A catalogue of Western manuscripts at the Bodleian Libraries and selected Oxford colleges

MS. Laud Misc. 22

Summary Catalogue no.: 515

Miscellanea; France, s. xiii

Contents

Language(s): Latin

This description is abbreviated from Daniela Mairhofer, Medieval Manuscripts from the Mainz Charterhouse in the Bodleian Library, Oxford: A Descriptive Catalogue (Oxford, 2018), pp. 207–223. For purposes of scholarly citation, reference to the printed catalogue is requested.

1. (fols. 1r–4r)
Ps.-Bernard of Clairvaux, De oculo cognitionis et dilectionis
Incipit: Uulnerasti cor meum soror mea sponsa in uno oculorum tuorum. et cetera. [Ct 4:9] In hiis uerbis prelibatis nobis intimatur

unpr.

2. (fols. 4r–17r)
Excerpts from religious treatises and meditations

From Bernard of Clairvaux, Augustine, Gregory the Great, Jerome, the Bible, Ambrose, Anselm, Isidore of Seville, etc. The exact extent of this collection, which sometimes includes rather long sections by single authors, is not clear. Annotating hands occasionally added paraphs, authors’ names, and plot keywords.

Language(s): Latin
3. (fols. 18r–29r)
Ps.-Anselm of Canterbury, Meditatio de humanitate Christi (medit. 9),

= Ecbertus Schonaugiensis, Stimulus amoris

Followed by

(fol. 29r)
Bernard of Clairvaux, Sermones super Cantica canticorum, serm. 43

(excerpt)

Incipit: In canticis. Fasciculus myrrhae dilectus meus mihi et cetera. Bernardus. Ego fratres ab ineunte mea conuersione hunc mihi fasciculum colligare curaui collectum
4. (fols. 29v–30v)
Versus de Christo in Cruce

Hauréau 1. 239rb and WIC 3353, both from this manuscript only.

5. (fols. 30v–33v)
Gillebertus, Quispiam cuidam virgini

WIC 16003 (anon.)

6.
(fols. 33v–34v)
Mariale,

rhyth. 3

Incipit: Ut iucundas cervus undas aestuans desiderat

WIC 3895, citing the present MS. The Mariale is variously attributed to Anselm, Bernard of Clairvaux or Bernard of Morlaix, and others.

(fols. 34v–35r)
Mariale,

rhyth. 5. 1–19

Incipit: Mater christi que tulisti sacris hunc uisceribus

WIC 10749

7. (fols. 35v–41ar)
'Soliloquium de corpore Christi'
Incipit: Contemplatiua mea amabilis ualde dulcedo est

Excerpts; Hauréau, Initia, 1. 229va, this copy only

8. (fol. 41av)
Versus de trinubio St Annae

WIC 12499, citing the present MS. (incorrect folio no.) The last two hexameters not edited.

(fols. 41av, l. 15–41ev) blank.
9. (fol. 42r–v)
De vanitate mundi

WIC 20245, citing the present MS.)

10. (fol. 42v)
Ps.-Bernard of Clairvaux, De contemptu mundi

WIC 16145 (34 verses)

11. (fol. 42v)
Versus de Contemptu Mundi
Incipit: Cur homo securus uiuat cum sit moriturus
12. (fols. 42v–43v)
Bernard of Morlaix, De contemptu mundi

WIC 8411; Bloomfield 2428, and suppl.

13. (fol. 43v)
Verse prayer
Incipit: Mundi saluator. uia uite. pacis amator

Leonine hexameters

14. (fols. 43v–44r)
Sextus the Pythagorean, Sententiae

(selection)

15. (fols. 44v–45r)
Wipo, Proverbia

(selection)

WIC 4201; Walther, Proverbia, 5243

16. (fol. 45r)
Ps.-Bernard of Clairvaux, Sequentia de die iudicii

WIC 3740

17. (fol. 45r–v)
De Iudicio Extremo

WIC 3739

18. (fols. 45v–46r)
Ps.-Bonaventure, De amore dei et Christi

Bloomfield 4957, and suppl.

19. (fol. 46r–v)
John Chrysostom, Homilies on Matthew ,

tr. Annianus (excerpt)

Stegmüller Bibl. 4348,2; CPG 2. 4424

20. (fols. 46v–47r)
Ps.-Bernard of Clairvaux, Jubilus rhythmicus, De nomine Iesu
Language(s): Latin
21. (fol. 47r–v)
De Amore Dei
Incipit: Amore dei nil suauis nil sublimius. nil dignius nil utilius nil iocundius
Explicit: uis ei fit ipsa salus sui corporis quia transfixa est uulnere.
22. (fols. 47v–50r)
Quomodo novitium opertet se gerere
Incipit: Tota debet esse discretio nouicii. se stultum in omnibus pro christo facere
Explicit: potiorem interiorem in pectoris mansione requirit.

The very beginning reminds of William of Saint-Thierry, De natura et dignitate amoris, 3. 7

23. (fols. 50r–51r)
De passione domini

WIC 14146, this copy only. The text is not identical with the hymn ‘Plange Sion filia, leva supercilia ...’, edited in Mone, Hymnen, 1. 104 and Wilmart, Auteurs spirituels, 509. It is made up of a series of short extracts from Bernard of Clairvaux.

24. (fols. 51r–65v)
Sermones
(fols. 51r–53v)
De passione domini
Incipit: O uos omnes qui transitis per uiam. adtendite et uidete si est dolor sicut dolor meus. [Lam 1:12] Hec uerba karissimi sunt nostri redemptoris. et nobis scripta a propheta
(fols. 53v–57v)
Arbor contemplationis
Incipit: Ascendam ad palmam. et apprehendam fructum eius. [Ct 7:8] Propheta hec uerba dicit. Ascendam in palmam et cetera. In sacra scriptura aliquando per palmam crux intelligitur aliquando penitentia
(fols. 58r–59v)
De Beata Maria Virgine
Incipit: Ortus conclusus soror mea sponsa. ortus conclusus fons signatus. [Ct 4:12] Hec uerba karissimi habemus in canticis canticorum. de uniuersa sancta ecclesia dicta
(fols. 59v–60v)
Sermo in Iob 23:3
Incipit: Qvis mihi tribuat ut cognoscam et inueniam illum. et ueniam usque ad solium domini mei? [Iob 23:3] Gregorius. Electus quisque nisi deum cognouisset utique non amaret.
(fols. 60v–63v)
De Passione Domini
Incipit: Avdite me diuini fructus et cetera. [200428] R. Duplex est color rose. candidus. et rubicundus.
(fols. 63v–65r)
Sermo in Ct 2:16
Incipit: Dilectus meus mihi et ego illi [Ct 2:16] scriptum est in canticis et ecliptica oratio que contingit amorosis et frequentibus suspiriis
(fol. 65r–v)
De confessione
Incipit: Quatuor sunt que ad[sic] confessionem impediunt. Pudor timor. spes desperatio.
Explicit: uir iustus timet in prosperis. et sancto consolatu spiritu gaudet in aduersis.

Except for the very beginning, the text is not identical with Bernard of Clairvaux, serm. 104: De quatuor impedimentis confessionis

25. (fols. 65v–67v)
De caritate
Incipit: Quinque uulneribus uulneratur diuinitas. et post modum pro hominis reparatione humanitas
27. (fols. 73r–79v)
Ps.-Augustine, Manuale,

preface, cap. 1–24

Several chapters shortened, cap. 7 omitted as a whole. Followed by:

(fols. 79v–82v)
Ps.-Bernard of Clairvaux, De domo conscientiae,

= Ps.-Augustine, Liber de dulci admonitione animae, 38–41. Also ascribed to Hugh of Saint-Victor; probably the first part of book three of De anima

29. (fol. 83r–v)
De amore dei et animae
Incipit: O felix anima considera amatorem tuum qualis sit in se ipso. Amat enim nos sine modo et sine intermissione
Explicit: et insimilem absorbetur qualitatem.
30. (fols. 83v–86r)
Sermo in Eph 2:4
Incipit: Propter nimiam caritatem suam et cetera. [Eph 2:4] Licet fratres dilectissimi multe sint cause erga nos dilectionis quibus nos ad amorem
Explicit: et oculo pietatis uidete quoniam ego sum deus qui pendeo pro uobis in cruce.
31. (fols. 86r–87av)
Anselm of Canterbury, Meditatio 3 de redemptione humana

Text shortened.

(fols. 87br–87dv) blank
32. (fol. 88r–v)
Regulae pro aliquo qui vult tendere ad perfectionem et religiosus esse
Incipit: Quicumque ad perfectionem tendit. et desiderat uere religiosus esse. et spiritualis. et cito deuotionis affectum uult optinere. huic seruet ordinem et se in istis que subscripta sunt diligenter exerceat.
Explicit: qui pro nobis omnibus patri factus obediens usque ad mortem satisfecit

See Mainz, Stadtbibl., Hs I 291, fols. 138r–141v (formerly at the Mainz Charterhouse; this copy quoted) & Hs I 325, fols. 89r–90v, and cf. also Giessen, UB, Hs 693, 21r–22r (expl.: ‘... Melior est in malis factis pura confessio quam in bonis operibus vana gloriacio’).

33. (fols. 88v–124v)
Excerpts

Excerpts from Bernard of Clairvaux, Augustine, Anselm, Gregory the Great, Jerome, Ambrose, etc. Imperfect at the end.

The exact beginning of this item not entirely clear: either on fol. 88v, or on fol. 89r, with a passage entitled ‘De confessione’, opening ‘Confessio. sit discreta. frequens humilis. sit et integra ...’

Physical Description

Secundo Folio: -nis dei insignita
Form: codex
Support: parchment
Extent: iii (17th-cent.) + 130 + ii (17th-cent.) leaves
Dimensions (leaf): c.144–46 × 103–09 mm.
Foliation: i–iii, 1–40, 41a-41e, 42-86, 87a-87d, 88-126; the five leaves following fol. 40 numbered 41a–41e, the four leaves following fol. 86 numbered 87a–87d.

Layout

Ruling in ink, one column of c.25–31 lines. Below and above top line. Ruled space c.95–111 × 60–81 mm.

Hand(s)

French textualis by one main hand.

Decoration

Initials in red or blue, sometimes with fleuronnée decoration

Rubrics

Binding

Brown tanned calf over laminated pulpboard for Abp. Laud, 1637–1639.

History

Origin: 13th century ; France (Judging from script and decoration).

Provenance and Acquisition

Mainz, Charterhouse St Michael: late 14th-century ex-libris inscription at the upper margin of fol. 1r

William Laud, 1573–1645: his ex-libris inscription, dated 1638, at the lower margin of fol. 1r.

Given to the Bodleian as part of his third donation, dispatched on 28 June 1639.

Record Sources

See above. Previously described in the Quarto Catalogue (H. O. Coxe, Laudian Manuscripts, Quarto Catalogues II, repr. with corrections, 1969, from the original ed. of 1858–1885).

Digital Images

Digital Bodleian (full digital facsimile)

Bibliography

    Published descriptions:

    Daniela Mairhofer, Medieval Manuscripts from the Mainz Charterhouse in the Bodleian Library, Oxford: A Descriptive Catalogue, 2 vols. (Oxford, 2018), pp. 207–223

Last Substantive Revision

2023-01-09: Description revised for Mainz digitization project to include additional information from Mairhofer catalogue.