PL 109 col. 649B6-C12; 650D12–661A1; 661A4, nisi quod–D4.

27. (fol. 61r)
Rabanus Maurus, Commentary on Maccabees
Rubric: Dom. xvi. Nemo potest duobus dominis servire …
Rubric: Sermo de libro Machabeorum
Incipit: Elegit Lysias Ptolomeum … Quid per Lysiam nisi fastus mundanus designatur
Explicit: gaudebunt inmortalitate. Cuius nos participes esse ipse dominus concedat cuius maiestas etc.

Rabanus Maurus, Comm, in I Macc., cap. III v. 38-IV v. 24, PL 109 col. 1151D13–1157B7.

28. (fol. 66v)
Rabanus Maurus, Commentary on Maccabees
Rubric: Dom. xvii. Ibat Ihesus in civitatem …
Rubric: Sermo de libro Machabeorum
Incipit: Congregavit Lysias electorum … Elegit Lysias sexaginta milia virorum
Explicit: obtemperat voluntati, annuente ipso domino Ihesu Christo etc.

Rabanus Maurus, Comm, in I Macc. cap. iv v. 28–48, PL 109 col. 1157D2–1160C12.

29. (fol. 70r)
Ps.-Augustine, Serm. app. 71
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi unde supra

Serm. App. 71, PL 39 col. 1880–4.

30. (fol. 73v)
Pope Leo I, Sermones
Rubric: Feria iiii septimi mensis. Cum intraret Ihesus in domum …
Rubric: Sermo beati Leonis papę de Ieiunio

Leo I, Serm. 91, PL 54 col. 450–3.

31. (fol. 74v)
Pope Leo I, Sermones
Rubric: Item sermo cuius supra

Leo I, Serm. 93, PL 54 col. 456–7.

32. (fol. 75v)
Pope Leo I, Sermones
Rubric: Feria vi. Sermo beati Leonis papę

Leo I, Serm. 92, PL 54 col. 453–6.

33. (fol. 77v)
Pope Leo I, Sermones
Rubric: Sabbato in xii lectionibus. Sermo beati Leonis papę

Leo I, Serm. 94, PL 54 col. 458–60A14

Explicit: Quod uni horum fecistis mihi fecistis.
34. (fol. 78v)
Rabanus Maurus, Commentary on Maccabees
Rubric: Dom. xviii.
Rubric: Sermo de libro Machabeorum
Incipit: (fol. 79r) Factum est ut audierunt gentes … Irritantur gentes cum viderint
Explicit: perpetuo comburunt, quia Deus contempnentes se ignobiles reddit et glorificantes se glorificat, qui cum patre etc.

Rabanus Maurus, Comm, in I Macc., cap. v v. 1–28, PL 109 col. 1163–7C11.

35. (fol. 82v)
Augustine, Sermones 85
Rubric: Item sermo beati Augustini episcopi de eo quod Dominus ait. Si vis venire ad vitam serva mandata

Augustine, Serm. 85, PL 38 col. 520–3.

36. (fol. 85r)
Rabanus Maurus, Commentary on Maccabees
Rubric: Dom. xviiii. Accesserunt ad Ihesum pharisei …
Rubric: Sermo de libro Machabeorum
Incipit: Congregavit Thimotheus exercitum … Postquam Timotheus semel atque iterum victus est
Explicit: pervenire poterant. Quam et nos possidere concedat gratia domini, qui est benedictus etc.

Rabanus Maurus, Comm, in I Macc., cap. v v. 37–54, PL 109 col. 1168 B4–1171C7.

37. (fol. 88v)
Augustine, Sermones 48
Rubric: Dom. xx. Ascendens Ihesus in naviculam…
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi in basilica Celerinę

Augustine, Serm. 48, PL 38 col. 316–20 1. 8; pr. Lambot, C.C. 41, pp. 605–11. He uses our MS.

38. (fol. 91r)
Ps.-Augustine, Serm. app. 59
Rubric: Dom. xxi. Loquebatur Ihesus cum discipulis suis…
Rubric: Sermo B. Augustini episcopi de tribus pueris

Serm. App. 59, PL 39 col. 1855–6; No. 46 (47) in O.

39. (fol. 92r)
Ps.-Augustine, Serm. app. 60
Rubric: Item sermo cuius supra

Serm. App. 60, PL 39 col. 1857–8. No. 47 (48) in O.

40. (fol. 93v)
Augustine, Sermones 38
Rubric: Item sermo cuius supra

Augustine, Serm. 38, PL 38 col. 235–41; pr. Lambot, C.C. 41, pp. 476–87.

41. (fol. 97v)
Rabanus Maurus, Hom. de festis
Rubric: Dom. xxii. Erat quidam regulus…
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi

Serm. App. 280, PL 39 col. 2274–6; Rabanus Maurus, Hom. de Festis, 41, PL 110 col. 76–8.

42. (fol. 99v)
Rabanus Maurus, Hom. de festis
Rubric: Dom. xxiii. Simile est regnum celorum homini regi…
Rubric: Sermo de fide, spe et caritate

PL 110.83-5; = Ps.-Aug., Serm. App. 108, PL 39 col. 1959–61.

43. (fol. 101r)
Rabanus Maurus, Hom. de festis
Rubric: Item sermo de castitate et mundicia

Ps.-Aug., Serm. App. 291, PL 39 col. 2296–7; Rabanus Maurus, Hom. de Festis 47, PL 110 col. 87–8.

44. (fol. 102v)
Rabanus Maurus, Hom. de festis
Rubric: Item sermo de studio sapientię et meditatione divinę legis

Ps.-Aug. Serm. App. 302, PL 39 col. 2323–4; Rabanus Maurus, Hom. de Festis 48, PL 110 col. 88–90.

45. (fol. 103v)
Rabanus Maurus, Hom. de festis
Rubric: Dom. xxiiiL Sermo de pace et unitate

Ps.-Aug., Serm. App. 98, PL 39 col. 1932–4; Rabanus Maurus, Hom. de Festis 52, PL 110 col. 95–7.

46. (fol. 105r)
Rabanus Maurus, Hom. de festis
Rubric: Item sermo de misericordia et indulgentia

Rabanus Maurus, Hom. de Festis 51, PL 110 col. 93–5.

47. (fol. 106v)
Rabanus Maurus, Hom. de festis
Rubric: Item sermo de continentia

Ps.-Aug., Serm. App. 290, PL 39 col. 2294–6; Rabanus Maurus, Hom. de Festis 50, PL 110 col. 92–3.

48. (fol. 108r)
Augustine, Sermones 127
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi

Augustine, Serm. 127 Mai, ed. Morin, Misc. Agostiniana 1 (1930), 368–70.

Explicit: (fol. 109r) ubi non perimus amen.||

Also found, with same ending, but attributed to St. Jerome, in MS. Vienna 994, 9th cent., from Salzburg Cathedral, fol. 99; see Lambot in Rev. Bén. 45 (1933), 97, and, for provenance and date, H. J. Hermann, Die ilium. Hss. der Nat. bibl. Wien I (Beschr. Verzeichnis der illum. Hss. in Oesterreich viii), Leipzig, 1923, pp. 173–4, no. 64.

49. (fol. 109r)
Rubric: Sermo beati Augustini episcopi

A patchwork of fragments also found in MS. Vienna 994 cit., fol. 100v:

a.
Incipit: Si tam vehementer
Explicit: (fol. 109v l. 1) qui misericordiam consecuti sunt
b. (fol. 109v l. 1–4)
Augustine, Sermones 302
Incipit: Crediderunt in eum
Explicit: accepit Christianus.

Augustine, part of Serm. 302, § iv–v, PL 38 col. 1387 11. 7–12; ed. Lambot, Stromata Patristica et Mediev. 1 (1950), 102, 1. 18–20.

c. (fol. 109v l. 4–fol. 111 l. 22)
Incipit: Quod Christus pro nobis sanguinem fudit. Reddidi pretium
Explicit: Sed si quod accepimus custodiamus. Quare karissimi?

Slightly fuller at beginning and end than the fragment from MS. Vienna 994 attributed by Lambot to St. Augustine and pr. by him in Rev. Bén. 51 (1939), 25–7.

d. (fol. 111 l. 22)
Augustine, Sermones 302
Incipit: Etiam cum fit cathecuminus
Explicit: (fol. 112v) in resurrectione mortuorum cum eo cui se crediderunt Christo domino nostro cui honor et gloria in secula.

Augustine, part of Serm. 302, § v–viii, PL 38 col. 1387 1. 12–1388 1. 44; pr. Lambot, Stromata cit. 1, p. 102 1. 20–104 l. 18.

50. (fol. 112v)
Ps.-Augustine, Sermo
Rubric: Sermo sancti Augustini de misericordia
Incipit: Misericordia fratres peccatorum est remedium. Misericordia ipsa est quę a morte liberat
Explicit: fac misericordiam quia non te deserit, qui te prerogatorem suum constituit.

Version of Serm. App. 310, PL 39 col. 2340–2. The same version is in MSS. Vienna 994 cit., fol. 105, and Vat. Reg. Lat. 500, fol. 155v.

51. (fol. 114r)
Augustine, Sermones 84
Rubric: Item sermo beati Augustini episcopi

Augustine, Serm. 84, PL 38 col. 519–20. In MS. Vienna 994 cit., fol. 122. Ends fol. 115 (pastedown).

Physical Description

Form: codex
Support: parchment
Extent: 115 leaves,
Dimensions (leaf): 310 × 215 mm.

Collation

1⁸–11⁸, 12¹⁰–13¹⁰, 14⁸ (7 pasted down, 8 canc.)
Secundo Folio: rationem

Layout

Ruled space 225 × 135 mm. : 30 long lines ruled with a hard point

Decoration

Titles in red capitals.

There are a number of early marginal scribbles, many of them done with a stylus.

The MS. has a series of fifty-one fine initials, mostly of the vinescroll type, akin in style to those of the 12th-cent. Salzburg school. They are outlined in mauve ink, except for the last four, which are in brown ink, and occasionally shaded in green, with solid backgrounds of blue, green, and pink.

The following have figures: fol. 29v, a naked boy, bird and monster heads; fol. 55v, a man, bird and dog; fol. 67, naked boy and monster; fol. 77v, man and monster; fol. 79, man and monster; fol. 88v, naked man and bear; fol. 91, naked man; fol. 93v, man and monster; fol. 97v, man; fol. 99v, young man standing holding two monsters; fol. 102v, bearded man seated between two monsters; fol. 103v, man and monster; fol. 106v, naked green man. Others have animals only: birds (fol. 22, 43, 70), monsters or monster heads (fol. 13, 27, 36, 44, 46, 54v, 74v, 92), a bear (fol. 105r). Pächt and Alexander i. 73, pl. VI, (fol. 77v).

Binding

Monastic binding of original wooden boards covered in rough white leather; original sewing; two clasps on modern straps (1 missing); parchment title (15th cent.?) on front cover: ‘Sermones dominicales post Penthecosten b. Augustini et aliorum sanctorum doctorum’; remains of a later title on spine.

History

Origin: 12th century, middle ; Austrian (?)

Provenance and Acquisition

Formerly in the library of the Benedictine abbey of Lambach in Austria, where it was MS. xxiv: the shelfmark ‘M. memb. xxiv’ (early 19th cent.) is on the spine, where there is also an earlier label: ‘MS. 21’. On the front cover is the number ‘D. 6’ in red (parchment label, 15th cent.?) and on fol. 1 ‘24’ (18th–19th cent.). Not in the library catalogue of c. 1210 but listed in later inventories; see K. Holter, ‘Zwei Bibliotheksverzeichnisse des 13. Jh.’, M.I.Ö.G. 64 (1956), 275, no. 141; idem, ‘Stift Lambach. Die Hss. und Inkunabeln’, Österreichische Kunsttopographie xxxiv, ii (1959), 236, Hg. 283.

Bought by Lyell in May 1940 from Maggs Bros.: see their Cat. 542 (1930), no. 37, and pl. (fol. 43r) and Cat. 687 (1940), no. 216, pl. 22 (fol. 103v) and cover (fol. 106v). Exh., Gladbacher Handschriften-Ausstellung, Mönchengladbach, April–May 1964, no. 32.

James P. R. Lyell, 1871–1948

Chosen as one of the hundred manuscripts bequeathed to the Bodleian by Lyell in 1948.

MS. Lyell 55 - pastedown

Contents

Language(s): Latin

Antiphonal

The front pastedown is a leaf from a 12th-cent. monastic Antiphoner (?) with a portion of matins for the Innocents, responsories only.

Physical Description

Form: codex
Support: parchment

Layout

18 lines

Musical Notation:

Adiastematic half-rhythmical neums

History

Origin: 12th century

Additional Information

Record Sources

Description adapted from A. de la Mare, Catalogue of the Medieval Manuscripts Bequeathed to the Bodleian Library Oxford by James P. R. Lyell (1971); with additions by Andrew Dunning.

Digital Images

Digital Bodleian (full digital facsimile)

Bibliography

Last Substantive Revision

2022-09-18: art 42: noted as Rabanus Maurus, as well as Ps.-Augustine; ex inf. Christoph Galle.