A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Add. C. 108

Summary Catalogue no.: 28940

Testamenta duodecim patriarcharum; Joseph and Asenath; Richard de Bury, Philobiblon; Jean Gerson, De laude scriptorum; etc. Germany, 15th century, second half

Contents

Language(s): Latin

(fols. 1r–17v)
Testamenta duodecim patriarcharum,

translated by Robert Grosseteste

Rubric: Incipit testamenta duodecim patriarcharum In quibus apertissime atque pulcherrrime de Christo prophetie quesumus nuper transtulit magister Robertus grossum caput Lincolnensis episcopus de latino in grecum. Transcriptum testamenti Ruben.
Incipit: Transcriptum testamenti Ruben quecumque mandavit filiis suis antequam moreretur in centesimo vicesimo quinto vite sue anno
Explicit: Et habitaverunt in Egipto usque ad diem exitus eorum ex terra Egipti.
(fols. 17v–20r)
History of Joseph and Asenath
Rubric: Quanto desiderio viri flagrabant in Asseneth virginem virginem[sic]
Incipit: In illo tempore erat Ioseph in finibus Eleopoleos missus a Pharaone
Explicit: Et interfecisset eos nisi Asseneth pro eis intercesserat.

In his notes on the flyleaves Bliss refers to correspondence with Robert Curzon, who discussed the Book of Asenath (a different, longer, text) in his Armenia: A year at Erzeroom … (London, 1854), p. 204.

(fols. 20v–39r)
Richard de Bury, Philobiblon
Rubric: Incipit philobliblon[sic] id est tracatatus de amore librorum venerabilis viri domini Richardi de Buri episcopi Dunelmensis editus et per venerabilem magistrum Robertum Holkot anglicum[sic] ordinis predicatorum
Incipit: Universis Christi fidelibus ad quos presentis scripture tenor pervenerit
Explicit: ad suum reducat primordiale prototypum ac eiusdem concedat perpetuum fruibilis faciei conspectum. Per dominum nostrum Amen.
Ed. A. Altamura (Naples, 1954), citing the present MS. at pp. 10, 30, 142 (siglum ‘Bd’).

This manuscript and its text are discussed by Andrew Fleming West, The Philobiblon of Richard de Bury, iii (New York, 1889), pp. 84–86.

(fol. 39r–v)
Two short extracts relating to the care of books
Rubric: Ex libro 3º Institucionum Carthusiennencium[sic]
Incipit: Libros quippe tamquam sempiternum animarum cibum cautissime custodiri
Explicit: vel ad desiderium fuerint patrie celestis accensi.
ed. [M. Laporte], Guiges Ier, Coutumes de Chartreuse: Introduction, texte critique et notes, Sources Chrétiennes, 313 (Paris, 1984), p. 224 (cap. 28.3–4).
Ps.-Bonaventura, Speculum discipline ad nouitios pars II, cap. IV: De rerum custodia
Rubric: Ex libro qui dicitur Speculum discipline
Incipit: Res quas tenent pprecipue[sic] libros munde teneant et honeste
Explicit: qui mundicia gaudet et honestatis pulchritudine delectatur.
Bonaventura, Opera omnia (1898), p. 619
(fol. 39v)
Gregory the Great, Epistolarum Lib. II Indict. 10, Ep. LII
Rubric: Beatus Gregorius papa in epistola ad natalem episcopum
Incipit: Convivia autem que ex intencione impendende caritatis fiunt
Explicit: si causa contigerit in nobis esse etiam paciendo monstrare Amen.
PL, lxxvii, col. 596–97.
(fols. 39v–45r)
Jean Gerson, De laude scriptorum
Rubric: Incipit tracatus magistri Johannis Gerson cancellarii Parisiensis de laude scriptorum ad Carthusienses et Celestinos ymmo totam ecclesiam constitutus
Incipit: Scrutari scripturas exhortabatur olim Judeos Christus Jo. V [cf. John 5:39]. Scripturas videlicet in quibus putabant se vitam eternam habere
Explicit: liber vite speciosissimus deus benedictus in secula Amen.
ed. Glorieux, Jean Gerson: Œuvres complètes, ix (Paris, 1973), pp. 423–34 no. 454.
(fols. 45r–48v)
Alphabetical glossary
Incipit: Absintheum herba quedam amara et ponitur pro amaritudine
Explicit: Et sic brevissime huic operi imponitur finis benedictus deus.

The first words are Absintheum, Abrogare, Acuratissime, and Agapeta; the last are Ydea, Yle, Yperdulia, and Zelus.

West, op. cit. , p. 85–8, states that 244 words are defined, of which about 200 are from the Philobiblon; he cites this unique ‘Oxford Glossary’ at pp. 103, 110, 116.

Physical Description

Form: codex
Support: paper
Extent: ii + 48 + vi leaves
Dimensions (leaf): 275 × 205 mm.
Foliation: 1–54, superseding a 19th-century pagination 179–273.

Collation

1(12)–4(12); with catchwords

Layout

Frame-ruled in pale ink for two columns of about 41–43 lines, c. 217 × 153 mm.

Hand(s)

Gothic hybrida.

Decoration

2- and 3-line initials in plain red

Binding

Bound in brown cloth, matching MS. Add. C. 109 and MS. Add. C. 110, probably for Bliss by David Nutt, of Winchester (see MS. Add. C. 110); the spine stamped in gilt with the shelfmark and ‘MSS | I–II’. The edges of the leaves speckled red.

History

Origin: 15th century, second half ; German

Provenance and Acquisition

Edward Lumley (1806–1874), bookseller of Chancery Lane and High Holborn, London.

William Henry Bliss (1835–1911), scholar, priest, convert to Catholicism, Keeper of Periodicals at the Bodleian, and representative of the Public Record Office in the Vatican Archives; with his armorial bookplate (with his shield, crest, name, and motto ‘Quod severis metes’) inscribed in pencil ‘1854.’; his name in pencil (fols. 18r, 20r); an ink stamp with his family crest, a sheaf of wheat, and motto ‘They that sow in tears shall reap in joy’ (fol. i recto); inscribed ‘These MSS, and three others bound up in two volumes similar to this one were purchased of Mr Lumley bookseller, of Holborn; being part of a volume in the original oak & stamped leather binding & which contained a copy of Walter Burley’s Lives of the Philosophers – [printed by] Coburger of Nuremberg 1477’ (fol. i recto; the latter is now Auct 2 Q inf. 2.73); with further notes on the MSS texts on fol. ii r–v and within the volume.

Purchased from Bliss by the Bodleian, 26 June 1868, for £1 10s 0d.; inscribed ‘purchased in 1868’ (front pastedown). Former Bodleian shelfmarks: ‘MSS. Addit. Bodl. Π. E. 19’ (‘Π. E. 19’ cancelled by encircling and superseded by ‘C. 108’, also encircled).

Record Sources

Digital Images

Digital Bodleian (full digital facsimile)

Bibliography

Last Substantive Revision

2021-06-11: Andrew Dunning Encoded Peter Kidd description.