A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

Merton College MS. 45

Former shelfmark: C. 1. 6

ANSELM, JOHN OF DAMASCUS; S. XIV in.

Contents

Language(s): Latin

On fol. iiiv are notes of s. xiv and xv on Anselm’s works, including two tables of contents, s. xiv, covering the works of Anselm and those that follow respectively. The second indicates that Bede, De Natura Rerum, is now missing from the end. According to Thomas James (see below), preceding this was another lost item which he describes as ‘Sententiae Io. Armachani’ (perhaps meaning art. 13).

On fol. iv is a paragraph in a hand of s. xv: ‘Deo suplica, parentes ama, cognatos cole, mundus esto, stude agere quod iustum est...’.

On f. ivv is a table of contents in a distinctive large square hand, s. xiv in., probably that of John Grandisson, bishop of Exeter 1327–1369. Against it the same or a similar hand has written critical comments: ‘Corruptissime scriptum’, ‘Scriptum falsissime’, ‘Pessime scriptum’.

1. (fols. 1–21)
Anselm, Monologion
Incipit: Reuerendo et amando amico suo
Incipit: Quidam fratres me sepe studioseque precati sunt
Explicit: solus Deus ineffabiliter trinus et unus

SAO 1. 13–87.

2. (fols. 21–7)
Anselm, Proslogion
Rubric: Incipit prohemium in prosologion
Incipit: Postquam opusculum quoddam uelud exemplum medicandi
Incipit: Eya nunc homuncio
Explicit: donec intrem in gaudium Domini mei qui ...

SAO 1. 93–122.

3. (fols. 27–31v)
Anselm, Contra Insipientem
Rubric: Tractatus beati Anselmi contra insipientem
Incipit: Ergo domine qui das fidei intellectum
Explicit: non maliuolencia reprehendisti
Final rubric: Explicit

SAO 1. 130–9.

4. (fols. 31v-44)
Anselm, De Processione Spiritus Sancti
Rubric: Incipit liber de processione Spiritus
Incipit: Legatur[sic] a Grecis
Explicit: non sensui latinitatis

SAO 2. 175–219.

5. (fols. 44–56)
Anselm, De Concordia Praescientiae et Praedestinationis
Rubric: Liber de concordia prescientie predestinacionis et gratie libero arbitrio
Incipit: De illis tribus questionibus
Explicit: uolui petentibus impendere
Final rubric: Explicit ...

SAO 2. 245–88.

6. (fols. 56–63)
Anselm, De Veritate
Rubric: Incipit prefacio beati Anselmi in opus subditum
Incipit: Tres tractatus pertinentes ad studium sacre scripture
( capitula )
Incipit: Quoniam Deum ueritatem esse consideremus
Explicit: dicitur ueritas uel rectitudo

SAO 1. 173–99.

7. (fols. 65–9)
Anselm, De Libero Arbitrio
Rubric: Incipiunt capitula de libertate arbitrii
Incipit: Quoniam liberum arbitrium uidetur repugnare gratie
Explicit: de illis interrogare

SAO 1. 207–26.

8. (fols. 69v-82v)
Anselm, De Casu Diaboli
Rubric: Incipiunt capitula in tractatum Anselmi de casu dyaboli
Incipit: Illud apostoli Quid habes quod non accepisti
Explicit: et uti potestate loquendi. Explicit. R.

SAO 1. 233–76.

9. (fols. 82v-9)
Anselm, De Grammatico
Rubric: De grammatico
Incipit: De gramatico peto ut me certum facias
Explicit: hoc profecisse non negabis

SAO 1. 145–68.

10. (fols. 89–114v)
Anselm, Cur Deus Homo
Rubric: Incipit prologus in Cur Deus homo
Incipit: Opus subditum quod propter quosdam
Explicit: Deo non nobis attribuere debemus qui ...

SAO 2. 37–133.

11. (fols. 115–25v)
Anselm, De Conceptu Virginali

Capitula

Incipit: Cum in omnibus religiose tue uoluntati
Explicit: si uera probare poterit

SAO 2. 137–73.

12 414. (fols. 125v-6v)
Anselm, Epist. 414
Rubric: Anselmus Dei gratia Dorobernensis archiepiscopus dilectis sororibus et sacris uirginibus salutem et benedictionem
Incipit: F. k. omnis actio laudabilis seu reprehensibilis
Explicit: custos tocius uite uestre Amen

Lines 13–71; SAO 4. 360–2.

13. (fols. 126v-89v)
John of Damascus, De Fide Orthodoxa,

transl. Burgundio of Pisa

Rubric: Iohannis Damasceni qui Cumansur liber incipit in quo est tradicio certa orthodoxe fidei capitulis diuisa centum a Burgundione iudice ciue Pisano de Greco in Latinum domino tercio Eugenio bone memorie papa translatus
( capitula )
Incipit: (fol. 127v) Deum nemo uidit unquam
Explicit: gaudium fructificantes
Final rubric: Explicit liber Iohannis Damasceni

ed. E. M. Buytaert (St Bonaventure, NY, 1955), pp. 1–135.

14. (fols. 189v-90v)
Tract on the cardinal virtues
Rubric: Incipit quidam paruus tractatus de uirtutibus cardinalibus
Incipit: Plotinus inter philosophie professores cum Platone princeps in libro de uirtutibus
Explicit: In quartis nephas est nominari
Final rubric: Explicit

Bloomfield 3933, this copy only. fol. 191 is covered with notes, mainly in pencil, except for a five-line recipe: ‘R. amigdalas amaras et ter’ eas minutissime …’ , s. xv in. fols. 191v–2v blank.

Throughout is early marginal annotation, some of it probably in the same hand as the table of contents on fol. iiiv.

Physical Description

Secundo Folio: dici possit
Form: codex
Support: Parchment
Extent: 198 leaves (iv + 194)
Dimensions (leaf): 265 × 185 mm.
Dimensions (written): 200 × 135 mm.
The edges heavily retrimmed, affecting marginalia, and spattered with red.

Collation

a bifolium at each end, 1–712, 86, 9–1612, 174; catchwords.

Layout

Ruled with pencil in 2 cols of 36 lines.

Hand(s)

A large and formal English gothic rotunda bookhand.

Decoration

Red and blue flourished initials with partial borders; red or blue initials flourished in the other colour; running heads in large capitals in the colours; red or blue initials and paraphs for capitula .

Additions: Marginal corrections and annotation, mainly in a single early hand.

Binding

Standard Merton s. xvii; sewn on six bands; formerly chained from the usual position. fol. i has the mark of a chain-staple near the foot of the foredge; f. 192 has the mark of a brass one in the middle of the foot.

Accompanying Material

fols. i-ii, 193–4 are paper binding leaves, the outermost from a printed book, s. xvi (running heads ‘De cultu Dei externo’, ‘De ymaginibus’).

History

Origin: S. XIV in. ; England

Provenance and Acquisition

On fol. iv‘prec ii. marcas’, ‘Liber correctus est per totum’, and a large early press mark ‘F 2m’.

James no. 231, and therefore at the College before 1600. Loose in the book, probably once pasted inside the front board, is a sheet of paper with a table of contents and ‘N. 4. 6. Art:’, s. xvii, canc. and replaced with ‘C. 1. 6 (XLV)’ in red. On fol. iii is ‘C. 1. 6’ twice, in red ink and pencil. ‘6’ is inked on the foredge. On fol. iiivis the College bookplate.

Record Sources

R. M. Thomson, A descriptive catalogue of the medieval manuscripts of Merton College, Oxford (Cambridge: D. S. Brewer), 2009.

Availability

For enquiries relating to this manuscript please contact Merton College Library.

Bibliography

    Coxe, pp. 30–1; Powicke, no. 1221.

Funding of Cataloguing

Conversion of the printed catalogue to TEI funded by the Warden and Fellows of Merton College .

Last Substantive Revision

2018-08-01: First online publication

See the Availability section of this record for information on viewing the item in a reading room.